Hoe leg je als ambtenaar op een feestje uit wat voor werk je doet. Dat is niet altijd makkelijk, concludeert Anass Harmane, als Rijkstrainee betrokken bij de City Deal Ruimte voor Lopen. In deze column lees je hoe hij dit aanpakt. ‘Ik kan hier verschillende antwoorden op geven, maar het is een verjaardag dus het moet nog wel gezellig blijven.’
‘Het is als ambtenaar altijd al een uitdaging geweest om op een toegankelijke wijzen op verjaardagen uit te leggen wat je precies doet. Tuurlijk, je kan wel leuk vertellen dat je bij een ministerie of een gemeente werkt en dat je met die en die vraagstukken bezighoudt, toch heeft men altijd weer de neiging om door te vragen. Ook ik als jonge ambtenaar moet me verantwoorden op feestjes. Hoe vertaal ik de complexe maatschappelijke vraagstukken waar ik mee bezig ben naar toegankelijke taal die voor de leek te begrijpen zijn?
Nou gelukkig hoeft dat niet voor het vraagstuk omtrent lopen en loopbeleid, omdat dat voor de meeste mensen wel te begrijpen is. En toch roept het, ondanks de behapbaarheid van het vraagstuk en de positieve associaties die daarmee gepaard gaan, toch vragen op: Wat heb ik met lopen? Waarom vind ik het een interessant vraagstuk? Waarom vind ik het belangrijk? Hier kan ik verschillende antwoorden op geven, maar het is een verjaardag dus het moet nog wel gezellig blijven.
Dus in plaats van op de evidente voordelen te wijzen ten aanzien van je fysieke en mentale gezondheid en op mobiliteit, doe ik liever een beroep op onze evolutionaire geschiedenis als mens/diersoort. Want lopen maakt mensen in zekere zin uniek en onderdeel is van onze evolutionaire geschiedenis.
3,5 miljoen jaar geleden
Als je erover nadenkt is het best wel gek dat we lopen en loopbeleid op de agenda moeten zetten, terwijl dit iets is wat we zeker al een paar miljoen jaar doen. Met lopen bedoel ik specifiek dat wij als een van de weinige zoogdieren in staat zijn onszelf rechtop en op twee benen voort te bewegen. Het begon ergens in Afrika 3,5 miljoen jaar geleden. De tijd dat we rechtop lopen nog niet hadden ‘uitgevonden’. Niet zo gek ook, want dat was niet echt nodig om te kunnen leven in de bossen, zo klommen wij ook nog in bomen bijvoorbeeld.
Er zijn verschillende hypothesen die moeten verklaren waarom wij op twee benen zijn gaan lopen. De meest aannemelijke is dat door klimaatverandering bossen ruimte hebben moeten maken voor de savanne. Zoals dat in de evolutie gaat, moest de voorganger van de mens zich opnieuw aanpassen aan de omgeving. Daarbij bleek dat de mensapen die meer rechtop en op twee benen gingen lopen meer kans op overleven hadden, met name omdat je dan beter over de uitgestrekte vlakte kan turen en op tijd roofdieren of prooi kan spotten, dus al gauw was de savanne bezaait met tweebenige zoogdieren die tja.. vooral bezig waren met lopen.
In tegenstelling tot in het woud moest je op de savanne veel lopen om te overleven, met name om opzoek te gaan naar voedsel. Toen hebben wij ook het hardlopen uitgevonden, dat maakten ons uitstekende jagers. Onze viervoetige concurrenten zijn weliswaar sneller, maar de mens heeft meer uithoudingsvermogen. Een bijkomend voordeel is dat onze handen vrijkwamen wat weer heeft geleid tot het kunnen maken en vasthouden van gereedschap.
Urban Jungle
Tuurlijk, ik pleit er niet voor om edelherten en wilde zwijnen te gaan stalken op de Veluwe met een speer in je hand. Maar je zou die twee benen van je alsnog prima kunnen inzetten voor een wandeling naar de dichtstbijzijnde supermarkt voor een vega alternatief. Terwijl je dat doet kan je van de wandeling gebruik maken om te luisteren naar je favoriete podcast. Oké vooruit, waarom loop je niet een stukje, zodat je nog een aflevering kan luisteren. Oh wat blijkt, de batterij van je oortjes lijken het te begeven, maar je benen kunnen nog wel een kilometer of twee aan.
En dan besluit je, net als je oeroude voorouders, om maar te gaan lopen. Je weet niet precies waar naartoe, je kent je stad misschien als fietser of als passagier van een stadsbus of tram, maar niet als een rechtopstaande primaat die rondloopt zonder een duidelijke bestemming. Een oeroud stukje brein gaat er nog van uit dat je die rechtopstaande primaat bent die op de savanne rondloopt, opzoek naar voedsel om te overleven en waakzaam voor roofdieren.
De savanne hebben wij inmiddels ingeruild voor een urban jungle, waar je gelukkig niet meer achter je eten aan hoeft te rennen. In plaats daarvan heb je keus uit meer dan genoeg supermarkten, winkels en eettentjes. Je hoeft je geen zorgen te maken dat een roofdier je zal opeten maar in aanraking komen met een metalen bak op wielen die 50 km per uur rijdt, is ook niet prettig, dus in zekere zin moet je nog wel op je hoede blijven.
Wees daarom een voorbeeld zodat andere tweebenige zoogdieren die metalen bak laten voor wat het is en ook ervaren hoe leuk het kan zijn om rond te lopen in een urban jungle. Want in essentie is dat niet veel anders dan hoe onze voorouders dat gedaan hebben. Urenlang rondlopen was voor onze voorouders een noodzaak om aan voedsel te komen. Voor ons is dat weliswaar niet meer nodig om te overleven, maar het zou wel kunnen bijdragen aan een fijner leven. En die dopamine shot die een homo sapien 100.000 jaar geleden zou krijgen bij het zien van een pruimenboom of een oase, zou jij net zo goed kunnen ervaren bij het ontdekken van een leuk koffietentje of een verborgen stadsparkje.
En dat was de laatste keer dat ik werd uitgenodigd op een verjaardag.’
Anass Harmane
Anass Harmane is Rijkstrainee bij het Ministerie van BZK. Hij sprak deze column uit tijdens de City Deal dag op 12 november 2023.
Deze bijdrage is een onderdeel van de Walking being columns, een reeks van persoonlijke verhalen over Lopen van mensen die actief samenwerken in de City Deal Ruimte voor Lopen.
