Categorie: Regulier

Fietsersbond en onze partner Wandelnet slaan hun handen ineen met het project Beweegvriendelijke Werklandschappen. Vier bedrijventerreinen dienen komend jaar als proeftuin om op allerlei manieren meer mensen te laten bewegen van, naar en tijdens het werk. En nog eens vier werklocaties willen meeleren van deze proeftuinen. Want we weten allemaal dat Nederland zitkampioen is met 9,2 uur zitten per dag. Tijd om dit te veranderen. Martine Sluijs is projectleider van dit mooie project en vertelt ons bij over de Gelderse Poort.

De Gelderse Poort is een bedrijventerrein in Arnhem zoals we er vele kennen in Nederland. Het bestaat uit 23 kantoorpanden, 90 bedrijven en er werken zo’n 5.000 mensen. “Het is één van onze proeftuinen voor Beweegvriendelijke Werklandschappen”, leidt Martine in. “Hier gaan we een jaar lang allerlei initiatieven nemen om mensen te activeren. Om ze laten bewegen. En dat langs drie sporen: lopen, fietsen en buiten werken. Doel is dat mensen dit massaal gaan doen én bedrijven beweging opnemen in hun beleid.”

Waarom de Gelderse Poort?

Over die vraag hoeft Martine niet lang na te denken. “In het hele land zijn we gaan kijken naar goede toplocaties. Voordeel van de Gelderse Poort is dat veel locaties zich met deze locatie kunnen identificeren. Een groot pluspunt, want we kunnen dan bij andere locaties goed werkenden oplossingen overnemen. Bovendien is de Green Business Club actief op dit bedrijventerrein. Dit is een organisatie die helpt om terreinen duurzamer en groener te maken. Super, want zij hebben al contacten met bedrijven.” Tenslotte vindt de projectleider het een dikke plus dat Arnhem ‘loopstad’ is, nummer 5 staat van de gezondste groeisteden in Nederland, en er goede contacten zijn tussen de Gelderse Poort met de gemeente.

Maatregelen voor de voetganger

Het project richt zich niet per se op het aanleggen van een hele nieuwe infrastructuur, maar gaat uit van de bestaande infrastructuur. Hoe kunnen we die beter inrichten? Hoe kunnen we looproutes nog aangenamer maken en beter bewegwijzeren? Martine: “Het is eigenlijk al best een goede loopomgeving. Er zijn stukjes groen dichtbij en je hebt de keuze uit verschillende paden en stoepen. Natuurlijk zijn er wel verbeterpunten, bijvoorbeeld op het gebied van toegankelijkheid en signing, zodat je routes beter ziet. En ik zelf had laatst dat ik een route liep en om het rondje af te maken over een stuk fietspad terug moest lopen. Het liefste wil je dat alle infrastructuur goed aansluit. Daarnaast is het een stenige omgeving, we willen meer groen. Er mogen meer aanlandplekken komen, van waaruit je jouw wandeling kunt starten.”

Mooie samenwerking tussen Fietsersbond en Wandelnet

Genoeg verbeterpunten dus, maar er gaat ook heel erg veel goed. Zo vindt Martine het ‘geweldig’ om te zien dat de Fietsersbond en Wandelnet samenwerken aan dit project. “Ze vinden elkaar in het doel om meer te bewegen. In gezondheid, in vitaliteit. Op de locatie staat fietsen en lopen elkaar niet in de weg: ieder heeft een eigen gebruiksruimte. Lopen lijkt er misschien iets beter georganiseerd. Als ik zie hoeveel verschillende voetpaden je hebt: gravel, trottoirs, landelijke paadjes…

Projecten om mensen te enthousiasmeren voor lopen

Wat we precies gaan doen? We liften sowieso mee met landelijke campagnes: Wandel tijdens je werkdag (april), fietsen naar je werkdag (mei) en Outdoor Office Day (juni). 3 april is het Wandel Tijdens je Werkdag. Daar maken wij een hele week van die 100% om de voetganger draait. We gaan routes maken, allerlei werkwandelingen organiseren. We laten tal van opties zien die je lopend kan doen: vergaderen, brainstormen, bellen, lunchwandeling et cetera.

Daarnaast willen we veel dingen uitproberen en doen. En vervolgens monitoren hoe het werkt. Belangrijk is ook dat we niet alleen kijken naar ruimtelijke verbeteringen en het activeren en trainen van mensen, maar ook aan de slag gaan met bedrijven bewegen van naar en tijdens het werk als werkcultuur in beleid op te nemen. De uitkomsten van de proeftuinen gaan we breed delen en promoten, want je wilt dat de kennis hierover wordt voortgezet. Die campagne geven we vervolgens met de proeftuinen samen verder vorm, maar ik kan één ding beloven: ‘we gaan allerlei ludieke, opvallende dingen doen, waardoor niemand er onderuit komt om gewoon naar buiten te gaan.’ Eén van haar ideeën is goed gejat van het Voetgangerscongres: het uitleggen van rode lopers voor de voetganger.

Lees meer over Werken in Beweging van de Fietsersbond en Wandelnet.

Jos van Langen, master urbanism bij de gemeente Leeuwarden, geeft met veel plezier gastlessen aan studenten Stedenbouw en Mobiliteit van de NHL Stenden in Leeuwarden. Het voelt voor hem ook als een soort verantwoordelijkheid. “We moeten staan voor ons vak en de kennis doorgeven.”

Van Langen werkt vanuit de gemeente Leeuwarden al decennia samen met de hogeschool. Zo’n dertig jaar geleden heeft de fiets voor het eerst een plek gekregen in verkeerskunde en is via het onderwijs steeds meer in de vakwereld terecht gekomen. “Dat kunstje moeten we nu herhalen voor de voetganger.”

Veel lesmateriaal is er nog niet, dus de voorlopers in het vak moeten hun praktijkervaring overbrengen. Maar Van Langen wil ook ‘dat wat niet in de schoolboeken staat’ de studenten leren. “Onderhandelen, ergens voor staan, een visie en strategie ontwikkelen; dat wil ik ze ook meegeven”, vertelt hij gepassioneerd.  “De ruimte is schaars en dat betekent vroeger of later dat er een strijd ontstaat. Daar kun je als aankomend professional maar beter op voorbereid zijn. Het leuke is ook dat als de studenten naar buiten kijken, ze mijn werk en hun eigen toekomstig werkveld zien. Het bewijs ligt op straat. Belangrijk is ook dat ze met eigen ogen gaan zien dat ze niet enkel vanuit de auto moeten denken en ontwerpen.”

Het geven van gastlessen heeft ook andere positieve effecten. “Studenten komen vaak stage lopen bij de gemeente en uiteindelijk worden sommigen dan ook nog mijn collega”, zegt Van Langen lachend.

Van Langen raadt iedereen aan gastlessen te geven en daarin de voetganger nadrukkelijk een plek te geven. “Er is nog een wereld te winnen voor een loopvriendelijke leefomgeving. Je kunt vanuit de praktijk zoveel toevoegen. Ik begeleid ook afstudeerders waardoor ik de studenten zie groeien in het vak. Daar word ik echt blij van.”

Wil jij ook jouw praktijkkennis overdragen aan studenten? Word gastdocent. Meld je aan bij lopeninhethogeronderwijs@ruimtevoorlopen.nl.

Geïnteresseerd in het laten geven van een gastles? Klik hier op de lijst en neem contact op!

Gastdocenten zijn professionals met hart voor hun vakgebied. Die gedreven zijn in hun werk en graag hun kennis over lopen / de voetganger willen overdragen door les te geven op jouw opleiding. Er is nu een lijst met gastdocenten die graag studenten enthousiast willen maken over het vakgebied lopen.

Gastdocent in jouw les

Zet jij al gastdocenten in tijdens jouw lessen? Het is een echte aanrader. Gastdocenten zijn professionals uit het werkveld die met plezier vertellen over hun dagelijkse praktijk. Ze zijn een waardevolle toevoeging op het lesprogramma. Studenten krijgen informatie uit eerste hand én ze zien welke functie je kunt krijgen als de studie wordt afgerond.

Jos van Langen, master urbanism bij de gemeente Leeuwarden geeft al jaren met veel plezier gastlessen aan studenten Stedenbouw en Mobiliteit van de NHL Stenden in Leeuwarden. Van Langen wil ook ‘dat wat niet in de schoolboeken staat’ de studenten leren. “Onderhandelen, ergens voor staan, een visie en strategie ontwikkelen; dat wil ik ze ook meegeven”, vertelt hij gepassioneerd. Lees hier het interview met deze ervaren gastdocent.

Actuele info over lopen
Als je ook een keer een gastdocent wilt inzetten die meer kan vertellen over het ontwikkelen van loopbeleid, het ontwerpen van loopvriendelijke steden, het implementeren van STOMP,  weeting, voetgangersnetwerken, groene gebiedsontwikkeling of werken vanuit de mens dan vind je hier een overzicht.
Je kunt rechtstreeks contact opnemen met de gastdocent en samen afspraken maken. Klik hier voor het overzicht.

Wandelvriendelijke steden zijn in opkomst, met steeds meer gemeentes die voetgangersbeleid ontwikkelen. ‘Elke stap telt’ was dan ook het thema van het Nationaal Voetgangerscongres 2024. Elke meter die extra wordt gelopen is belangrijk. Zo veel mogelijk mensen laten lopen, dat is het doel.

Toch waarschuwt veranderkundige Annemarie Mars, tevens keynote van het Nationaal Voetgangerscongres 2024, dat beleid gericht op infrastructuur alleen niet genoeg is om mensen daadwerkelijk te laten lopen. De kern van succesvol voetgangersbeleid ligt in gedragsverandering; het draait om het motiveren van mensen om de auto te laten staan en te kiezen voor lopen. Dit vraagt om een brede benadering waarin de vraag centraal staat: waarom lopen mensen niet en hoe kun je deze obstakels overbruggen?

Complexiteit van verschillende doelgroepen bij wandelgedrag

Om iedereen op de been te krijgen, is het belangrijk om de juiste interventies te ontwikkelen voor verschillende doelgroepen. Mars benadrukt dat een goede infrastructuur vooral helpt bij mensen die al willen lopen, maar niet kunnen. Daarnaast zijn er mensen die lopen zelfs niet overwegen of er weerstand tegen hebben. Beleid kan het best een bewuste keuze maken welke groep als eerste aangepakt wordt, met een focus op doelgerichte middelen om een maximaal effect te bereiken.

Samenwerken over afdelingsgrenzen heen

Het ontwikkelen van wandelbeleid vraagt samenwerking met meerdere afdelingen, niet alleen mobiliteit. Mars benadrukt dat het belangrijk is om lopen niet als doel op zich te zien, maar als middel om maatschappelijke problemen aan te pakken, zoals sociale isolatie of gezondheid. Alleen door het doel voor ogen te houden en samenwerking aan te gaan over afdelingsgrenzen heen, kan wandelbeleid effectief worden ingezet en kunnen passende oplossingen worden gevonden die lopen aantrekkelijk maken.

Omgaan met verschillende belangen

Voetgangers zijn niet de enigen die de openbare ruimte willen gebruiken. Beleidsmakers moeten daarom leren omgaan met tegenstrijdige belangen en hier en daar frictie opzoeken om hun visie te verdedigen zonder in boosheid te vervallen. Mars stelt dat beleidsmakers juist door een constructieve houding, met oog voor verschillende perspectieven, hun doelen kunnen bereiken. “Wat het ook is, je moet van iedereen evenveel houden: van de mensen die niet willen lopen, die niet kunnen lopen én de mensen die hun container op het voetpad zetten. Hoe dan ook ben je als beleidsmaker op meerdere fronten met gedragsverandering bezig.”

Lees het hele artikel op Biind.

Deze maand was Walk21, “een wereldwijde conferentie over lopen. 5 Dagen lang praten we nergens anders over”. Een conferentie met 550 mensen uit maar liefst 61 landen. Om elkaar te inspireren en zelf geïnspireerd te raken. Vanuit Nederland was er een mooie delegatie, waarvan André de Wit uitmaakte. Hij is strategisch adviseur bereikbaarheid bij gemeente Den Haag en coauteur van het Nationaal Masterplan Lopen neemt ons in verhalende zin mee naar de conferentie.

Wat was de reden om naar deze Walk21-conferentie te gaan?

“Deel was ik daar vanuit mijn rol bij gemeente Den Haag”, trapt De Wit af. “Aan de andere kant ook omdat ik mede het Masterplan had geschreven. Vanuit Walk21 hadden ze gevraagd of ik daar een sessie over wilde verzorgen op maandag. Want in totaal duurt deze wereldwijde conferentie 5 dagen. Ieder jaar is het in een ander land en stad, deze keer de eer aan Lissabon (Portugal) om ons te ontvangen. Op de conferentie zie je heel veel verschillende mensen. Samen zijn we bezig met de hoofdvraag: ‘hoe kunnen we lopen hoger op de agenda krijgen?’

De Nederlandse delegatie

Volgens de strategisch adviseur was er dit jaar een hele grote groep op de conferentie afgekomen. En ook Nederland was goed vertegenwoordigd met medewerkers van gemeente Eindhoven, Rotterdam, Den Haag, Groningen en provincie Zuid-Holland. Daarnaast was Wandelnet er, net als twee adviesbureaus Goudappel en Rebel Group. “Een hele groep! Helemaal leuk was dat we midden in de week ook nog op ontbijt mochten op de Nederlandse ambassade in Lissabon.”

Waar staan wij als land?

“Er waren landen bij Walk21 die het op loopgebied beter doen dan wij, en landen waar het minder gaat”, vat De Wit krachtig samen. “Waar het minder goed gaat? Dat zijn denk vooral Afrikaanse landen. Daar lopen wél veel mensen, omdat ze weinig alternatieven hebben. Alleen het is er vaak onveilig met veel slachtoffers tot gevolg.. De tegenovergestelde wereld van hier: hier is het veiliger, maar verkiezen mensen snel de auto boven de benenwagen. Een heel goed voorbeeld van een land dat het béter doet, is Oostenrijk. Zij hebben nu een Tweede Masterplan gemaakt en hebben zodoende ontzettend veel ervaring met landelijk loopbeleid. Wat ik ook sterk vind, is dat ze ook middelen beschikbaar stellen: maar liefst €95 miljoen voor actieve mobiliteit.

Wat een sterk kant is van Nederland? Dat typisch polderen! In Griekenland bijvoorbeeld komt al het beleid van bovenaf, en heeft niemand er inspraak in. Wij hebben ‘gewoon’ met bijna 70 organisaties een Nationaal Masterplan gecreëerd. We maken het daarmee ‘gemeengoed’. Unieke aan onze situatie is overigens wel de combinatie fietser en voetganger. In andere landen is er meer ruimte vrij te maken voor mensen die lopen en wandelen, omdat de fiets vaak geen alternatief is . En autoruimte krijg je in binnensteden meestal wel weg, maar in omringende wijken niet. Dat leidt er dan toe dat twee vormen van duurzame vormen van mobiliteit – lopen en fietsen – onterecht strijden om de overgebleven ruimte.”

Zorgen om regeringswissel

Volgens De Wit mogen we positief gestemd zijn dat al zovéél landen nationaal loopbeleid hebben, maar reden voor zorg zijn wel de regeringswissels in verschillende landen. In voorlopersland Oostenrijk had je eerst een linksgeoriënteerde regering die progressief was. “Nu wint het conservatisme aan terrein en zij hechten vaak veel belang aan voldoende ruimte voor auto’s. Dus daar zitten veel landen wel mee in de maag. Gaat dat mooie beleid nu niet overboord? Veel van de voordelen van lopen is gelukkig voor elke politieke stroming relevant. Het is gezond, veilig, ruimtebesparend, geeft ruimte voor ontmoeting en is goed voor de lokale economie. Verder zagen de landen op Walk21 ook wel in dat verdichten alleen gaat als we iets veranderen aan hoe we nu met de ruimte omgaan.

‘Relational city’ en ‘city of care’

Op onze vraag wat de belangrijkste lessen waren, hoeft De Wit niet lang na te denken. “Twee perspectieven op de steden van de toekomst neem ik mee naar huis. Allereerst het principe van ‘relational city’: we moeten weg van het idee van een functionele stad waar je van A naar B reist. We willen naar een relationele stad waar je ontmoetingen organiseert, plekken bedenkt waar mensen samenkomen. Met mooie parken, mooie speelplekken en met een mooie schil om die plekken heen. Een omgeving die fijn is om in te lopen. Bij de ‘city of care’  raak je doordrongen van het feit dat de meeste reizen gericht zijn op de ‘zorg’. Kinderen naar school brengen, ophalen van de BSO, sportclubjes, zorg voor je ouders etcetera. Heel veel verplaatsingen hebben daarmee te maken en daarom moet het alledaagse leven centraal staan in stedelijke beslissingen.” 

Mensen over de streep halen

Kortom, het was een inspirerende Walk21. Waarbij hoofdresultaat was dat ieder deelnemend land vol inspiratie naar huis ging. “Daarnaast zie je ook een domino-effect”, klinkt De Wit enthousiast over de digitale lijn. “Het haalt mensen en organisaties ook over die spreekwoordelijke streep. Zo had je gemeente Zuid-Holland die door deze conferentie heel erg werd getriggerd om ook echt stappen te gaan maken met loopbeleid.”

“Voorop staat dat het een plek wordt die aantrekkelijk is voor iedereen. Met veel groen, omdat dit mensen gelukkiger en daardoor gezonder maakt. Ook moeten er plekken zijn om te wandelen…” We interviewen Fokke de Jong over het Groene Spoor in Amersfoort, een werkgroep die sinds 2007 bouwt aan een groene verbinding tussen de binnenstad en bos Birkhoven.

“Speciale aandacht krijgt het gebied rondom het spoor waar locomotieven en wagons werden gecontroleerd en gerepareerd. Dit is de zogenoemde Wagenwerkplaats.” Aan het begin van dit millennium verliest het terrein haar functie en zouden de gebouwen ook gesloopt worden. Gelukkig verzetten buurtbewoners zich daartegen. Ze beginnen een initiatief om de Wagenwerkplaats te behouden. Van daaruit wordt in 2008 het thema ‘duurzaamheid’ geboren.

De Jong legt uit: “Eén van de programma’s is het Groene Spoor dat als missie heeft om een groen lint te creëren. Een welkome invulling, want voor die tijd lag dat gebied maar te liggen en was er veel overlast. De insteek is vanaf het begin geweest om veel groene plekjes te maken, met volop ruimte voor recreatie.”

Wandelpaden

Gaandeweg kwamen er ook verschillende wandelpaden. “Bijvoorbeeld het Spoor-, Eem- en Isseltpad – dat onder andere over het Wagenwerkplaats loopt. Toevallig hebben we recent een overleg hierover. Doel is namelijk om beter over het Wagenwerkplaats te lopen. Dit gebied spreekt namelijk veel mensen aan, vanwege de mix van historie en moderne tijd. Als je het station uitstapt, word je erop gewezen via borden. De informatie op de borden is echter verouderd en daarom willen we er met een frisse wind overheen gaan.

Veel wandelinitiatieven rondom het Groene Spoor

De voorzitter die ook projectmanager is bij Wageningen University & Research benadrukt nog dat er geen projectgroep ‘wandelaars’ is om het wandelnetwerk in deze omgeving in stand te houden. “Wel weet ik dat veel mensen het leuk vinden om te wandelen in de wijk en op de Wagenwerkplaats. Er is een wandelgroep die iedere week een wandeling door het gebied doet en tijdens lunchpauzes wemelt het er van mensen die bij omringende bedrijven werken. Zij wandelen vanuit hun werk de routes die tot wel 3 kwartier kunnen duren. Lopen tijdens de werkdag wordt hier dus wel echt gestimuleerd!”

Hoofddoel is om een groen, aantrekkelijk gebied neer te zetten

Zelf loopt De Jong ook graag en hij onderstreept dat hij het belangrijk vindt dat wandelpaden goed onderhouden blijven. Toch gaat het bij het Groene Spoor niet zozeer om het aanleggen van voldoende infrastructuur of het onderhoud ervan, maar des te meer om de perfecte omstandigheden. Om het zo optimaal mogelijk maken van de omgeving voor voetgangers.

Piet Mondriaanlaan perfecte loopstraat

Als voorbeeld noemt hij de Piet Mondriaanlaan. Dankzij de inzet van het Groene Spoor is dit van een versteende omgeving geworden tot een ware klimaatlaan. Met een 4-meter-brede middenberm met allerlei bloemen, vlinderstruiken, bomen en wadi’s in de buurt. “En in de wijk zijn op diverse plekken geveltuinen aangelegd”, vult de Jong aan. “Om zo dit gebied aantrekkelijker te maken. Dit doen we samen met gemeente en bewoners. Vanuit de gemeente kwamen de middelen, vanuit de bewoners de hulp om te wieden en zwerfafval te rapen. Door al die initiatieven maakt het Groene Spoor sinds kort ook onderdeel uit van de Zusterparken van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug: Wie weet wordt het wandelnetwerk in de toekomst wel heel erg omvangrijk!’”

Vanuit Ruimte voor Lopen vinden we dit een prachtig voorbeeld van hoe je van onderaf meer ruimte voor lopen kunt maken. Een mooie aanvulling op het loopbeleid van de gemeente. We hopen dat nog veel voetgangers gebruik gaan maken van de wandelroutes op de Wagenwerkplaats en de wijk eromheen waarmee het zo’n mooie verbinding heeft!

De winnaars van de LoopAward 2024 zijn bekend! Het Zilte Pad en de Groene Route Malburgen gingen na het Nationaal Voetgangerscongres met het felbegeerde beeldje naar huis.

De LoopAward wordt jaarlijks uitgereikt aan de beste loopinitiatieven in Nederland die bijdragen aan meer ruimte voor lopen, zowel in het hoofd, in beleid als buiten. De jury, bestaande uit Wouter Veldhuis (voorzitter), Bruno Bruins en Karen van Ruiten, koos de winnaars op basis van een aantal criteria. “We kijken naar de impact, of het vernieuwend is, of een initiatief zich bewezen heeft en of het opschaalbaar is”, vertelde Wouter Veldhuis op het podium van het Nationaal Voetgangerscongres. 

LoopAward, maatschappelijke categorie: Het Zilte Pad

De LoopAward kent twee prijzen: een voor het beste maatschappelijke initiatief en een voor de categorie ruimtelijk. Het Zilte Pad (Categorie: Maatschappelijk), een initiatief van de Stichtingen Groninger Kerken & Alde Fryske Tsjerken, heeft de prijs gewonnen vanwege de unieke combinatie van cultureel erfgoed en moderne bezinning. De lange afstandsroute langs de waddenkust verbindt kerken en dorpen met het thema bezinning, ondersteund door een podcast. 

De winnaar was uiteraard in haar nopjes met de prijs. “We zijn heel erg blij. Het is vooral een opsteker voor de Stichtingen Groninger Kerken en Alde Fryske Tsjerken, maar ook voor de bewoners die hun huizen opstellen voor wandelaars. Het is een dunbevolkt gebied, zonder hen zou dit niet mogelijk zijn.”

Groene Route Malburgen wint LoopAward, ruimtelijk

In de categorie ruimtelijk won de Groene Route Malburgen. Dit project verbindt de sociaal-economisch zwakke wijken Malburgen-West en Malburgen-Oost met een groene route, gerealiseerd in co-creatie met de bewoners. De jury prijst de maatschappelijke impact en de verbetering van de leefomgeving. “Leuk om deze prijs mee terug te nemen naar Malburgen, naar de bewoners, en om samen aan de slag te gaan met een nog betere, mooiere en langere route”, reageerde de winnaar verheugd.

Winnaar in de categorie Ruimtelijk: De Groene Route Malburgen 

Lees het hele nieuwsbericht over de winnaars van het Nationaal Voetgangerscongres.

Vorige week was het symposium van NLBuiten waarop Ankie van Dijk namens Wandelnet vertelde over hun missie: een bewandelbaar Nederland. Een land waarin alle kleine paden bijdragen aan een gezonde en gelukkige samenleving.

Een mooi symposium dat een unieke coalitie van samenwerkingspartners bij elkaar bracht. Stuk voor stuk organisaties die zich richten op het vergroten van de ruimte voor recreatie en het toegankelijker maken van landelijk gebied. De presentaties en gesprekken lieten ons met vele praktijkvoorbeelden zien hoe wij kunnen bijdragen aan meer wandelmogelijkheden. Uiteraard met hulp van overheden en grondeigenaren. . Denk hierbij aan boerenlandpaden, schouwpaden langs watergangen, landgoederen en nieuwe natuur.

NLBuiten en het manifest NLBuitenKansen

NLBuiten is een coalitie van vijftien toonaangevende organisatie uit de natuur-, recreatie- en sportsector. Samen stelden ze het manifest NLBuitenKansen op. Hierin klinkt de oproep om het tekort aan ruimte voor recreatie in Nederland aan te pakken. Meer ruimte kan er komen door landelijk beleid waarin natuur, gezondheid en welzijn centraal staan. Onze Grondwet ondersteunt dit door in artikel 22 te stellen dat ‘de overheid verantwoordelijk is voor het creëren van voorwaarden voor vrije-tijdsbesteding.’ “Dit slapende grondwetsartikel verdient volgens ons aandacht”, vindt Wandelnet. “Het moet worden opgenomen in de Omgevingswet en omgevingsverordeningen van provincies.”

Fred Bloot, voorzitter van NLBuiten, benadrukte tijdens het symposium het belang van betrokkenheid: “Blijf aangehaakt bij ontwikkelingen. Wie niet aan tafel zit, staat zelf op het menu en wordt opgegeten. Dan wordt niet met jou, maar over jou beslist.”

Wandelnet en het belang van onverharde paden

De wandelvraag is groter dan het aanbod, en bij Wandelnet zien ze kansen in de verandering van het landelijk gebied. Boerenlandpaden en paden langs watergangen kunnen helpen om nieuwe wandelmogelijkheden dicht bij huis te creëren. Ankie van Dijk, directeur van Wandelnet, onderstreept het belang van aantrekkelijke, onverharde paden zonder hinder van fietsers of auto’s. “Lopen verbindt en draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van mensen. Dit sluit perfect aan bij de bredere doelstellingen van NLBuiten.”

Gezondheid en geluk centraal

Meer wandel- en recreatiemogelijkheden is niet alleen belangrijk voor onze lichamelijke gezondheid, maar draagt ook bij aan het geluk van de bevolking. Nederland staat steevast in de top 10 van gelukkigste landen, mede dankzij onze ‘groenblauwe’ leefomgeving. Deze natuurlijke rijkdom is geen vanzelfsprekendheid; NLBuiten roept de overheid daarom op om meer ruimte te maken voor recreatie, met speciale aandacht voor natuur, landschap en cultuurhistorie.

Investeren in een recreatief landschap levert tenslotte ook economische voordelen op. De vrijetijdssector draagt met een omzet van bijna 96 miljard euro bij aan 6,9% van de werkgelegenheid in Nederland. Daarom is het van groot belang dat menselijk welzijn centraal staat in ruimtelijke (her)inrichtingsplannen, van waterveiligheid tot woningbouw.

Conclusie

De coalitie NLBuiten maakt zich hard voor een groenere en meer toegankelijke buitenruimte. Dankzij de samenwerking tussen terreinbeheerders, grondgebruikers en de recreatie- en sportsector, kunnen we stappen zetten richting een toekomst waarin recreatie en natuur elkaar versterken. Onze partner Wandelnet draagt met praktijkvoorbeelden en nieuwe wandelpaden graag haar steentje bij aan deze missie.

Meer informatie? Download het manifest via de website van Wandelnet en blijf betrokken bij de ontwikkelingen.

Al vijf jaar is ze nu directeur van één van onze partners én initiatiefnemers: Wandelnet. En ook daarvoor maakte Ankie van Dijk zich al hard voor het wandelbelang. Ze wist het thema op rijksniveau te agenderen. Mede door een forse inbreng bij de Initiatiefnota ‘Een Stap Vooruit’. In dit interview gaan we met haar terug de tijd in en zoomen we in op de ontstaansgeschiedenis van ons platform.

Fotograaf: Erik Wardekker

Initiatiefnota voor loopbeleid: het begin

Platform Ruimte voor Lopen kwam niet uit de lucht vallen en had een redelijk aanloop. Ankie, kun je daar wat meer over vertellen? “We schrijven dan ongeveer 2012”, trapt ze haar verhaal af. “Als coördinator belangenbehartiger sprak ik vaak met politici over wandelen, lopen en de belangen die daar bij horen. In die tijd waren er een aantal politici die zich wel hard wilden maken hiervoor: Paulus Jansen (SP), Sander de Rouwe (CDA) en Duco Hoogland (PvdA). Met Paulus Jansen voorop schreven Coalitie en oppositie samen een Initiatiefnota over wandelen en fietsen . Met allemaal voorstellen om wandelen en fietsen te agenderen binnen de Rijksoverheid. Ik heb input geleverd voor de inhoud, want ik zag dit als een belangrijke kapstokhaak om het onderwerp op landelijk niveau op de agenda te krijgen.”

Geen gehoor bij ministerie

De nota werd breed omarmd door de toenmalige Tweede Kamerleden. Dus was het nu aan een ambtenaar van het ministerie om het verder uit te werken. In die tijd was dat Ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M). Ankie blikt terug: “Toen de nota was aangenomen ging ik eens bellen met het ministerie. Misschien konden we wel verder samen optrekken, om die nota handen en voeten te geven? Daar vond ik echter geen gehoor: er was niemand die er verstand van had. Het paste nergens in een portefeuille, iedere ambtenaar zat vol qua taken. Vandaar dat ze uiteindelijk iemand inhuurden van een extern bureau die invulling ging geven aan de nota. Samen keken wij naar: hoe konden wij bijdragen? Wat is goed loopbeleid en wat is een goede aanpak?”

Idee voor Masterplan Lopen geboren

Op een gegeven moment hoorde ze over een ‘Masterplan Gehen’: een Oostenrijks plan om lopen in beleid in te bedden. “Konden we zoiets niet in Nederland maken? Een masterplan? Ik vond het alleen geen goed idee om solo zo’n document op te stellen, aan de minister te overhandigen met een lachende foto, waarna het weer zou verdwijnen in een bureaula. Ik heb er voor gepleit om als ministerie en Wandelnet samen een plan te maken en al snel zochten we daar een derde partij bij als kennisinstelling, namelijk het CROW. Samen met de overheid en andere organisaties. Alleen zo zouden we ervoor zorgen dat er ook invulling aan wordt gegeven en dat er concreet stappen worden gezet.

Parallel aan deze ontwikkeling kwamen we in contact met Filip van As die net was gestopt als wethouder van Zwolle. Ook hij wilde iets met lopen doen. Dat had hij immers ook al met fietsen gedaan bij Tour de Force. We spraken met hem en de ingehuurde ambtenaar en kwamen tot de conclusie dat er best wel toekomst in zat als we de basis sterker konden maken. Zo begonnen we geleidelijk toe te groeien naar de geboorte van Platform Ruimte voor Lopen in 2019.”

Mooie stappen vooruit

Gaandeweg zag Ankie het platform gestaag groeien. “Er zijn meer organisaties bij gekomen, een hele mooie organische groei. Jaren later begonnen we aan een Nationaal Masterplan, het idee voor een masterplan in het kwadraat. We zien ook bij overheden de aandacht voor lopen groeien, actieve mobiliteit staat volop in de aandacht. Toch is er ook nog een wereld te winnen voor lopen. In het begin moest ik echt aankloppen bij de Tweede Kamer om het überhaupt op een agenda te krijgen, nu gaat het meer inhoud. Hoe dan, en wat dan? We willen alle goede ideeën concreter maken.”

Loopbeleid op netwerkniveau

Daarbij is het volgens haar van belang dat loopbeleid op een netwerkniveau ontwikkeling wordt. Ze legt uit wat ze hiermee bedoelt: “Niet zo fragmentarisch, van: in een klein stukje binnenstad van zeg Amsterdam vergroten we de wandelvriendelijkheid. Nee, we willen dat het onderdeel wordt van de ontwikkeling in alle binnensteden van de grote plaatsen in Nederland. Loopbeleid is nog niet verankerd. Wat je nu vaak ziet, is dat er een aantal voorlopers zijn die zo in het belang van lopen geloven dat ze er hun nek voor uitsteken. Mensen die je hard nodig hebt, maar als zij een nieuwe baan aannemen, zie je vaak het gedachtegoed vervagen. Belangrijk is dat de overtuiging diep ingebed wordt in de organisatie, De overtuiging dat er meer ruimte voor lopen moet komen.”

Trots op Nationaal Masterplan

“Het kostte wat tijd, maar met allerlei bochten, omwegen en ontwikkelingen komen we er nu”, lacht Ankie. Ze is supertrots dat het Nationaal Masterplan op 10 oktober wordt gepresenteerd. “Ik sta op het punt om vooral dat te vieren. Daarna is het de ambitie van Wandelnet om ervoor te zorgen dat de Rijksoverheid dit gedachtegoed veel meer gaat omarmen. Niet alleen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, maar ook  vanuit de beleidsvelden gezondheid, en toerisme en de kansen die de transitie in het landelijk gebied en de woningbouwopgave met zich meebrengen.

Spannend met dit huidige kabinet, want zij hebben het woord ‘wandelen’ of ‘lopen’ nog niet concreet in hun plannen staan; aan de andere kant denk ik dat er nu zoveel energie op ons thema zit dat er geen weg meer terug is. Gemeenten, kennisbureaus en provincies zien het belang van lopen in.”

Mooi om zo meegenomen te worden in onze ontstaansgeschiedenis! Wil je nog meer lezen over het Platform Ruimte voor Lopen? Kijk op ‘Ontdek Ruimte voor Lopen.’