Van 43 naar 57: in 1 jaar tijd steeg het aantal dodelijke ongevallen met voetgangers enorm. Met éénderde. Een reden voor vier organisaties die opkomen voor de belangen van lopers om hun zorgen te uiten.
Brief aan Tweede Kamer
In een brief aan de vaste commissie Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer roepen Wandelnet, MENSenSTRAAT, Voetgangersbeweging Nederland en Voetgangersvereniging Nederland op tot politieke actie. Tot maatregelen. “Wij maken ons nu namelijk ernstig zorgen, namens alle voetgangers in Nederland.”
“Zet in de publieke ruimte de mensen centraal”
Volgens het viertal organisaties moet er allereerst meer ruimte komen voor wandelaars. “Ze treffen nu te smalle wegen of obstakels”, aldus Wandelnet. Bovendien ondervinden zij in toenemende mate ernstige hinder op paden of stoepen van fietsers, die met forse snelheid stil zoevend of hard roepend voorbijkomen.
Naast meer toezicht en handhaven van regels ligt de oplossing vooral in een andere inrichting. Zet in de publieke ruimte de mensen centraal en niet het asfalt.”
Platform Ruimte voor Lopen en de Beweegalliantie trekken samen op om het lopen door ouderen te stimuleren. De Beweegalliantie is een netwerkorganisatie die is opgericht met als doel meer Nederlanders meer te laten bewegen. De Beweegalliantie verbindt, jaagt aan en haalt obstakels weg voor organisaties en programma’s die bijdragen aan dit doel een zogenaamde cirkel. Binnen deze cirkel werken diverse partijen aan een gezamenlijk doel en krijgen kansrijke initiatieven een extra impuls door van elkaar te leren en samen obstakels weg te nemen.
De cirkel Ruimte voor Lopen voor ouderen is gevormd om het lopen voor ouderen te stimuleren. Platform Ruimte voor Lopen heeft zich verbonden aan deze cirkel. Organisaties en programma’s die bijdragen aan de voorwaarden voor ouderen om te wandelen worden uitgenodigd aan te sluiten. Deze organisaties doen al mee in deze cirkel: Wandelnet, Kenniscentrum Sport en Bewegen, Provincie Zuid Holland, gemeente Rotterdam, Gezond Natuurwandelen, KBO-PCOB, Walk in the ParQ, Ouderenfonds.
Hierbij is aandacht voor veiligheid van de loopinfrastructuur, loopnetwerken, voetgangersbeleid en activiteiten om het lopen, zowel recreatief als functioneel te stimuleren.
Gezamenlijk wordt gekeken naar welke obstakels er zijn voor het duurzaam borgen van de programma’s door het invoeren van beleid. Voor beter inzicht op gemeente-niveau zijn we op zoek naar een aantal gemeenten die aan willen sluiten in de cirkel om als voorbeeld te dienen. We zoeken daarvoor 3 soorten gemeenten, namelijk:
Gemeente 1: veel georganiseerde wandelactiviteiten voor ouderen; integraal voetgangersbeleid en/of sport- en beweegbeleid ontbreken
Gemeente 2: geringe wandelactiviteiten voor ouderen, integraal voetgangersbeleid en/of sport- en beweegbeleid ontbreken
Gemeente 3: integraal voetgangersbeleid aanwezig, maar geringe wandelactiviteit voor ouderen
Ben je beleidsmedewerker bij een gemeente die past in een van bovenstaande profielen en is er vanuit jouw gemeente interesse om het lopen door ouderen te stimuleren en te borgen in beleid? Meld je dan aan voor deze cirkel bij Peternel Mereboer, projectleider van deze cirkel, via: peternel.mereboer@allesisgezondheid.nl.
De Verkenning Woonerven 2.0 van CROW geeft inzicht in wanneer woonerven het beste kunnen worden toegepast en welke inrichtingseisen daar bij horen. Gemeenten passen het woonerfprincipe nog maar weinig toe, terwijl het concept nog altijd een goede optie is.
In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw waren woonerven populair: maar liefst 10% van alle nieuwe straten in de bebouwde kom was een woonerf. Daarna nam de populariteit geleidelijk aan af, hoewel ook de laatste decennia nog altijd zo’n 4% van alle straten binnen de kom als erf wordt aangelegd.
Gemeenten vragen zich regelmatig af hoe ze het beste kunnen omgaan met woonstraten zonder voetpad. Ze zijn op zoek naar mogelijkheden om woonstraten zo in te richten dat voetgangers prioriteit hebben, dat mensen elkaar kunnen ontmoeten en kinderen buiten kunnen spelen. Maar hoe zorg je dan dat de gereden snelheid afneemt, dat er geen sprake is van doorgaand verkeer en dat de straat niet vol staat met geparkeerde auto’s?
Misverstand Nog steeds realiseren gemeenten straten zonder voetpad, die meestal geen erfstatus hebben. In dat geval mag er sneller worden gereden dan 15 km/uur en heeft de voetganger minder (juridische) bescherming. Waarom wordt het woonerfconcept dan niet vaker toegepast, aangepast aan de huidige tijd? Op die kernvraag gaat de Verkenning Woonerf 2.0 nader in.
Een misverstand is dat erven niet zouden passen in de wegencategorisering Duurzaam Veilig. In de categorie ‘erftoegangswegen’ binnen de bebouwde kom zijn zowel 30km/uur-straten als erven met een maximum snelheid van 15 km/uur toegestaan. Maar de inrichting moet wel zodanig zijn dat de snelheid daadwerkelijk laag is. Enkel het plaatsen van bord G5 (erf) is onvoldoende. Verder moet de inrichting aantrekkelijk ogen en uitnodigen om te voet naar buiten te gaan of er te gaan spelen.
Afwegingskader Onderdeel van de verkenning is een afwegingskader voor de vraag wanneer in een woonstraat het mengen van rijdend verkeer met voetgangers en verblijven mogelijk en gewenst is. Het uitgangspunt is dat alle voordeuren voor alle voetgangers veilig bereikbaar moeten zijn. Vervolgens komen het juridisch regime en een passende inrichting aan de orde.
De verkenning is tot stand gekomen op basis van een literatuurstudie, een enquête onder gemeenten, data-analyses van voetpaden in 30km/uur-straten en enkele kennissessies.
Wandelen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de mensheid. Wel verandert de functie ervan: van noodzaak naar recreatief. Dietske Bedeaux, theoloog, archeoloog en programmaleider stedelijke transformatie bij Arcadis vertelt hoe lopen door de eeuwen heen verandert. “Zoals lopen in de geschiedenis van de mens belangrijk was, kan dit zeker ook in de toekomst een prominente rol spelen.”
“Het grootste deel van onze geschiedenis hebben we gelopen. Als je kijkt naar de prehistorie en de ontwikkeling van de mens, dan zijn we eigenlijk pas echt gaan lopen vanaf de homo erectus, de rechtopstaande mens. Deze mensachtige leefde 2 miljoen jaar geleden en liep op twee benen. Héél lange tijd was de mens gewend om een lopend bestaan te hebben. Om te jagen, te verzamelen en rond te reizen. ‘Pas’ 8.000 jaar geleden veranderde dat. De eerste landbouwsamenlevingen ontstonden en mensen bleven langer op één plek. Het keerpunt voor wandelen was toen in de Romeinse tijd de eerste steden ontstonden; we hoefden veel minder lang en ver te lopen.
Samen wandelen naar de markt in de Middeleeuwen
Toch bleef wandelen nog eeuwenlang een belangrijke bezigheid voor iedereen. Neem bijvoorbeeld de Middeleeuwen: de wekelijkse markt in steden was een belangrijke plek van samenkomst in de stad. Van heinde en verre gingen mensen hier lopend naartoe. Kooplieden uit omringende dorpen en gehuchtjes liepen nooit alleen, maar trokken op in groepen. Samen wandelen bood hen bescherming tegen struikrovers.
Als je stadswandelingen maakt, herinneren de straatnamen veelal nog aan deze geschiedenis. Denk aan de Veemarkt, de Vismarkt en de Ambachtssteegjes.
Wandelen naar de kerk
Ook de kerk nam een belangrijke plek in: ook in de openbare ruimte. Op zondag ging iedereen naar de kerk, wat in de Middeleeuwen niet alleen een gebouw was maar een ware sociale community. En naar de kerk gaan, dat deden de mensen ook wandelend. Vandaar dat er een kerkenpaadje helemaal liep van de kerk naar de kleine boerderijtjes eromheen. Wandelen was voor die kerkgangers een noodzakelijke activiteit, maar onderschat niet de sociale en spirituele waarde ervan. Toen al ervoeren mensen dat door wandelen je energie gaat stromen, dat je verbinding legt met je innerlijke leven en dat het je geest als het ware reset. Daarom vierden bedevaartstochten in die tijd ook hoogtij. Dat waren écht vrome tochten om in het reine komen met jezelf en met anderen.
Religies en wandelen
Bijzonder is dat de grote wereldreligies allemaal een belangrijke plek toekennen aan wandelen. In de islam wordt de hadj (de bedevaartstocht in Mekka) lopend afgelegd. In het christendom heb je natuurlijk de kruisweg, als voorbereiding op het paasfeest, maar ook de bedevaartsroutes, zoals Santiago de Compostella. In het boeddhisme loop je letterlijk rondom het heiligdom, de stupa, en in het hindoeïsme heb je de loodzware wandeling naar de grot van Shiva. Wandelen brengt mensen letterlijk in persoonlijke zin op weg. Je gaat een innerlijke reis aan, creëert diepgang waardoor je grote levensvragen goed overdenkt. Het heeft impact op je leven.
Menselijke maat
Wandelen verdween naar de achtergrond toen er andere vervoersmiddelen kwamen. Met als hoogte- of dieptepunt de introductie van de auto die al snel het straatbeeld bepaalde. De inrichting van de ruimte is sinds de Tweede Wereldoorlog steeds functioneler geworden. De menselijke maat verdween, het hart werd uit de stad gerukt. Want het hart van de stad, dat zijn de mensen. De laatste jaren zien we gelukkig dat steeds vaker anders mee wordt omgegaan. We leggen bewust wandelroutes aan en denken steeds meer na over een goede wandelinfrastructuur. We gaan van stenen omgevingen naar mooie groene parken en pleinen. Lopen is menselijken minder anoniem dan fietsen. Je ontmoet meer mensen en maakt gezellige praatjes.
Wandelen in de stad van de toekomst
We vergeten vaak hoe belangrijk ontmoeting is. De mens is een sociaal wezen en sociaal-zijn heeft ook impact op de gezondheid van de mens. Sterker nog; sociale interactie is het enige constante in onze geschiedenis. Samenlevingen komen en gaan, maar de behoefte om elkaar te ontmoeten, voor elkaar te zorgen en met elkaar samen te leven, blijft. In de gezonde stad van de toekomst is de stad wat mij betreft een plek waar ontmoeting plaatsvindt. Zoals lopen in de geschiedenis van de mens belangrijk was, kan dit zeker ook in de toekomst een prominente rol spelen. “
Ook dit jaar reikt Platform Ruimte voor Lopen de LoopAward uit. Er worden twee initiatieven beloond. Eén award word uitgereikt aan het initiatief dat het meeste heeft bijgedragen aan meer (toekomstige) ruimte voor lopen in de fysieke omgeving. De tweede award gaat naar het meest aansprekende maatschappelijke initiatief dat ervoor heeft gezorgd dat (meer) mensen zijn gaan lopen.
De LoopAward is opengesteld voor iedereen. Van maatschappelijke organisaties, tot overheden, kennisinstellingen en burgers: elk ingezonden initiatief doet mee om de prijzen! Vanaf 29 mei is het weer mogelijk om je initiatief in te dienen via de website van Platform Ruimte voor Lopen.
Tijdens het Nationaal Voetgangerscongres op 3 oktober worden de uiteindelijke winnaars van de LoopAward bekendgemaakt.
Deel je kennis en ervaring tijdens het Nationaal Voetgangerscongres en laat zien hoe jij ruimte maakt voor de voetganger. Welke aanpak is succesvol? Welk project biedt kansen? Welke informatie en kennis wil je delen met andere professionals en wat is nodig om een stap verder te komen? Jouw inzending wordt bijzonder gewaardeerd! Dien uiterlijk 24 mei 2023 je bijdrage in via https://bit.ly/3npp2NH.
‘Wonderolie in de groeistad Eindhoven: de verbindende waarde van mobiliteit’. Onder deze titel schrijft TU Delft-hoogleraar Ellen van Bueren over het belang van mobiliteit in Eindhoven. Een snel en flinkgroeiende stedelijke regio.
Belang van mobiliteit bij groei Eindhoven
Wereldwijd is de Brabantse stad op de kaart gezet. Nu moet die groei in goede banen worden geleid. “Het plannen en organiseren van mobiliteit in Eindhoven is van groot belang voor het functioneren van de stad: tijdens de verbouwing, maar ook om toekomstige ontwikkelingen te kunnen blijven accommoderen. Mobiliteit gaat over veel meer dan alleen transportinfrastructuur, ook in Eindhoven en de omliggende regio. Het gaat over mensen en wensen.”
Op basis van kennis over ruimtelijke planvorming, stedelijke ontwikkeling en participatie van burgers en belanghebbenden benoemt Van Bueren een aantal essentiële voorwaarden voor goede mobiliteit in Eindhoven. “Mobiliteit gaat in essentie om verbinding”, legt ze uit. “Het brengt mensen bij elkaar, familie, relaties, werkgevers en werknemers, docenten en leerlingen, artiesten en bezoekers, teams bij de wekelijkse trainingen en wedstrijd, et cetera. Het is de smeerolie voor de stad, of, in schonere en positievere termen, de wonderolie voor een stad en haar gebruikers. Welke ingrediënten moet die olie om haar werk goed te kunnen verrichten?”
De auto van z’n troon
Als eerste voorwaarde noemt de hoogleraar dat de auto van z’n troon gestoten moet worden. “De auto moet vervangen worden door andere vormen van vervoer. En zet in op gedragsverandering. De mogelijkheden om te verplaatsen worden meer divers. De grootstedelijke dichtheid van de stad maakt andere vervoerssystemen mogelijk en noodzakelijk. De beschikbare ruimte in de stad is schaars en duur. Wandelen, fietsen en gedeelde oplossingen voor vervoer, van deelscooters en -auto’s tot hoogwaardig openbaar vervoer, zijn in zo’n verdichtende stad al snel aantrekkelijker dan individueel bezit van een auto die veel ruimte opeist en grotendeels ongebruikt stil staat.
Wat mooi om te zien! Veel bedrijven en organisaties in heel Nederland deden mee aan Wandel Tijdens Je Werkdag vorige week donderdag 6 april. Zij liepen een lunchwandeling, riepen een weeting-route in het leven of gingen al bellend een frisse neus halen. Voor ons was het een feestelijke aftrap van een wekenlange campagne om meer mensen in beweging te krijgen.
Geslaagde bijeenkomst Wandel Tijdens Je Werkdag in Provinciehuis Utrecht
De dag zelf vierden we met een geslaagde bijeenkomst in het Provinciehuis in Utrecht. Voor een volle zaal vertelden Carl Verheijen, Martine de Vaan, Ankie van Dijk (Wandelnet-voorzitter) en Arne Schaddelee (gedeputeerde Mobiliteit provincie Utrecht) over het belang én de voordelen van wandelen op een werkdag. En hoe je dit zelf in de praktijk brengt. Als afsluiter liepen de aanwezigen over de nieuwe weetingroutes die in de directe omgeving zijn gelanceerd.
“6.1 voor wandelvriendelijkheid werkomgeving”
Dankbaar voor alle aandacht die lopen krijgt. Tegelijkertijd beseffen we dat deze aandacht hard nodig is. Miljoenen én miljoenen Nederlanders hebben een zittend beroep. Veel mensen voelen zich niet genoeg verleid door hun werkomgeving om tijdens een werkdag te wandelen, vooral doordat er geen groen of horeca in de buurt is. Dat wees onderzoek uit dat Kantar Public uitvoerde in opdracht van provincie Utrecht en Wandelnet. Drie op de 10 geven een dikke vette onvoldoende aan de wandelvriendelijkheid van hun kantoor- of bedrijventerrein. Het gemiddelde rapportcijfer is net aan voldoende: 6.1.
Ook de komende weken richten we onze pijlen op meer werknemers in beweging krijgen. Om dat zitten te doorbreken en te wandelen op een werkdag. #wandeltijdensjewerkdag
De commissie Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer hield op 9 maart 2023 een debat met staatssecretaris Heijnen. Onderwerp: ‘Actieve mobiliteit: wandelen en fietsen’. Voor het eerst boog de commissie zich over dit onderwerp. Deze keer kwam lopen slechts enkele minuten aan de orde. Maar initiatiefnemer Lisa van Ginneken (D66), zelf fervent wandelaar, zei na afloop dat in toekomstige debatten lopen en wandelen zeker een grotere rol gaat spelen. Kamerbreed wordt nu het belang van te voet gaan erkend. Ook door de staatssecretaris.
Vivianne Heijnen, staatssecretaris voor Infrastructuur en Waterstaat (VVD): “Lopen maakt integraal deel uit van de Mobiliteitsvisie 2050 die wij als rijk nu in de maak hebben”.
Dat lopen aan urgentie wint in Haagse kringen, heeft zeker ook te maken met de lobby daarvoor vanuit het Platform Ruimte voor Lopen. Ook gemeenten en provincies dringen via VNG/IPO aan op volop aandacht voor lopen in het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid.
In het kader van de Tour de Force en het Platform Ruimte voor Lopen zijn door experts uit deze netwerken, tien tips samengesteld om lopen en fietsen een prominente rol te geven in de woningbouwopgave.
Samenvatting In 2030 moeten er 900.000 woningen zijn bijgebouwd, een enorme opgave. Het kabinet stelt de komende tien jaar 7,5 miljard euro beschikbaar om ervoor te zorgen dat deze woningen goed bereikbaar zijn. Daarvan is ruim 1 miljard bestemd voor actieve mobiliteit: lopen en fietsen.
In het kader van de Tour de Force en het Platform Ruimte voor Lopen zijn door experts uit deze netwerken, tien tips samengesteld om lopen en fietsen een prominente rol te geven in de woningbouwopgave. Voorrang geven aan lopen en fietsen is niet nóg een extra last bij de woningbouwopgave, naast de druk van tijd, personeelstekorten, stikstof en financiële beperkingen. Welnee, het biedt juist oplossingen. Hoe benut je die optimaal? Lees de tien tips!
Over Tour de Force Tour de Force is een krachtige samenwerking tussen overheden, marktpartijen, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en platforms die zich inzetten voor een sterker fietsbeleid in Nederland. De doelstelling van Tour de Force is ambitieus: 20% meer fietskilometers in 2027 ten opzichte van 2017.
10 tips voor lopen en fietsen in (nieuwe) woongebieden
Wist je dat 4 miljoen Nederlanders gemiddeld 9,1 uur per dag zitten? Voor hun werk? Dat is natuurlijk veel te veel! Daarom is het tijd voor verandering. Wandelnet en provincie Utrecht roepen op om wandelen een vast onderdeel van je werkdag te maken. Dit doen ze tijdens de Wandel Tijdens Je Werkdag-campagne die start op 6 april.
Deze dag is het namelijk Wandel Tijdens Je Werkdag (#WTJW2023). Een mooie kick-off voor de campagne, waarop drie nieuwe weetingroutes worden gelanceerd. Daarnaast overhandigen Wandelnet en provincie Utrecht de resultaten van een eerder onderzoek dat KWBN en Zorg van de Zaak uitvoerden. Hieruit bleek dat 50% van de werknemers wil dat wandelen een verplicht onderdeel wordt dan de werkdag.
De Wandel Tijdens Je Werkdag-campagne rust op 5 pijlers: – Estafettestokje ‘Wandelflitscheck’: spraakmakende interviews met organisaties. Hoe scoren zij op het gebied van wandelen? – Lanceren 3 weetingroutes in de omgeving van Provinciehuis Utrecht. – Onderzoek wandelfaciliteiten: welke mogelijkheden zijn er om te wandelen rondom kantoorterreinen in Nederland. – Een signinpakket op maat: een pakket met tips, tricks en weetjes die je dankzij banners, posters, kaarten en stickers visualiseert. – Kick-off op 6 april.
Lees alles over de Wandel Tijdens Je Werkdag-campagne op de site van Wandelnet.
Overmorgen staat er een politieke mijlpaal op de agenda! De vaste commissie van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) gaat in debat met staatssecretaris Vivianne Heijnen. Over ‘actieve mobiliteit’: fietsen en wandelen. Bijzonder is dat wandelen daarmee voor het eerst als vorm van mobiliteit ter tafel komt in de Tweede Kamer. Een bewijs voor ons dat nu óók de landelijke politiek de meerwaarde ziet van meer ruimte voor lopen creëren.
“Een grote mijlpaal”, noemt Frank Hart het. Hij is belangenbehartiger bij Wandelnet en betrokken bij ons platform. “Lopen is niet alleen de goedkoopste en meest duurzame manier van verplaatsen, maar houdt een (verdichte) stad ook leefbaar. Het bevordert ontmoeting, maakt mensen minder afhankelijk en zet aan tot een gezonde(re) leefstijl.”
Brief naar commissieleden over actieve mobiliteit
Samen met een aantal partners van ‘Ruimte voor Lopen’ hebben we een uitgebreide brief gemaakt die alle commissieleden hebben ontvangen. Hierin schrijven we over de grote voordelen van actieve mobiliteit, van wandelen in het bijzonder. Ook houden we een pleidooi voor een ‘nationaal toekomstbeeld lopen’. Een meerjarenplan zoals dat ook voor fietsen is gemaakt. Tenslotte vragen we om geld beschikbaar te stellen om barrières op de (nationale) wandelnetwerken te verhelpen of te voorkomen en om bij nieuwe woningen lopen voorop te zetten.
Livestream actieve mobiliteit
Het debat ‘actieve mobiliteit (wandelen en fietsen) is op donderdag 9 maart van 10.00 tot 13.00. Volg de livestream. Wil je meer weten over dit onderwerp? Neem contact op met Frank Hart via fhart@wandelnet.nl.
