‘Als we willen dat voetgangers een vanzelfsprekend onderdeel worden van stadsplanning, dan moeten we beginnen met het goed opleiden van studenten.’ Dat stelt Ineke Spapé, die samen met Sandra Schuit voor de City Deal Ruimte voor Lopen onderzoek doet naar het lopen in het hoger onderwijs. Spapé: ‘Zo zorg je voor een goede basis van professionals die er met passie aandacht aan besteden.’

Lopen heeft vele voordelen: de voetganger vraagt weinig ruimte, lopen is gunstig voor het milieu en lopen heeft weinig dure voorzieningen nodig. Bovendien is lopen goed voor lichaam en geest. Kortom: wat wil je nog meer! ‘Nou, aandacht dus dat lopen zo veel goede effecten heeft,’ aldus Ineke Spapé. ‘ Die voordelen kunnen ons als samenleving helpen onze steden beter in te richten, leefbaarder, aantrekkelijker, minder anoniem dan in auto’s en bussen, vitaler en minder belastend voor het milieu. Lopen als kans en potentie dus.’

‘Lopen wordt te vaak gezien als vanzelfsprekendheid,’ vertelt Ineke Spapé. ‘Je hoeft er niets speciaals voor te doen. Maar dat is niet zo en lopen is mede door corona belangrijker geworden: gewoon een rondje in je buurt, naar een parkje gaan, een boodschap doen of de natuur in. Dat zijn we met z’n allen meer gaan waarderen.’

Jong geleerd is oud gedaan
‘Maar om ervoor te zorgen dat de voetganger een serieus onderdeel wordt van stadsplanning, is het belangrijk om te starten bij het goed opleiden van studenten,’ vult Sandra Schuit aan. ‘Jong geleerd is immers oud gedaan. In opleidingen wordt wel aandacht besteed aan de auto, het openbaar vervoer en ook steeds meer aan de fiets, maar aandacht voor specifiek lopen is nog schaars. Onterecht, want gemiddeld 18% van onze verplaatsingen gaat te voet, in steden is het aandeel nog veel groter. Het openbaar vervoer heeft een aandeel van 4% en daar gaat veel geld en serieuze aandacht naar toe.’

Ineke Spapé, emeritus-lector aan Breda University of applied sciences (BUas) en landschapsarchitect Sandra Schuit van Zijaanzicht onderzochten in opdracht van de City Deal en het platform Ruimte voor Lopen wat HBO- en universitaire opleidingen nu aanbieden als het gaat om voetgangers. ‘Zijn opleidingen direct met lopen bezig, of meer indirect, bijvoorbeeld door de voetganger mee te nemen in andere vakken, trainingen of cursussen? En wat zouden de opleidingen eigenlijk willen rond lopen? Met deze vragen zijn we aan de slag gegaan,‘ aldus Ineke Spapé.

Passie en interesse
Samen deden ze internetresearch bij elf onderwijsinstellingen, interviewden docenten van zes verschillende opleidingen en voerden een enquête uit onder professionals. ‘Er gebeurt best wel wat binnen de opleidingen, maar het hangt erg af van de passie en interesse van docenten. De onderwijswereld is behoorlijk gesegmenteerd. Er vindt weinig onderling overleg plaats, zelfs binnen opleidingen. Docenten bepalen vaak hun eigen thema’s, ook ten aanzien van de voetganger.’

Uit het onderzoek blijkt dat veel opleidingen wel de nut en noodzaak zien van meer aandacht voor de voetganger in het lesaanbod. ‘Docenten willen geholpen worden met voorbeeldmodules, goede voorbeelden, geschikte literatuur en netwerken of concreter: een digitale stage/afstudeerbank waar studenten bijvoorbeeld stage- en afstudeeropdrachten kunnen vinden. Ook zeiden meerdere docenten dat ze graag meer onderlinge uitwisseling wensen.‘

Advies
Om de voetganger beter te verankeren in het lesaanbod van het hoger onderwijs adviseren, Ineke Spapé en Sandra Schuit het onderwijs om meer uitwisseling tussen geïnteresseerde docenten te faciliteren: ‘We denken daarbij aan het ontwikkelen van een ‘Learning Community Voetgangers’, aan het aanbieden van experimenteerruimte met Tactical Urbanism en aan Summerschoolachtige settings om studenten steden bij te laten staan met hun ideeën om het voor de voetgangers beter te maken.  

‘Professionals uit het werkveld, zeker die bij de grotere gemeenten, zijn steeds meer bezig met lopen. Hen roepen we op studenten te begeleiden voor stages en afstudeeropdrachten: daar leren ook zij van, zo hoorden we vanuit het werkveld. Daarnaast kan een professional ook een bijdrage leveren aan de Learning Community en zijn of haar expertise delen als gastdocent.’

Ook hebben ze aanbevelingen voor de City Deal en het Platform Ruimte voor Lopen: ‘Voor hen ligt er een verbindende rol en het delen van kennis. Bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten voor onderwijs- en vakwerelden, door webinars te faciliteren, door voorbeeldmodules, literatuursuggesties, bestpractices van gemeenten, stage/afstudeerbank) op de website te plaatsen en door een Learning Community Voetganger op te zetten.’

lees de samenvatting van het onderzoek