Categorie: Regulier

“Kiezen voor lopen was nog nooit zo makkelijk.” Dat is de algemene indruk die het Nationaal Voetgangerscongres op 1 oktober 2025 achterliet. De congresopzet, sterke inhoudelijke sessies en praktische walkshops bezorgden maar liefst 150 loop-professionals een dag vol inspiratie en ontmoeting. Bezoekers gaven het congres gemiddeld een 8 en 9 van de 10 raadt deelname aan in hun netwerk.

Een ijzersterke openingskeynote vroeg  ons anders te waarderen: niet langer sturen op doorstroming en efficiency, maar op maatschappelijke waarde per vierkante meter. Met projecten als de Catharijnesingel en het Leidse Singelpark als bewijs dat loopvriendelijke inrichting meer waarde oplevert.

Veel afwisseling

De congresopzet bood daarna afwisselend plenaire sessies en kleinschalige workshops. Zo konden deelnemers kiezen tussen luisteren, doen, netwerken… en natuurlijk lopen! Zo gaven walkshops directe ervaring met toegankelijkheidsknelpunten en lieten ze zien hoe kleine veranderingen een groot verschil maken voor kwetsbare groepen. Presentaties en tools brachten in beeld waar aantrekkelijke ommetjes en plekken met groen en blauw zijn te maken, tot op woonadresniveau.

De dag toonde zowel beleidskeuzes als praktische interventies die snel opschaalbaar zijn als alle neuzen dezelfde kant opstaan. De enquêteresultaten en presentaties geven richting voor vervolgacties en lokale implementatie. Deze overzichtelijke opbouw van inspiratie naar instrumenten zette bij veel deelnemers concrete vervolgplannen in gang!

“Wat geweldig goed dat steeds meer experts zich samen buigen over hoe het in ons landje nog beter kan voor voetgangers!”

Cultuur en communicatie

De middag draaide ook om cultuur en communicatie: in brainstorms klonk de stelling “Lopen is niet sexy” en die stelling leidde tot een zoektocht naar rolmodellen, onderwijsinterventies en health framing. De vraag “Ov-gekkies en fietsgekkies zijn er wel, waarom zijn er geen loopgekkies” werd hardop gesteld en illustreert dat het verhaal rond lopen bij veel doelgroepen nog ontbreekt. Panels met bestuurders brachten realisme en politieke keuzes op tafel en benadrukten dat woonwensen en mobiliteitskeuzes elkaar soms uitsluiten. Tyas Bijlholt verwoordde de praktische consequentie helder: “Als je twee auto’s wil hebben, dan kan je niet in een autoluwe wijk wonen”, waarmee beleidsafwegingen concreet werden. Andere bestuurders pleitten voor betere framing en meer rijksmiddelen om infrastructurele barrières weg te nemen en investeringen in voetgangersbruggen en verbindingen mogelijk te maken. De slotdiscussie maakte duidelijk dat verandering vraagt om zowel technische maatregelen als heldere politieke keuzes en communicatie.

Wil je alle sessies, walkshops, presentatiebestanden en de complete enquête-inzichten teruglezen, bekijk dan het volledige bericht op de site van het Nationaal Voetgangerscongres; daar staat het volledige verslag van de dag.

Volgend jaar in Eindhoven!

Op dinsdag 30 september vindt het allereerste Nationaal PREcongres van het Nationaal Voetgangerscongres plaats in Amersfoort. Een middag en avond vol inspiratie, beweging en ontmoeting, georganiseerd in samenwerking met Het Groene Spoor en partners Gemeente Amersfoort, Arcadis, Wandelnet en Alles is Gezondheid. Het precongres vormt een inhoudelijke en informele opmaat naar het Nationaal Voetgangerscongres op 1 oktober.

Lopen als leidraad voor stedelijke kwaliteit

Het PREcongres draait niet om presentaties in zaaltjes, maar om inzichten op straat. Deelnemers kunnen kiezen uit drie excursies die elk een ander aspect van voetgangersvriendelijke steden belichten. Zo voert de route “De Groene Draad en Autoluwe binnenstad” langs plekken waar Amersfoort ruimte maakt voor rust, groen en langzaam verkeer. Onder begeleiding van Frank Hart (Wandelnet) en Gijs van Valkenhoef (Het Groene Spoor) ontdekken deelnemers hoe de stad inzet op leefbaarheid en loopcomfort. Andere routes brengen je langs Europan-locaties en stedelijke levensaders, of door De Nieuwe Stad met het concept ‘weeting’.

Samen leren van de praktijk

De excursies zijn samengesteld door lokale experts en organisaties die zich inzetten voor gezonde, toegankelijke steden. Zij bundelen hun krachten om deelnemers te laten ervaren wat het betekent als lopen écht centraal staat in gebiedsontwikkeling. De stad wordt zo niet alleen decor, maar leeromgeving. Door letterlijk in beweging te komen, ontstaat ruimte voor reflectie, uitwisseling en nieuwe inzichten. Het precongres laat zien dat voetgangersbeleid niet alleen een mobiliteitsvraagstuk is, maar ook raakt aan gezondheid, sociale veiligheid en ruimtelijke kwaliteit.

Ontmoeten, proeven en verdiepen

Na de excursies verplaatst het programma zich naar Het Lokaal, een plek die duurzaamheid en lokaal ondernemerschap ademt. Hier kunnen deelnemers napraten tijdens een informele borrel, gevolgd door een diner met streekproducten. Het avondprogramma wordt nog verder ingevuld, maar zal in elk geval alle ruimte bieden voor verdieping, inspiratie en ontmoeting. Daarmee is het PREcongres niet alleen inhoudelijk sterk, maar ook sociaal verbindend. Het is een kans om vakgenoten te spreken, ideeën te toetsen en samen te bouwen aan een toekomst waarin lopen loont.

Lopen naar sportlocaties en andere beweeglocaties is al heel erg gebruikelijk. Dat laat onderzoek van Mulier Instituut zien. De cijfers zeggen dat 56% van de mensen loopt naar hun sportschool. Hun motivatie? Niet altijd sportiviteit, maar vooral gemak: wie dichterbij woont, loopt vaker. Daar liggen kansen voor een wandelvriendelijke stad met alle voorzieningen op loopafstand!

Wel een beetje het clichébeeld: rijen auto’s voor een sportschool. Maar wie denkt dat Nederlanders alleen met de auto naar sport gaan, komt bedrogen uit. Volgens deze nieuwe cijfers loopt dus meer dan de helft van de respondenten wel eens naar een sport- of beweegbestemming. Ze wandelen met name naar parken en sportvoorzieningen in de openbare ruimte. Zoals die pleintjes met fitnesstoestellen. Sportvelden en fitnesscholen zijn populairder onder fietsers. Daarmee zijn lopen en fietsen de dominante vormen van actieve mobiliteit richting sport en bewegen. Met name onder jongeren en de wat oudere mensen.

Woon je dichtbij? Dan loop je sneller

Een opvallend inzicht: hoe dichter mensen bij een sportlocatie wonen, hoe vaker ze ervoor kiezen om te lopen of fietsen. Bij een afstand van minder dan 3 kilometer is actieve mobiliteit het populairst. Dit sluit naadloos aan bij het idee van een beloopbare stad, waarin alle voorzieningen op loopafstand liggen. Voor de meeste mensen is dat binnen een straal van 1.5 kilometer. Met andere woorden: als we willen dat mensen meer lopen, moeten we zorgen dat sport, spel en bewegen letterlijk dichterbij komen. De inrichting van onze wijken is zeker medebepalend voor het succes van loopbeleid.

Eén ding staat in ieder geval als een paal boven water: goed loopbeleid is onmisbaar, op weg naar een gezonde wijk. Een gezonde stad. Een gezond Nederland. Juist die laatste meters maken het verschil. Van huis naar sportvereniging, van werk naar de sportschool. Denk aan veilige oversteekplaatsen, aantrekkelijke trottoirs en voldoende rustplekken. Het Mulier Instituut pleit er dan ook voor dat gemeenten actiever loopbeleid gaan voeren. Niet als sluitpost, maar als volwaardige pijler van mobiliteit en gezondheid.

Wandelvriendelijk betekent ook sociaal en inclusief

Lopen naar sport en spel heeft niet alleen impact op gezondheid, maar ook op sociale verbinding. Wandelen naar de speeltuin of het buurtplein betekent vaak: anderen ontmoeten, even bijpraten, erbij horen. Zeker voor jongeren en ouderen is dit sociale aspect belangrijk. Investeren in wandelvriendelijke routes betekent dus ook investeren in inclusie en leefbaarheid, een belangrijk uitgangspunt in het Nationaal Masterplan Lopen.

Wat kunnen gemeenten hiermee?

Voor beleidsmakers ligt hier een kans om meerdere doelen tegelijk te raken. Maak het makkelijker om te lopen naar sport en bewegen: bouw sportvoorzieningen in of nabij woonwijken, zorg voor veilige wandelroutes, en betrek bewoners bij het ontwerp van de publieke ruimte. Kleine ingrepen, zoals een zebrapad of een watertappunt, kunnen grote effecten hebben. En vergeet het wandelverkeer niet in mobiliteits- en sportbeleid: het is vaak de meest laagdrempelige en inclusieve vorm van verplaatsing.

Lopen als vanzelfsprekende keuze

Het Nationaal Masterplan Lopen zet zich in om lopen een vanzelfsprekende plek te geven in ruimtelijke ontwikkeling, mobiliteitsbeleid en gezondheidspreventie. Onderzoek zoals dat van het Mulier Instituut onderstreept waarom dat nodig is. Wie de cijfers ziet, begrijpt: we lopen al veel, maar de omgeving moet het makkelijker én aantrekkelijker maken om dat te blijven doen. Want een gezonde samenleving begint met een stap in de goede richting.

Voor meer informatie over het onderzoek lees je: https://www.mulierinstituut.nl/nieuws/lopen-en-fietsen-zijn-belangrijke-vervoerswijzen-om-sport-en-beweegbestemmingen-te-bereiken.

Gemeente Amsterdam werkt hard aan het verbeteren van de loopvriendelijkheid van haar parken. Drie weken lang testte ze een opvallende maatregel: schermen met de tekst “Ik fiets rustig omdat…” moesten fietsers aanzetten tot langzamer rijden. Geen handhaving of snelheidsboetes, maar positieve gedragsbeïnvloeding met beelden van spelende kinderen, hardlopers en picknickende mensen. De proef vond plaats van 14 mei tot en met 11 juni 2025, tijdens de drukste uren van de dag.

Veiligheid voorop

Voor voetgangers betekent deze aanpak veel goeds. De schermen maakten fietsers bewust van hun snelheid op plekken waar veel mensen wandelen, rennen en spelen. Dat draagt bij aan:

• Minder snelheidsverschillen tussen weggebruikers, waardoor het risico op botsingen afneemt.
• Meer rust voor iedereen die zich te voet verplaatst.
• Een veiliger gevoel bij het oversteken van de paden.
• Meer ruimte voor kinderen om veilig te spelen.
• Grotere aantrekkelijkheid van parken als verblijfsplek voor alle leeftijden, waardoor nog meer mensen de benenwagen nemen.

Samen ruimte maken

Deze proef past naadloos in de visie van het Nationaal Masterplan Lopen. Daarin staat het idee centraal dat lopen een vanzelfsprekende, gezonde en duurzame vorm van mobiliteit is. Maar dat kan alleen als de ruimte er ook naar is ingericht. De fietsschermen zijn een voorbeeld van hoe we in gedeelde ruimtes, zoals stadsparken, meer balans kunnen aanbrengen tussen lopen en fietsen.

Zoals de gemeente het zelf zegt: “Het gaat niet om het straffen van gedrag, maar om het planten van een zaadje voor bewustwording.” Tegelijkertijd worden data verzameld: via snelheidsmetingen én belevingsonderzoek onder parkgebruikers.

En nu?

De proef is inmiddels afgerond. De resultaten volgen later dit jaar. Waarschijnlijk geven die veel beter inzicht in snelheidsverandering én in hoe veilig wandelaars zich voelen. Als het werkt, kunnen andere steden dit voorbeeld volgen. Ook dat sluit aan bij de ambities van het Nationaal Masterplan Lopen: succesvolle voorbeelden zichtbaar maken en andere gemeenten inspireren.

Een stap richting de 15-minuten-stad

Door drukbezochte parken veiliger en rustiger te maken, worden ze meer dan een doorfietsroute: ze worden écht onderdeel van de leefomgeving. Denk aan joggen in je lunchpauze, even wandelen met de kinderen, of elkaar ontmoeten op een bankje. Dat maakt deze maatregel ook een kleine, maar betekenisvolle stap richting de 15-minuten-stad. We zijn benieuwd naar hoe het vervolg eruitziet. Eén ding is zeker: elke stap richting een wandelvriendelijke stad begint met aandacht voor de voetganger.

Wil je weten hoe dit soort projecten bijdragen aan een toekomst waarin lopen vanzelfsprekender wordt? Lees dan het Nationaal Masterplan Lopen en doe mee aan de beweging voor meer Ruimte voor Lopen.

Wat leuk om een initiatief dat we goed kennen terug te zien in de media! Gebiedsontwikkeling.nu schreef eind mei over de herinrichting van de zuidzijde van de Leidse singelstructuur – een traject dat onderdeel is van het Singelpark. In 2020 won het Singelpark de allereerste LoopAward, omdat het bewonersinitiatief met lef en visie ruimte maakte voor voetgangers, natuur en ontmoeting.

Gemeente Leiden en bewoners hebben de afgelopen jaren samen laten zien hoe een voetgangersvriendelijke en toegankelijke inrichting eruit kan zien. Met brede wandelpaden, veel extra groen en zelfs een vlonderpad langs het water nodigt het gebied nu uit tot wandelen en verblijven.

Van stenig naar uitnodigend

De aanleiding? Die was simpel maar treffend:

“Het is hier zo stenig, en waarom kunnen we nergens rustig wandelen?”
Dat vroegen buurtbewoners zich af, aldus het artikel. Hun observaties vormden het begin van een proces waarin parkeren plaatsmaakte voor park.

Er verdwenen 85 parkeerplekken en er kwam 3.000 m² extra groen voor terug. Voor voetgangers is de route overzichtelijk, toegankelijk en prettig: een duidelijke verbetering van de walkability in de stad.

Verbeeldingskracht in beleid

Volgens stedenbouwkundige Thijs van Spaandonk is dit geen alledaags project, maar “een mooi voorbeeld van institutionele verbeeldingskracht.” De herinrichting laat zien dat je als overheid en ontwerpteam buiten de gebaande paden mag denken. Letterlijk én figuurlijk.

Toegankelijk én natuurlijk

Ook aan inclusiviteit en biodiversiteit is binnen dit project gedacht. Zo is het gebied veel beter toegankelijk geworden voor mensen in een rolstoel of die slecht ter been zijn. De kade is opengebroken, nu ligt er een gelijkvloers vlonderpad. De kade zelf is opengelaten, waardoor de natuur tot aan de vlonder kan komen. “Zo ontstond een plek waar stad en natuur elkaar raken, en waar wandelen vanzelfsprekend is geworden.”

Voorbeeld voor loopbeleid

Deze herinrichting van het Leidse Singelpark is een prachtig voorbeeld van wat het Nationaal Masterplan Lopen voor ogen heeft: lopen als volwaardige vorm van mobiliteit en stadsontwikkeling. Wil je meer lezen over dit bijzondere project? Lees het hele artikel: Bewoners geven Leiden een groene en toegankelijke singel. En wil je weten hoe jij ruimte maakt voor lopen in jouw gemeente? Laat je inspireren door het Nationaal Masterplan Lopen.

Op 15 mei vond in de Amersfoortse Prodentfabriek het Blue Zone Festival plaats. Een inhoudelijk sterk festival dat bruggen sloeg tussen gezondheid, mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling. Lopen en wandelvriendelijke steden waren één van de pijlers die centraal stonden.

Sessies over lopen en wandelvriendelijke steden

Er was een aantal sessies waar lopen als onderwerp terugkwam. Een greep eruit:

• In de sessie Beloopbare steden en dorpen namen Annemieke Molster, Sandra Schuit en Frank Hart deelnemers mee op een ‘walkshop’ door de omgeving. Ze onderzochten ter plekke wat een loopvriendelijke openbare ruimte vereist, gebaseerd op de publicatie met dezelfde naam.
• De beleving ChiWalking: wandelen met de kracht van ontspanning, geleid door Pascal de Graaff en Evert Aldewereld, introduceerde een wandeltechniek die ontspanning en efficiëntie combineert, wat bijdraagt aan zowel fysieke als mentale gezondheid.
• Het project Cartesius Utrecht: bouwen aan een gezonde gemeenschap werd gepresenteerd door Marja van Reijn, Hanneke Kruize, Inès Youssef en Delilah Sarmo. Zij bespraken hoe deze nieuwe stadswijk is ontworpen met actieve mobiliteit als uitgangspunt, waarbij de auto te gast is en de voetganger centraal staat.

Concrete projecten: lopen als sociale motor

De kracht van het festival lag in de verbinding tussen visie en praktijk. Zo liet Blue Zone Kattenbroek zien hoe buurtbewoners, zorgprofessionals en gemeente samenwerken aan een gezonde wijk. In Park Veldzicht in Altena verandert een oud zwembad in een plek voor bewegen, ontmoeten en gezondheid. En in Slangenbeek Gezond in Hengelo ontstaat levendigheid uit bewonersinitiatief, ondersteund door professionals.

Deze voorbeelden illustreren hoe ruimte voor lopen meer is dan beleid: het is een concrete keuze voor gezondheid, verbondenheid en leefbaarheid. Lees alles over het Blue Zone Festival.