Categorie: Regulier

Op 1 oktober sprak Heidi Kempers tijdens het Nationaal Voetgangerscongres over de herinrichting van winkelcentrum Presikhaaf in Arnhem om korte-afstandslopen de norm te maken. Rond het winkelcentrum krijgen voetgangers en ander langzaam verkeer op zes kruispunten vaker groen dankzij slimme, cloudgestuurde iVRI’s. “Met als doel dat lopen voor iederéén vanzelfsprekend wordt,” vat Kempers het samen.

Zij is adviseur verkeersmanagement bij Haskoning en deelt uit de eerste hand hoe beleidskaarten van de gemeente Arnhem zijn vertaald naar meetbare wachttijdnormen en praktische ingrepen. Het resultaat: betere oversteekbaarheid en meer prioriteit voor langzaam verkeer, met bewuste keuzes over autovertragingen in piekuren. Vandaag horen we direct van haar wat dat in de praktijk betekent.

Welke stappen heb je doorlopen om de voetgangersstromen rond winkelcentrum Presikhaaf in kaart te brengen?

We duiken gelijk de diepte in en Kempers vertelt dat het rondom Presikhaaf druk is met veel verschillende soorten verkeersdeelnemers. Er komen dagelijks veel bezoekers en in de directe omgeving liggen de HAN Hogeschool, park Presikhaaf en Leerpark Arnhem. “Ook kent het gebied een hoge woningdichtheid en bouwt de gemeente komende jaren extra woningen”, voegt Kempers toe. Ze legt uit dat er daardoor veel langzaam verkeer is op bepaalde momenten van de dag. “De belangrijkste voetgangersstromen zijn bewoners van de wijken eromheen die voor dagelijkse activiteiten lopen. Naar de winkels, de basisscholen en het park. Naar de HAN en het Leerpark.” 

Nu heeft gemeente Arnhem kortgeleden het Duurzaam Mobiliteitsplan (DMP) vastgesteld. Daarin maakt ze de strategische keuze om langzaam verkeer beter te faciliteren en het STOMP-principe in de praktijk te brengen. “Daarvoor wil de gemeente intelligente verkeerslichten inzetten (iVRI’s)”, licht de adviseur toe. Om dit te bereiken, heeft het DMP netwerkkaarten die door heel Arnhem voetgangersroutes indelen. Voor Presikhaaf hebben we die kaarten samen met de gemeente vertaald naar een wegbeheerderskader met concrete streefwaarden voor wachttijden bij verkeerslichten per routetype.”

Hoe de intelligente verkeerslichten bij Presikhaaf werken

Zoals hierboven genoemd kiest Arnhem voor intelligente verkeerslichten bij Presikhaaf om langzaam verkeer voorrang te geven. Hoe zit dat precies? We horen over de zoektocht naar geschikte software die bij de Arnhemse situatie past. “Die zowel rekening houdt met het wisselende verkeersaanbod, de vele bussen en de wens om auto’s niet bij elk verkeerslicht laten stoppen. Daarmee is het belangrijker dan ooit dat voetgangers fijn kunnen oversteken. Een grote hoeveelheid wensen die vraagt om een slimme manier van regelen. Daarom hebben ze begin 2025 gekozen voor Flowtack rond Presikhaaf. Dit is het intelligente brein van de verkeerslichten: de software interpreteert data uit de hele keten en vertaalt die naar verkeerskundige beslissingen op kruispunt- en netwerkniveau.”

“Ook communiceren deze verkeerslichten onderling, analyseren data en stemmen op elkaar af. Dat allemaal in de cloud: continu en in real time. Zo kan het verkeer fijn doorrijden, zijn er minder opstoppingen en is het winkelcentrum toegankelijk voor iedereen.” Een bijkomend voordeel is dat Flowtack de wachttijden bijhoudt van alle weggebruikers bij een stoplicht, legt Kempers uit. Als je bijna te lang staat te wachten, krijg je als eerste groen. De volgorde waarin de verschillende modaliteiten groen krijgen, is dus flexibel.

Directe veranderingen

Volgens Kempers is de belangrijkste verandering, verbetering, dat langzaam-rijdend verkeer nu eerder voorrang krijgt. “In de vorige software was het niet goed mogelijk om op ieder moment van de dag real-time afwegingen te maken. Met Flowtack is het mogelijk om dit wél te doen en zo voetgangers en fietsers eerder te bedienen als daar de mogelijkheid voor is.” Dat laatste is ook echt in de praktijk bewezen. Zo zie je in onderstaande grafiek de wachttijd voor voetgangers het kortst is, gevolgd door fietsers en bussen. Auto’s wachten het langst.

Wat zijn geleerde lessen?

Kempers noemt als eerste les dat het vertalen van beleid naar meetbare wegbeheerderskaders een essentiële stap is. Ze zegt: “Hiermee maak je de prioriteit duidelijk en kan je software optimaal instellen.  Ook konden we zo heel eenvoudig toetsen of Flowtack werkt zoals bedoeld. Met intelligente verkeerslichten (iVRI’s) kun je dus prioriteit geven aan specifieke doelgroepen en daarmee direct beleid op straat krijgen. Hierbij is het voor stedelijk gebied wel nodig dat er meer zicht is op het aantal voetgangers en fietsers.  De mogelijkheden om dit voor elkaar te krijgen, is de gemeente Arnhem aan het onderzoeken met onder andere een pilot waarbij ze camera’s inzetten bij oversteekplaatsen.”

In ieder geval is de pilot goed nieuws voor andere steden. “Het op straat realiseren van het STOMP-principe is mogelijk bij alle combinaties van drukke binnensteden met veel voetgangers en fietsers in combinatie met intelligente verkeerslichten en Flowtack. Belangrijke randvoorwaarden: duidelijke keuzes maken in het wegbeheerderskader en dat je als overheid accepteert dat er in de spits wat meer filevorming ontstaat voor autoverkeer.”

Een frisse neus halen is geen luxe, maar een slimme investering in gezondheid én werkplezier. Natuur op en rond de werkplek ontspant, zet aan tot bewegen en brengt mensen met elkaar in contact. Adviseur Natuur en Gezondheid Tjisse Brookman ziet het elke dag: “Zelfs het uitzicht op bomen doet al wat met je.”

Waarom natuur werkt

Bij Vitaal Vechtdal vertelt Brookman wat de meerwaarde van natuur is: het ontspant, zet aan tot beweging en brengt mensen met elkaar in contact. “We weten het eigenlijk wel, maar tussen weten en doen zit vaak een wereld.” Een lunchwandeling of overleg in het groen verlaagt stress, verbetert de concentratie en geeft nieuwe energie. Dat is ook goed nieuws voor wandelvriendelijkheid op en rond het bedrijfsterrein: hoe wandelvriendelijker de omgeving, hoe vaker medewerkers een rondje pakken. En het sociale effect is merkbaar. “Een wandeling maakt een gesprek losser en menselijker dan aan een bureau.”

Goed voor mensen, goed voor je bedrijf

En natuur is niet alleen goed voor de individuele medewerker. Dit interview legt glashelder uit dat natuur vitaliteit en werkplezier vergroten. Twee broodnodige voorwaarden voor duurzame inzetbaarheid. Werknemers die regelmatig buiten bewegen, zijn productiever, creatiever en minder vaak ziek. Groen rondom de werkplek verlaagt stressniveaus en vergroot het concentratievermogen, wat direct terug te zien is in de kwaliteit van het werk. Ook het sociale klimaat profiteert: buiten wandelen of overleggen versterkt teamgevoel en stimuleert samenwerking over afdelingen heen. Bovendien draagt een aantrekkelijke, groene werkomgeving bij aan het imago als een organisatie die oog heeft voor gezondheid en welzijn; een belangrijke troef bij het werven én behouden van nieuwe collega’s.

Natuur is dus niet alleen een gezondheidsinvestering, maar ook een strategische keuze. Het is een laagdrempelige manier om actieve mobiliteit en gezondheid in de werkcultuur te verankeren. “Een picknicktafel buiten, een korte wandelroute of ruimte voor overleg buiten doet al veel,” zegt Tjisse. Bedrijven die dit omarmen, merken het verschil in energie, betrokkenheid en trots.

Maak impact met kleine stappen

Dit soort voorbeelden laten in onze ogen zien hoe wandelen en groen hand in hand gaan. En hoe de principes uit het Nationaal Masterplan Lopen ook op de werkvloer tot leven (kunnen) komen. Kleine stappen maken impact. Organiseer wandelmeetings of een functioneringsgesprek tijdens een rondje buiten. Zorg voor een wifi-punt en fijne zitplek in de schaduw, zodat korte taken naar buiten kunnen. Stimuleer lunchwandelingen, “gewoon in de baas z’n tijd.” Vergroen het bedrijventerrein of het uitzicht vanuit de kantine. En plan teamactiviteiten in de natuur, bijvoorbeeld tijdens Outdoor Office Day. Tjisse: “Begin gewoon. Zet een tafel buiten, plan een koffiemoment in het groen. Vaak is er ruimte rondom het kantoorgebouw.”

Lees het hele interview via: Naar buiten? Goed idee! | Vitaalvechtdal.

Een grote internationale studie bevestigt wat Ruimte voor Lopen al jaren zegt: de gebouwde omgeving stuurt ons beweeggedrag. Onderzoekers volgden miljoenen smartphonegebruikers en gebruikten verhuizingen als een natuurlijk experiment. Wie naar een meer loopvriendelijke stad verhuist, loopt aantoonbaar meer en actiever.

Dat vertaalt zich in extra wandelminuten, meer matig-intensieve activiteit en grotere kans om aan beweegrichtlijnen te voldoen. Kortweg: investeren in voetgangersvriendelijkheid betaalt zich terug in gezondheid en vitaliteit.

Verhuizen als natuurlijke test

De onderzoekers gebruiken verhuizingen tussen steden om een zuiver voor–na-beeld te krijgen: wie verhuist, verandert zijn omgeving, en daarmee veranderde ook het loopgedrag: een sterke aanwijzing dat de omgeving het verschil maakt. Gemiddeld doen mensen die naar een loopvriendelijkere stad verhuizen zo’n 1.100 stappen per dag meer. Ongeveer 11 extra wandelminuten, zonder dat ze daar expliciet op inzetten. Dit is precies het soort passieve gezondheidswinst dat stedelijk ontwerp zoekt.

Brisk walking is de motor

De stijging komt vooral door brisk walking: de matig-intensieve beweging die artsen aanraden om chronische ziekten te voorkomen. Wie verhuist naar een loopvriendelijke buurt, krijgt er ongemerkt bijna een uur extra gezonde beweging per week bij.

Het effect werkt beide kanten op: wie van een zeer loopvriendelijke stad wegtrekt verliest ongeveer evenveel stappen als anderen winnen wanneer ze naar zulke steden verhuizen. Dat versterkt de conclusie dat “de omgeving, niet alleen persoonlijke voorkeuren, de belangrijkste motor is van beweging”.

Impact op voldoen aan beweegrichtlijnen

Verhuizen naar een loopvriendelijke stad verdubbelt bijna je kans om de beweegrichtlijn van 150 minuten per week te halen: van 21,5% naar 42,5%. Daarmee wordt stedelijk ontwerp een directe gezondheidsfactor. Voor gemeenten is de boodschap glashelder: goede stoepen, veilige oversteekplekken, aantrekkelijke routes en een slimme mix van functies werken. Ze zijn betaalbaar én leveren tastbare winst op: meer beweging, meer ontmoeting, levendigere straten. Of zoals de onderzoekers het treffend samenvatten: “Your city can make you healthier” – jouw stad kan je gezonder maken.

Ruimte voor Lopen: van bewijs naar actie

Wij gebruiken deze studie als stevig bewijs voor het Nationaal Masterplan Lopen en onze Toolbox Loopbeleid. Maak van je straat een gezondheidsinterventie: kleine ingrepen in de openbare ruimte kunnen grote effecten hebben op het dagelijkse bewegen en daarmee op de gezondheid van bewoners.

“Kiezen voor lopen was nog nooit zo makkelijk.” Dat is de algemene indruk die het Nationaal Voetgangerscongres op 1 oktober 2025 achterliet. De congresopzet, sterke inhoudelijke sessies en praktische walkshops bezorgden maar liefst 150 loop-professionals een dag vol inspiratie en ontmoeting. Bezoekers gaven het congres gemiddeld een 8 en 9 van de 10 raadt deelname aan in hun netwerk.

Een ijzersterke openingskeynote vroeg  ons anders te waarderen: niet langer sturen op doorstroming en efficiency, maar op maatschappelijke waarde per vierkante meter. Met projecten als de Catharijnesingel en het Leidse Singelpark als bewijs dat loopvriendelijke inrichting meer waarde oplevert.

Veel afwisseling

De congresopzet bood daarna afwisselend plenaire sessies en kleinschalige workshops. Zo konden deelnemers kiezen tussen luisteren, doen, netwerken… en natuurlijk lopen! Zo gaven walkshops directe ervaring met toegankelijkheidsknelpunten en lieten ze zien hoe kleine veranderingen een groot verschil maken voor kwetsbare groepen. Presentaties en tools brachten in beeld waar aantrekkelijke ommetjes en plekken met groen en blauw zijn te maken, tot op woonadresniveau.

De dag toonde zowel beleidskeuzes als praktische interventies die snel opschaalbaar zijn als alle neuzen dezelfde kant opstaan. De enquêteresultaten en presentaties geven richting voor vervolgacties en lokale implementatie. Deze overzichtelijke opbouw van inspiratie naar instrumenten zette bij veel deelnemers concrete vervolgplannen in gang!

“Wat geweldig goed dat steeds meer experts zich samen buigen over hoe het in ons landje nog beter kan voor voetgangers!”

Cultuur en communicatie

De middag draaide ook om cultuur en communicatie: in brainstorms klonk de stelling “Lopen is niet sexy” en die stelling leidde tot een zoektocht naar rolmodellen, onderwijsinterventies en health framing. De vraag “Ov-gekkies en fietsgekkies zijn er wel, waarom zijn er geen loopgekkies” werd hardop gesteld en illustreert dat het verhaal rond lopen bij veel doelgroepen nog ontbreekt. Panels met bestuurders brachten realisme en politieke keuzes op tafel en benadrukten dat woonwensen en mobiliteitskeuzes elkaar soms uitsluiten. Tyas Bijlholt verwoordde de praktische consequentie helder: “Als je twee auto’s wil hebben, dan kan je niet in een autoluwe wijk wonen”, waarmee beleidsafwegingen concreet werden. Andere bestuurders pleitten voor betere framing en meer rijksmiddelen om infrastructurele barrières weg te nemen en investeringen in voetgangersbruggen en verbindingen mogelijk te maken. De slotdiscussie maakte duidelijk dat verandering vraagt om zowel technische maatregelen als heldere politieke keuzes en communicatie.

Wil je alle sessies, walkshops, presentatiebestanden en de complete enquête-inzichten teruglezen, bekijk dan het volledige bericht op de site van het Nationaal Voetgangerscongres; daar staat het volledige verslag van de dag.

Volgend jaar in Eindhoven!

Op dinsdag 30 september vindt het allereerste Nationaal PREcongres van het Nationaal Voetgangerscongres plaats in Amersfoort. Een middag en avond vol inspiratie, beweging en ontmoeting, georganiseerd in samenwerking met Het Groene Spoor en partners Gemeente Amersfoort, Arcadis, Wandelnet en Alles is Gezondheid. Het precongres vormt een inhoudelijke en informele opmaat naar het Nationaal Voetgangerscongres op 1 oktober.

Lopen als leidraad voor stedelijke kwaliteit

Het PREcongres draait niet om presentaties in zaaltjes, maar om inzichten op straat. Deelnemers kunnen kiezen uit drie excursies die elk een ander aspect van voetgangersvriendelijke steden belichten. Zo voert de route “De Groene Draad en Autoluwe binnenstad” langs plekken waar Amersfoort ruimte maakt voor rust, groen en langzaam verkeer. Onder begeleiding van Frank Hart (Wandelnet) en Gijs van Valkenhoef (Het Groene Spoor) ontdekken deelnemers hoe de stad inzet op leefbaarheid en loopcomfort. Andere routes brengen je langs Europan-locaties en stedelijke levensaders, of door De Nieuwe Stad met het concept ‘weeting’.

Samen leren van de praktijk

De excursies zijn samengesteld door lokale experts en organisaties die zich inzetten voor gezonde, toegankelijke steden. Zij bundelen hun krachten om deelnemers te laten ervaren wat het betekent als lopen écht centraal staat in gebiedsontwikkeling. De stad wordt zo niet alleen decor, maar leeromgeving. Door letterlijk in beweging te komen, ontstaat ruimte voor reflectie, uitwisseling en nieuwe inzichten. Het precongres laat zien dat voetgangersbeleid niet alleen een mobiliteitsvraagstuk is, maar ook raakt aan gezondheid, sociale veiligheid en ruimtelijke kwaliteit.

Ontmoeten, proeven en verdiepen

Na de excursies verplaatst het programma zich naar Het Lokaal, een plek die duurzaamheid en lokaal ondernemerschap ademt. Hier kunnen deelnemers napraten tijdens een informele borrel, gevolgd door een diner met streekproducten. Het avondprogramma wordt nog verder ingevuld, maar zal in elk geval alle ruimte bieden voor verdieping, inspiratie en ontmoeting. Daarmee is het PREcongres niet alleen inhoudelijk sterk, maar ook sociaal verbindend. Het is een kans om vakgenoten te spreken, ideeën te toetsen en samen te bouwen aan een toekomst waarin lopen loont.