Op de werklocatie de Gelderse Poort in Arnhem wordt hard gewerkt aan meer Ruimte voor Lopen

Wandeling Gelderse Poort

Fietsersbond en onze partner Wandelnet slaan hun handen ineen met het project Beweegvriendelijke Werklandschappen. Vier bedrijventerreinen dienen komend jaar als proeftuin om op allerlei manieren meer mensen te laten bewegen van, naar en tijdens het werk. En nog eens vier werklocaties willen meeleren van deze proeftuinen. Want we weten allemaal dat Nederland zitkampioen is met 9,2 uur zitten per dag. Tijd om dit te veranderen. Martine Sluijs is projectleider van dit mooie project en vertelt ons bij over de Gelderse Poort.

De Gelderse Poort is een bedrijventerrein in Arnhem zoals we er vele kennen in Nederland. Het bestaat uit 23 kantoorpanden, 90 bedrijven en er werken zo’n 5.000 mensen. “Het is één van onze proeftuinen voor Beweegvriendelijke Werklandschappen”, leidt Martine in. “Hier gaan we een jaar lang allerlei initiatieven nemen om mensen te activeren. Om ze laten bewegen. En dat langs drie sporen: lopen, fietsen en buiten werken. Doel is dat mensen dit massaal gaan doen én bedrijven beweging opnemen in hun beleid.”

Waarom de Gelderse Poort?

Over die vraag hoeft Martine niet lang na te denken. “In het hele land zijn we gaan kijken naar goede toplocaties. Voordeel van de Gelderse Poort is dat veel locaties zich met deze locatie kunnen identificeren. Een groot pluspunt, want we kunnen dan bij andere locaties goed werkenden oplossingen overnemen. Bovendien is de Green Business Club actief op dit bedrijventerrein. Dit is een organisatie die helpt om terreinen duurzamer en groener te maken. Super, want zij hebben al contacten met bedrijven.” Tenslotte vindt de projectleider het een dikke plus dat Arnhem ‘loopstad’ is, nummer 5 staat van de gezondste groeisteden in Nederland, en er goede contacten zijn tussen de Gelderse Poort met de gemeente.

Maatregelen voor de voetganger

Het project richt zich niet per se op het aanleggen van een hele nieuwe infrastructuur, maar gaat uit van de bestaande infrastructuur. Hoe kunnen we die beter inrichten? Hoe kunnen we looproutes nog aangenamer maken en beter bewegwijzeren? Martine: “Het is eigenlijk al best een goede loopomgeving. Er zijn stukjes groen dichtbij en je hebt de keuze uit verschillende paden en stoepen. Natuurlijk zijn er wel verbeterpunten, bijvoorbeeld op het gebied van toegankelijkheid en signing, zodat je routes beter ziet. En ik zelf had laatst dat ik een route liep en om het rondje af te maken over een stuk fietspad terug moest lopen. Het liefste wil je dat alle infrastructuur goed aansluit. Daarnaast is het een stenige omgeving, we willen meer groen. Er mogen meer aanlandplekken komen, van waaruit je jouw wandeling kunt starten.”

Mooie samenwerking tussen Fietsersbond en Wandelnet

Genoeg verbeterpunten dus, maar er gaat ook heel erg veel goed. Zo vindt Martine het ‘geweldig’ om te zien dat de Fietsersbond en Wandelnet samenwerken aan dit project. “Ze vinden elkaar in het doel om meer te bewegen. In gezondheid, in vitaliteit. Op de locatie staat fietsen en lopen elkaar niet in de weg: ieder heeft een eigen gebruiksruimte. Lopen lijkt er misschien iets beter georganiseerd. Als ik zie hoeveel verschillende voetpaden je hebt: gravel, trottoirs, landelijke paadjes…

Projecten om mensen te enthousiasmeren voor lopen

Wat we precies gaan doen? We liften sowieso mee met landelijke campagnes: Wandel tijdens je werkdag (april), fietsen naar je werkdag (mei) en Outdoor Office Day (juni). 3 april is het Wandel Tijdens je Werkdag. Daar maken wij een hele week van die 100% om de voetganger draait. We gaan routes maken, allerlei werkwandelingen organiseren. We laten tal van opties zien die je lopend kan doen: vergaderen, brainstormen, bellen, lunchwandeling et cetera.

Daarnaast willen we veel dingen uitproberen en doen. En vervolgens monitoren hoe het werkt. Belangrijk is ook dat we niet alleen kijken naar ruimtelijke verbeteringen en het activeren en trainen van mensen, maar ook aan de slag gaan met bedrijven bewegen van naar en tijdens het werk als werkcultuur in beleid op te nemen. De uitkomsten van de proeftuinen gaan we breed delen en promoten, want je wilt dat de kennis hierover wordt voortgezet. Die campagne geven we vervolgens met de proeftuinen samen verder vorm, maar ik kan één ding beloven: ‘we gaan allerlei ludieke, opvallende dingen doen, waardoor niemand er onderuit komt om gewoon naar buiten te gaan.’ Eén van haar ideeën is goed gejat van het Voetgangerscongres: het uitleggen van rode lopers voor de voetganger.

Blij van het geven van gastcolleges

Jos van Langen, master urbanism bij de gemeente Leeuwarden, geeft met veel plezier gastlessen aan studenten Stedenbouw en Mobiliteit van de NHL Stenden in Leeuwarden. Het voelt voor hem ook als een soort verantwoordelijkheid. “We moeten staan voor ons vak en de kennis doorgeven.”

Van Langen werkt vanuit de gemeente Leeuwarden al decennia samen met de hogeschool. Zo’n dertig jaar geleden heeft de fiets voor het eerst een plek gekregen in verkeerskunde en is via het onderwijs steeds meer in de vakwereld terecht gekomen. “Dat kunstje moeten we nu herhalen voor de voetganger.”

Veel lesmateriaal is er nog niet, dus de voorlopers in het vak moeten hun praktijkervaring overbrengen. Maar Van Langen wil ook ‘dat wat niet in de schoolboeken staat’ de studenten leren. “Onderhandelen, ergens voor staan, een visie en strategie ontwikkelen; dat wil ik ze ook meegeven”, vertelt hij gepassioneerd.  “De ruimte is schaars en dat betekent vroeger of later dat er een strijd ontstaat. Daar kun je als aankomend professional maar beter op voorbereid zijn. Het leuke is ook dat als de studenten naar buiten kijken, ze mijn werk en hun eigen toekomstig werkveld zien. Het bewijs ligt op straat. Belangrijk is ook dat ze met eigen ogen gaan zien dat ze niet enkel vanuit de auto moeten denken en ontwerpen.”

Het geven van gastlessen heeft ook andere positieve effecten. “Studenten komen vaak stage lopen bij de gemeente en uiteindelijk worden sommigen dan ook nog mijn collega”, zegt Van Langen lachend.

Van Langen raadt iedereen aan gastlessen te geven en daarin de voetganger nadrukkelijk een plek te geven. “Er is nog een wereld te winnen voor een loopvriendelijke leefomgeving. Je kunt vanuit de praktijk zoveel toevoegen. Ik begeleid ook afstudeerders waardoor ik de studenten zie groeien in het vak. Daar word ik echt blij van.”

Wil jij ook jouw praktijkkennis overdragen aan studenten? Word gastdocent. Meld je aan bij lopeninhethogeronderwijs@ruimtevoorlopen.nl.

Geïnteresseerd in het laten geven van een gastles? Klik hier op de lijst en neem contact op!

Ruimte voor lopen vraagt oog voor diversiteit voetgangers

De voetganger – te vaak zien we mensen die lopen als één homogene groep. Maar er zit natuurlijk een levensgroot verschil tussen de sportieve twintiger die een wandeling van 10 kilometer maakt en een oudere vrouw voor wie een ommetje het hoogst haalbare is. Net zoals dat mensen in een rolstoel en ouders met kinderwagens de openbare ruimte heel anders ervaren. Ruimte voor lopen maken vraagt oog voor die diversiteit, aldus Biind.

Allereerst: iedereen die reist, is in de eerste plaats voetganger. Toch geeft ons  huidige mobiliteitssysteem onvoldoende prioriteit aan voetgangers. Als er al aandacht voor is, dan creëren we ruimte voor ze: in de vorm van een stoep. Biind: “Die biedt bij uitstek ruimte om te lopen, zou je zeggen. En alle stoepen samen vormen een netwerk van doorlopende verbindingen: het loopnetwerk.”

Te weinig aandacht voor wie loopt en waarom

De schrijver merkt echter zelf al op dat zo’n stoep te weinig rekening houdt met de verschillende groepen die lopen: kinderen, ouders, senioren en mensen met een beperking. Ieder heeft andere behoeften en ervaren andere obstakels als het gaat om lopen. Zo is het voor ouderen en mensen in een rolstoel belangrijk dat een looproute tredevrij is; zonder trappen, maar met liften of – nog beter – hellingbanen. Voor mensen met een visuele beperking zijn slecht verlichte voetpaden niet te doen. Dit betekent dat loopnetwerken in veel gevallen niet beantwoorden aan hun behoeften. Als het gaat om continuïteit, samenhang en comfort.

Open dialoog nodig

Om die behoeften en barrières scherp te krijgen is samenwerking met de diverse belanghebbenden nodig. Een open dialoog tussen verschillende groepen voetgangers, belangenorganisaties, beleidsmakers bij gemeenten, provincies en rijksoverheid, planners én ontwerpers.  

Aandacht voor diversiteit in Nationaal Masterplan Lopen

Wij zijn ons bewust van de diversiteit onder voetgangers. In het Nationaal Masterplan Lopen is daarom een belangrijke rode draad dat iedereen veilig moet kunnen lopen en verblijven. De ambitie die dat het mooiste verwoordt: “Iedereen kan veilig en zonder voorbehoud lopen en verblijven in de openbare ruimte ongeacht motief, leeftijd, permanente of tijdelijke fysieke en / of mentale beperkingen. (pagina 10). Maar ook bij andere ambities (pagina 10 – 12) gaat het over diverse doelgroepen en inclusiviteit.

Lees het hele artikel van Biind: Ruimte voor lopen vraagt oog voor diversiteit.

Stimuleren van wandelgedrag: Meer dan alleen infrastructuur

Annemarie Mars over wandelgedrag

Wandelvriendelijke steden zijn in opkomst, met steeds meer gemeentes die voetgangersbeleid ontwikkelen. ‘Elke stap telt’ was dan ook het thema van het Nationaal Voetgangerscongres 2024. Elke meter die extra wordt gelopen is belangrijk. Zo veel mogelijk mensen laten lopen, dat is het doel.

Toch waarschuwt veranderkundige Annemarie Mars, tevens keynote van het Nationaal Voetgangerscongres 2024, dat beleid gericht op infrastructuur alleen niet genoeg is om mensen daadwerkelijk te laten lopen. De kern van succesvol voetgangersbeleid ligt in gedragsverandering; het draait om het motiveren van mensen om de auto te laten staan en te kiezen voor lopen. Dit vraagt om een brede benadering waarin de vraag centraal staat: waarom lopen mensen niet en hoe kun je deze obstakels overbruggen?

Complexiteit van verschillende doelgroepen bij wandelgedrag

Om iedereen op de been te krijgen, is het belangrijk om de juiste interventies te ontwikkelen voor verschillende doelgroepen. Mars benadrukt dat een goede infrastructuur vooral helpt bij mensen die al willen lopen, maar niet kunnen. Daarnaast zijn er mensen die lopen zelfs niet overwegen of er weerstand tegen hebben. Beleid kan het best een bewuste keuze maken welke groep als eerste aangepakt wordt, met een focus op doelgerichte middelen om een maximaal effect te bereiken.

Samenwerken over afdelingsgrenzen heen

Het ontwikkelen van wandelbeleid vraagt samenwerking met meerdere afdelingen, niet alleen mobiliteit. Mars benadrukt dat het belangrijk is om lopen niet als doel op zich te zien, maar als middel om maatschappelijke problemen aan te pakken, zoals sociale isolatie of gezondheid. Alleen door het doel voor ogen te houden en samenwerking aan te gaan over afdelingsgrenzen heen, kan wandelbeleid effectief worden ingezet en kunnen passende oplossingen worden gevonden die lopen aantrekkelijk maken.

Omgaan met verschillende belangen

Voetgangers zijn niet de enigen die de openbare ruimte willen gebruiken. Beleidsmakers moeten daarom leren omgaan met tegenstrijdige belangen en hier en daar frictie opzoeken om hun visie te verdedigen zonder in boosheid te vervallen. Mars stelt dat beleidsmakers juist door een constructieve houding, met oog voor verschillende perspectieven, hun doelen kunnen bereiken. “Wat het ook is, je moet van iedereen evenveel houden: van de mensen die niet willen lopen, die niet kunnen lopen én de mensen die hun container op het voetpad zetten. Hoe dan ook ben je als beleidsmaker op meerdere fronten met gedragsverandering bezig.”

Lees het hele artikel op Biind.

“Dat het een plek wordt om te verblijven” Fokke de Jong vertelt over het Groene Spoor en de aandacht voor lopen

Het Groene Spoor - op de foto de Piet Mondriaanlaan die ook wel Klimaatlaan heet, vanwege het vele groen.

“Voorop staat dat het een plek wordt die aantrekkelijk is voor iedereen. Met veel groen, omdat dit mensen gelukkiger en daardoor gezonder maakt. Ook moeten er plekken zijn om te wandelen…” We interviewen Fokke de Jong over het Groene Spoor in Amersfoort, een werkgroep die sinds 2007 bouwt aan een groene verbinding tussen de binnenstad en bos Birkhoven.

“Speciale aandacht krijgt het gebied rondom het spoor waar locomotieven en wagons werden gecontroleerd en gerepareerd. Dit is de zogenoemde Wagenwerkplaats.” Aan het begin van dit millennium verliest het terrein haar functie en zouden de gebouwen ook gesloopt worden. Gelukkig verzetten buurtbewoners zich daartegen. Ze beginnen een initiatief om de Wagenwerkplaats te behouden. Van daaruit wordt in 2008 het thema ‘duurzaamheid’ geboren.

De Jong legt uit: “Eén van de programma’s is het Groene Spoor dat als missie heeft om een groen lint te creëren. Een welkome invulling, want voor die tijd lag dat gebied maar te liggen en was er veel overlast. De insteek is vanaf het begin geweest om veel groene plekjes te maken, met volop ruimte voor recreatie.”

Wandelpaden

Gaandeweg kwamen er ook verschillende wandelpaden. “Bijvoorbeeld het Spoor-, Eem- en Isseltpad – dat onder andere over het Wagenwerkplaats loopt. Toevallig hebben we recent een overleg hierover. Doel is namelijk om beter over het Wagenwerkplaats te lopen. Dit gebied spreekt namelijk veel mensen aan, vanwege de mix van historie en moderne tijd. Als je het station uitstapt, word je erop gewezen via borden. De informatie op de borden is echter verouderd en daarom willen we er met een frisse wind overheen gaan.

Veel wandelinitiatieven rondom het Groene Spoor

De voorzitter die ook projectmanager is bij Wageningen University & Research benadrukt nog dat er geen projectgroep ‘wandelaars’ is om het wandelnetwerk in deze omgeving in stand te houden. “Wel weet ik dat veel mensen het leuk vinden om te wandelen in de wijk en op de Wagenwerkplaats. Er is een wandelgroep die iedere week een wandeling door het gebied doet en tijdens lunchpauzes wemelt het er van mensen die bij omringende bedrijven werken. Zij wandelen vanuit hun werk de routes die tot wel 3 kwartier kunnen duren. Lopen tijdens de werkdag wordt hier dus wel echt gestimuleerd!”

Hoofddoel is om een groen, aantrekkelijk gebied neer te zetten

Zelf loopt De Jong ook graag en hij onderstreept dat hij het belangrijk vindt dat wandelpaden goed onderhouden blijven. Toch gaat het bij het Groene Spoor niet zozeer om het aanleggen van voldoende infrastructuur of het onderhoud ervan, maar des te meer om de perfecte omstandigheden. Om het zo optimaal mogelijk maken van de omgeving voor voetgangers.

Piet Mondriaanlaan perfecte loopstraat

Als voorbeeld noemt hij de Piet Mondriaanlaan. Dankzij de inzet van het Groene Spoor is dit van een versteende omgeving geworden tot een ware klimaatlaan. Met een 4-meter-brede middenberm met allerlei bloemen, vlinderstruiken, bomen en wadi’s in de buurt. “En in de wijk zijn op diverse plekken geveltuinen aangelegd”, vult de Jong aan. “Om zo dit gebied aantrekkelijker te maken. Dit doen we samen met gemeente en bewoners. Vanuit de gemeente kwamen de middelen, vanuit de bewoners de hulp om te wieden en zwerfafval te rapen. Door al die initiatieven maakt het Groene Spoor sinds kort ook onderdeel uit van de Zusterparken van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug: Wie weet wordt het wandelnetwerk in de toekomst wel heel erg omvangrijk!’”

Het Zilte Pad en Groene Route Malburgen winnen LoopAward 2024

LoopAward: het Ziltepad met het begeerde beeldje

De winnaars van de LoopAward 2024 zijn bekend! Het Zilte Pad en de Groene Route Malburgen gingen na het Nationaal Voetgangerscongres met het felbegeerde beeldje naar huis.

De LoopAward wordt jaarlijks uitgereikt aan de beste loopinitiatieven in Nederland die bijdragen aan meer ruimte voor lopen, zowel in het hoofd, in beleid als buiten. De jury, bestaande uit Wouter Veldhuis (voorzitter), Bruno Bruins en Karen van Ruiten, koos de winnaars op basis van een aantal criteria. “We kijken naar de impact, of het vernieuwend is, of een initiatief zich bewezen heeft en of het opschaalbaar is”, vertelde Wouter Veldhuis op het podium van het Nationaal Voetgangerscongres. 

LoopAward, maatschappelijke categorie: Het Zilte Pad

De LoopAward kent twee prijzen: een voor het beste maatschappelijke initiatief en een voor de categorie ruimtelijk. Het Zilte Pad (Categorie: Maatschappelijk), een initiatief van de Stichtingen Groninger Kerken & Alde Fryske Tsjerken, heeft de prijs gewonnen vanwege de unieke combinatie van cultureel erfgoed en moderne bezinning. De lange afstandsroute langs de waddenkust verbindt kerken en dorpen met het thema bezinning, ondersteund door een podcast. 

De winnaar was uiteraard in haar nopjes met de prijs. “We zijn heel erg blij. Het is vooral een opsteker voor de Stichtingen Groninger Kerken en Alde Fryske Tsjerken, maar ook voor de bewoners die hun huizen opstellen voor wandelaars. Het is een dunbevolkt gebied, zonder hen zou dit niet mogelijk zijn.”

Groene Route Malburgen wint LoopAward, ruimtelijk

In de categorie ruimtelijk won de Groene Route Malburgen. Dit project verbindt de sociaal-economisch zwakke wijken Malburgen-West en Malburgen-Oost met een groene route, gerealiseerd in co-creatie met de bewoners. De jury prijst de maatschappelijke impact en de verbetering van de leefomgeving. “Leuk om deze prijs mee terug te nemen naar Malburgen, naar de bewoners, en om samen aan de slag te gaan met een nog betere, mooiere en langere route”, reageerde de winnaar verheugd.

Het Zilte Pad en Groene Route Malburgen winnaars LoopAward 2024

Winnaar in de categorie Ruimtelijk: De Groene Route Malburgen 

Lees het hele nieuwsbericht over de winnaars van het Nationaal Voetgangerscongres.

Nationaal Masterplan Lopen: de rode loper uitleggen voor de voetganger

Zestig partijen ondertekenen het Nationaal Masterplan Lopen
Lees het plan

Met het symbolisch uitrollen van een rode loper hebben zo’n zestig partijen vandaag het Nationaal Masterplan Lopen gelanceerd. Overheden, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven lieten zo zien dat zich samen inzetten voor een samenleving waarin lopen voor iedereen een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven is. 

‘We weten allen dat lopen goed is voor je gezondheid, voor sociale contacten en dat het duurzaam is,’ zei burgemeester Floor Vermeulen van Wageningen en voorzitter van het Platform Ruimte voor Lopen vandaag. ‘Toch laten cijfers zien dat meer aandacht nodig is voor voetgangers: slechts 44% van de Nederlanders voldoet aan de beweegnorm, kinderen spelen minder buiten, en het aantal voetgangers dat door een verkeersongeval om het leven is gekomen, stijgt. Daar willen wij wat aan veranderen.‘

Het Nationaal Masterplan Lopen komt voort uit de gedachte dat lopen een positieve bijdrage kan leveren aan de fysieke en mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking. Daarnaast kan het bijdragen aan het aanpakken van diverse maatschappelijke vraagstukken in Nederland op het gebied van zorg, duurzaamheid, mobiliteit en sociale cohesie.

Concrete acties
Het Nationaal Masterplan Lopen bevat dertig concrete en uiteenlopende acties: acties gericht op het verbeteren van de voetgangersvriendelijkheid, het stimuleren van mensen om meer te lopen, het ontwikkelen van instrumenten om de openbare ruimte beter in te richten. Ook zijn er actiepunten voor het beter opleiden van professionals, het stimuleren van gemeenten en provincies tot het opstellen van loopbeleid en over het ontwikkelen van meer kennis en data over lopen.

Goed dat meer dan zestig partijen aan de slag gaan met National Masterplan Lopen,’ aldus Cilia Damen, wethouder mobiliteit in Nijmegen. ‘In Nijmegen geven we de voetganger steeds meer ruimte. Onder andere voor de bereikbaarheid van de stad. We stimuleren lopen met aantrekkelijke wandelzones en -routes én werken aan een goede toegankelijke openbare ruimte, voor iedereen. Zodat ook je boodschappen doen, naar school gaan of met een collega overleggen iets is dat steeds vaker lopend wordt gedaan.’

Meer dan zestig partijen ondertekenen het Nationaal Masterplan Lopen, waaronder 14 steden en 6 provincies. Het is een initiatief van het Platform Ruimte voor Lopen en de City Deal Ruimte voor Lopen. Het Platform Ruimte voor Lopen is een plek voor uitwisseling en samenwerking voor organisaties en professionals die meer ruimte voor lopen willen creëren. De City Deal Ruimte voor Lopen is een samenwerking tussen gemeenten, Rijksoverheid maatschappelijke partijen en bedrijven om samen te experimenteren en innoveren met loopbeleid in een stedelijke omgeving.

De partners van het Nationaal Masterplan Lopen zijn:

De gemeenten Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Leeuwarden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Wageningen en Zwolle.

De provincies Gelderland, Groningen, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zuid-Holland en Vervoerregio Amsterdam.

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Rijksvastgoedbedrijf, Staatsbosbeheer, NS.

ANBO PCOB, ANWB, Beroepsvereniging Leefstijlcoaches Nederland, Fietsersbond, MENSenSTRAAT, NOC*NSF, Stichting Gezond Natuurwandelen, Veilig Verkeer Nederland, Voetgangersbeweging Nederland, VoetgangersVereniging Nederland, Wandelnet.

Alles is Gezondheid, Beweegalliantie, Breda University of applied sciences, CROW, European Urban Knowledge Network, JOGG, Kenniscentrum Sport en Bewegen, OV-campus (CROW/DOVA), RIVM, SWOV, VeiligheidNL, Visio Zicht op Toegankelijkheid.

Arcadis, DTV, Goudappel, Heijmans, Molster Stedenbouw, Movares, OKRA, Rebel, Rondom Lopen Groep, Royal HaskoningDHV,  SOAB Adviseurs Woning- en Leefomgeving, Sweco, Witteveen+Bos.

Genomineerden LoopAward 2024 bekend

Genomineerden LoopAward 2024

Een week voor het Nationaal Voetgangerscongres zijn de genomineerden van de LoopAward 2024 bekend. Twee initiatieven in de categorie ‘ruimtelijk’ en drie in de categorie ‘maatschappelijk’ maken kans op de prijs, die op 10 oktober in Nijmegen uitgereikt zal worden.

Sinds 2020 wordt de LoopAward jaarlijks uitgereikt aan de beste loopinitiatieven in Nederland die bijdragen aan meer ruimte voor lopen (in het hoofd, in beleid en buiten). Hiervoor hanteert de jury, bestaande uit Wouter Veldhuis (voorzitter), Bruno Bruins en Karen van Ruiten een aantal criteria:

  • Lopen wordt gestimuleerd
  • De omgeving biedt ruimte om veilig te lopen en nodigt uit om te lopen
  • Lopen is integraal onderdeel van beleid, ontwerp en/of beheer

Met deze criteria in het hoofd heeft de jury alle inzendingen beoordeeld, wat resulteert in de volgende genomineerden (in willekeurige volgorde):

Genomineerden LoopAward Maatschappelijk

De Groene Connectie

De Groene Connectie nodigt uit om te wandelen in Rotterdam-West. Dit groene en gezonde wandellint van 8 km is in kaart gebracht door een coalitie van 20 initiatieven in Rotterdam West.

Een sterk punt van De Groene Connectie is dat heel veel publieke en private partijen samen optrekken, waaronder de huisarts, de wijkraad en de gemeente. Het feit dat veel groene initiatieven samenwerken in De Groene Connectie maakt het echt een verbindingsroute, aldus de jury.

Het Zilte Pad

Het Ziltepad is een initiatief van de Stichtingen Groninger Kerken & Alde Fryske Tsjerken. De lange afstandsroute loopt van kerk naar kerk langs de waddenkust en verbindt het cultureel erfgoed aan het bijzondere landschap van Werelderfgoed, de unieke dorpen en de bewoners aan het thema bezinning.

De jury roemt de culturele component van Het Zilte Pad en de moderne manier waarop het thema bezinning tot uiting komt met een podcast. Daarnaast is de gemeenschapszin die het in zich heeft een pluspunt.

Nostalgie langs de Vliet

Nostalgie langs de Vliet is een steeds wisselende wandelroute voor 55+ers in/door de gemeente Leidschendam-Voorburg (en Stompwijk) met verschillende afstanden (2, 4, 7, 9 km), waarbij onderweg beweegoefeningen te vinden zijn.

Positief aan Nostalgie langs de Vliet is volgens de jury dat er met verschillende afstanden is gewerkt. Iets wat in coronatijd is opgezet bewijst een lange adem te hebben. Daarnaast is het een mooi voorbeeld van hoe wandelen de eenzaamheid onder ouderen kan bestrijden.

Genomineerden LoopAward Ruimtelijk

IJssel Route

Het centrum van Steenderen was stenig en stond vol met geparkeerde auto’s. De auto stond centraal en voor fietsen en lopen was weinig ruimte. De IJssel Route transformeert dit stenige doorgaande dorp naar een groen dorp met verblijfskarakter waar je wordt gestimuleerd te lopen, te fietsen en om elkaar te ontmoeten.

De jury is onder de indruk van het feit dat de wandelroute niet alleen een fysiek effect heeft maar ook de sociale en mentale gezondheid bevordert. En in een tijd waarin de ruimte schaars is en je het territorium moet winnen van de ander vindt de jury het dapper dat je de auto het dorp uit schuift en ruimte maakt voor de voetganger.

Malburgen

Dit is een route voor mens, plant en dier die de twee sociaal-economisch zwakke wijken Malburgen-West en Malburgen-Oost met elkaar verbindt. De route is in co-creatie met de bewoners gerealiseerd, wat als groot pluspunt door de jury wordt genoemd. Een goed voorbeeld van hoe je met ruimtelijke ingrepen maatschappelijk impact kunt maken, vindt de jury.

NLBuiten komt met manifest voor meer recreatieruimte in Nederland

Vorige week was het symposium van NLBuiten waarop Ankie van Dijk namens Wandelnet vertelde over hun missie: een bewandelbaar Nederland. Een land waarin alle kleine paden bijdragen aan een gezonde en gelukkige samenleving.

Een mooi symposium dat een unieke coalitie van samenwerkingspartners bij elkaar bracht. Stuk voor stuk organisaties die zich richten op het vergroten van de ruimte voor recreatie en het toegankelijker maken van landelijk gebied. De presentaties en gesprekken lieten ons met vele praktijkvoorbeelden zien hoe wij kunnen bijdragen aan meer wandelmogelijkheden. Uiteraard met hulp van overheden en grondeigenaren. . Denk hierbij aan boerenlandpaden, schouwpaden langs watergangen, landgoederen en nieuwe natuur.

NLBuiten en het manifest NLBuitenKansen

NLBuiten is een coalitie van vijftien toonaangevende organisatie uit de natuur-, recreatie- en sportsector. Samen stelden ze het manifest NLBuitenKansen op. Hierin klinkt de oproep om het tekort aan ruimte voor recreatie in Nederland aan te pakken. Meer ruimte kan er komen door landelijk beleid waarin natuur, gezondheid en welzijn centraal staan. Onze Grondwet ondersteunt dit door in artikel 22 te stellen dat ‘de overheid verantwoordelijk is voor het creëren van voorwaarden voor vrije-tijdsbesteding.’ “Dit slapende grondwetsartikel verdient volgens ons aandacht”, vindt Wandelnet. “Het moet worden opgenomen in de Omgevingswet en omgevingsverordeningen van provincies.”

Fred Bloot, voorzitter van NLBuiten, benadrukte tijdens het symposium het belang van betrokkenheid: “Blijf aangehaakt bij ontwikkelingen. Wie niet aan tafel zit, staat zelf op het menu en wordt opgegeten. Dan wordt niet met jou, maar over jou beslist.”

Wandelnet en het belang van onverharde paden

De wandelvraag is groter dan het aanbod, en bij Wandelnet zien ze kansen in de verandering van het landelijk gebied. Boerenlandpaden en paden langs watergangen kunnen helpen om nieuwe wandelmogelijkheden dicht bij huis te creëren. Ankie van Dijk, directeur van Wandelnet, onderstreept het belang van aantrekkelijke, onverharde paden zonder hinder van fietsers of auto’s. “Lopen verbindt en draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van mensen. Dit sluit perfect aan bij de bredere doelstellingen van NLBuiten.”

Gezondheid en geluk centraal

Meer wandel- en recreatiemogelijkheden is niet alleen belangrijk voor onze lichamelijke gezondheid, maar draagt ook bij aan het geluk van de bevolking. Nederland staat steevast in de top 10 van gelukkigste landen, mede dankzij onze ‘groenblauwe’ leefomgeving. Deze natuurlijke rijkdom is geen vanzelfsprekendheid; NLBuiten roept de overheid daarom op om meer ruimte te maken voor recreatie, met speciale aandacht voor natuur, landschap en cultuurhistorie.

Investeren in een recreatief landschap levert tenslotte ook economische voordelen op. De vrijetijdssector draagt met een omzet van bijna 96 miljard euro bij aan 6,9% van de werkgelegenheid in Nederland. Daarom is het van groot belang dat menselijk welzijn centraal staat in ruimtelijke (her)inrichtingsplannen, van waterveiligheid tot woningbouw.

Conclusie

De coalitie NLBuiten maakt zich hard voor een groenere en meer toegankelijke buitenruimte. Dankzij de samenwerking tussen terreinbeheerders, grondgebruikers en de recreatie- en sportsector, kunnen we stappen zetten richting een toekomst waarin recreatie en natuur elkaar versterken. Onze partner Wandelnet draagt met praktijkvoorbeelden en nieuwe wandelpaden graag haar steentje bij aan deze missie.

Meer informatie? Download het manifest via de website van Wandelnet en blijf betrokken bij de ontwikkelingen.

Van telefoontje zonder gehoor naar specifieke wandelplannen en -portefeuilles

Al vijf jaar is ze nu directeur van één van onze partners én initiatiefnemers: Wandelnet. En ook daarvoor maakte Ankie van Dijk zich al hard voor het wandelbelang. Ze wist het thema op rijksniveau te agenderen. Mede door een forse inbreng bij de Initiatiefnota ‘Een Stap Vooruit’. In dit interview gaan we met haar terug de tijd in en zoomen we in op de ontstaansgeschiedenis van ons platform.

Fotograaf: Erik Wardekker

Initiatiefnota voor loopbeleid: het begin

Platform Ruimte voor Lopen kwam niet uit de lucht vallen en had een redelijk aanloop. Ankie, kun je daar wat meer over vertellen? “We schrijven dan ongeveer 2012”, trapt ze haar verhaal af. “Als coördinator belangenbehartiger sprak ik vaak met politici over wandelen, lopen en de belangen die daar bij horen. In die tijd waren er een aantal politici die zich wel hard wilden maken hiervoor: Paulus Jansen (SP), Sander de Rouwe (CDA) en Duco Hoogland (PvdA). Met Paulus Jansen voorop schreven Coalitie en oppositie samen een Initiatiefnota over wandelen en fietsen . Met allemaal voorstellen om wandelen en fietsen te agenderen binnen de Rijksoverheid. Ik heb input geleverd voor de inhoud, want ik zag dit als een belangrijke kapstokhaak om het onderwerp op landelijk niveau op de agenda te krijgen.”

Geen gehoor bij ministerie

De nota werd breed omarmd door de toenmalige Tweede Kamerleden. Dus was het nu aan een ambtenaar van het ministerie om het verder uit te werken. In die tijd was dat Ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M). Ankie blikt terug: “Toen de nota was aangenomen ging ik eens bellen met het ministerie. Misschien konden we wel verder samen optrekken, om die nota handen en voeten te geven? Daar vond ik echter geen gehoor: er was niemand die er verstand van had. Het paste nergens in een portefeuille, iedere ambtenaar zat vol qua taken. Vandaar dat ze uiteindelijk iemand inhuurden van een extern bureau die invulling ging geven aan de nota. Samen keken wij naar: hoe konden wij bijdragen? Wat is goed loopbeleid en wat is een goede aanpak?”

Idee voor Masterplan Lopen geboren

Op een gegeven moment hoorde ze over een ‘Masterplan Gehen’: een Oostenrijks plan om lopen in beleid in te bedden. “Konden we zoiets niet in Nederland maken? Een masterplan? Ik vond het alleen geen goed idee om solo zo’n document op te stellen, aan de minister te overhandigen met een lachende foto, waarna het weer zou verdwijnen in een bureaula. Ik heb er voor gepleit om als ministerie en Wandelnet samen een plan te maken en al snel zochten we daar een derde partij bij als kennisinstelling, namelijk het CROW. Samen met de overheid en andere organisaties. Alleen zo zouden we ervoor zorgen dat er ook invulling aan wordt gegeven en dat er concreet stappen worden gezet.

Parallel aan deze ontwikkeling kwamen we in contact met Filip van As die net was gestopt als wethouder van Zwolle. Ook hij wilde iets met lopen doen. Dat had hij immers ook al met fietsen gedaan bij Tour de Force. We spraken met hem en de ingehuurde ambtenaar en kwamen tot de conclusie dat er best wel toekomst in zat als we de basis sterker konden maken. Zo begonnen we geleidelijk toe te groeien naar de geboorte van Platform Ruimte voor Lopen in 2019.”

Mooie stappen vooruit

Gaandeweg zag Ankie het platform gestaag groeien. “Er zijn meer organisaties bij gekomen, een hele mooie organische groei. Jaren later begonnen we aan een Nationaal Masterplan, het idee voor een masterplan in het kwadraat. We zien ook bij overheden de aandacht voor lopen groeien, actieve mobiliteit staat volop in de aandacht. Toch is er ook nog een wereld te winnen voor lopen. In het begin moest ik echt aankloppen bij de Tweede Kamer om het überhaupt op een agenda te krijgen, nu gaat het meer inhoud. Hoe dan, en wat dan? We willen alle goede ideeën concreter maken.”

Loopbeleid op netwerkniveau

Daarbij is het volgens haar van belang dat loopbeleid op een netwerkniveau ontwikkeling wordt. Ze legt uit wat ze hiermee bedoelt: “Niet zo fragmentarisch, van: in een klein stukje binnenstad van zeg Amsterdam vergroten we de wandelvriendelijkheid. Nee, we willen dat het onderdeel wordt van de ontwikkeling in alle binnensteden van de grote plaatsen in Nederland. Loopbeleid is nog niet verankerd. Wat je nu vaak ziet, is dat er een aantal voorlopers zijn die zo in het belang van lopen geloven dat ze er hun nek voor uitsteken. Mensen die je hard nodig hebt, maar als zij een nieuwe baan aannemen, zie je vaak het gedachtegoed vervagen. Belangrijk is dat de overtuiging diep ingebed wordt in de organisatie, De overtuiging dat er meer ruimte voor lopen moet komen.”

Trots op Nationaal Masterplan

“Het kostte wat tijd, maar met allerlei bochten, omwegen en ontwikkelingen komen we er nu”, lacht Ankie. Ze is supertrots dat het Nationaal Masterplan op 10 oktober wordt gepresenteerd. “Ik sta op het punt om vooral dat te vieren. Daarna is het de ambitie van Wandelnet om ervoor te zorgen dat de Rijksoverheid dit gedachtegoed veel meer gaat omarmen. Niet alleen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, maar ook  vanuit de beleidsvelden gezondheid, en toerisme en de kansen die de transitie in het landelijk gebied en de woningbouwopgave met zich meebrengen.

Spannend met dit huidige kabinet, want zij hebben het woord ‘wandelen’ of ‘lopen’ nog niet concreet in hun plannen staan; aan de andere kant denk ik dat er nu zoveel energie op ons thema zit dat er geen weg meer terug is. Gemeenten, kennisbureaus en provincies zien het belang van lopen in.”

Mooi om zo meegenomen te worden in onze ontstaansgeschiedenis! Wil je nog meer lezen over het Platform Ruimte voor Lopen? Kijk op ‘Ontdek Ruimte voor Lopen.’

Toolbox Lopen Stimuleren online

Ontwikkel een kansrijke aanpak voor meer beweging

Wil jij mensen in jouw wijk of buurt meer laten lopen? De nieuwe Toolbox Lopen Stimuleren, die vandaag wordt gelanceerd door het Platform Ruimte voor Lopen, is precies wat je nodig hebt!

Of je nu wijkregisseur, buurtsportcoach, leefstijlcoach of welzijnswerker bent, deze toolbox geeft praktische handvatten om lopen in jouw omgeving te bevorderen. De Toolbox biedt hulp bij gedragsverandering, geeft tips over welke maatregelen passen bij verschillende doelgroepen en laat inspirerende praktijkvoorbeelden zien.

De Toolbox is speciaal voor professionals in wijken en buurten, maar het helpt ook beleidsadviseurs van gemeenten en provincies op weg om met het stimuleren van lopen aan de slag te gaan. Ook biedt het inspiratie aan bijv. praktijkondersteuners, fysiotherapeuten en andere zorgspecialisten om hun patiënten meer in beweging te krijgen.

De Toolbox helpt je bij het opstellen van een aanpak gericht op jouw doelgroep. Het laat zien hoe gedragsverandering werkt, welke manieren van loopstimuleringsmaatregelen er zijn en welke passen bij je doelgroep en jouw opgave.  

Heb je al een aanpak of ben je er een aan het ontwikkelen? Met de Toolbox Lopen Stimuleren check hier of je op het goede spoor zit. 

De Toolbox Lopen Stimuleren is tot stand gekomen met medewerking van Alles is Gezondheid, D&B, Gemeente Apeldoorn, Kenniscentrum Sport en Bewegen, Provincie Zuid-Holland en RIVM. De realisatie was een opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De Toolbox is vanaf vandaag beschikbaar via www.lopenstimuleren.nl

“Dat patiënten positieve energie krijgen, bijvoorbeeld van wandelen, vind ik heel belangrijk.”

GGZ wandelhalte

Aan de lijn hebben we GGZ Drenthe verpleegkundige Gina Haan. Zij bedacht voor de GGZ Drenthe locatie in Assen de wandelhalte. Een verzamelplek voor mensen die graag samen willen wandelen, vat ze samen. “Op de wandelhalte staan een aantal tijden. Op die momenten kunnen mensen ernaartoe gaan om te wandelen met andere wandelliefhebbers.”

De reden dat ze de halte heeft bedacht, is vooral preventie. “Ik vind het heel erg belangrijk dat mensen positieve energie krijgen. Die hebben en houden. Wandelen draagt daar enorm aan bij. Het helpt je om sneller te herstellen als je minder goed in je vel zit. Bovendien gaat er een preventieve werking vanuit: wandelen voorkomt geestelijke gezondheidsproblemen. Wie loopt, wordt mentaal sterker. Dat zie je bij iedere vorm van lichaamsbeweging.”

Verbindend

Daarnaast vind de verpleegkundige het heel mooi om te zien hoe het mensen verbindt. “De halte is voor iedereen. Hier kun je verbinding krijgen met elkaar. In principe kom je erheen op eigen initiatief, maar het idee is dat er meerdere mensen op vaste tijden komen. Zodat je samen kunt wandelen, op de tijden die jou uitkomt. De wandelhalte staat op de zogenaamde Beleefroute, een wandelroute van ruim drie kilometer over ons mooie, groene ggz-terrein. Daar kun je over wandelen met jouw maatje door de paarse pijlen te volgen, maar je kunt ook een andere route lopen.”

Hoe wordt de wandelhalte ontvangen?

Naast patiënten en omwonenden maken medewerkers van de GGZ Drenthe zelf ook gebruik van de wandelhalte. Zo vertelt Gina dat ze heeft begrepen dat de psychomotorische therapeuten de halte inzetten tijdens hun sessies. Wel met de kanttekening dat het initiatief nog in de kinderschoenen staat. “Ik verwacht dat we van daaruit voort kunnen borduren. De halte nog aantrekkelijker maken. Hiervoor gaan ideeën verzamelen, bijvoorbeeld door middel van een brievenbus waar je je idee kan achterlaten. Dat is lekker laagdrempelig en dan kan iedereen feedback geven als ze er staan.”

Uitbreidingsplannen

Gina heeft al een aantal ideeën voor het vervolg van de wandelhalte. “De GGZ Drenthe wandelhalte is nu echt nog in de testfase. Wel hebben we idee om het uit te breiden. Het zou fantastisch zijn als er meer wandelhaltes komen, bijvoorbeeld ook op andere vestigingen. Bovendien hebben we het idee om onze buurorganisatie Vanboeijen bij het plan te betrekken, zodat haar bewoners de halte ook kunnen gebruiken. Vanboeijen is een woonorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking en heeft ook een aantal mooie wandelroutes. Door hierin samen op te trekken kunnen we samen meer betekenen voor de omgeving.”

Gina haar ultieme droom voor de GGZ Drenthe wandelhalte?

“Dat het op andere vestigingen navolging vindt is mijn ultieme droom. Dat zou ik echt fantastisch vinden!”, klinkt ze enthousiast. “Het liefst door heel Nederland, zodat ons land gezonder wordt. Ik weet niet alleen uit onderzoek dat wandelen werkt, maar ook vanuit eigen ervaring. Ik wandel heel graag! Inmiddels werk ik op de GGZ Drenthe locatie in Beilen, dus een wandelhalte zou hier zeker een uitkomst zijn.”    

Wil je meer weten over de wandelhalte? Kijk eens op de site van GGZ Drenthe.

>