Denk jij mee over het Nationaal Masterplan Lopen?

Nationaal Masterplan Lopen

In de periode januari tot september van 2024 werken we aan een Nationaal Masterplan Lopen. In dit Masterplan willen de partners van de City Deal Ruimte voor Lopen en het Platform Ruimte voor Lopen gezamenlijk vastleggen wat er tot 2030 nodig is om meer ruimte voor lopen te realiseren. In beleid, op straat en in het hoofd.

Input gevraagd voor Nationaal Masterplan Lopen

Hoewel de aandacht voor lopen de laatste jaren is toegenomen, staat het domein lopen nog in de kinderschoenen. We vinden het belangrijk dat het Nationaal Masterplan Lopen zo breed mogelijk wordt ingevuld en gedragen. Om die reden vragen we zoveel mogelijk organisaties en experts om eraan mee te denken en te werken.

Iedereen is welkom

Of je nu werkt voor een overheid, een bedrijf, een kennisinstelling of een maatschappelijke organisatie. Op lokaal, regionaal, nationaal of internationaal niveau. En of je je nu bezighoudt met mobiliteit, gezondheid, woningbouw, klimaat, leefbaarheid, economie, armoedebestrijding, sport, groen, veiligheid, toegankelijkheid, ruimtelijk ordening, of misschien wel een ander domein. Zolang je de koppeling met lopen kan leggen, ben je zeer welkom.

Op deze manieren kun jij helpen

Meedenken over en -werken kan op twee manieren:

  • Deelname aan een werkgroep die in de periode januari tot en met augustus een aantal keer fysiek en digitaal samenkomt om acties te formuleren rondom een bepaald thema.
  • Meelezen op een tussentijds contourendocument in de periode medio april – medio mei.

Aanmelden of meer weten? Neem contact op met ons op info@ruimtevoorlopen.nl.

Rotterdam Loopt! wint eerste BeweegAward

Rotterdam Loopt neemt BeweegAward in ontvangst

Trots! Vorige week won onze partner gemeente Rotterdam de BeweegAward met haar integrale programma: Rotterdam Loopt! Een prachtige prijs die vanaf nu éénjaarlijks uitgereikt zal worden aan een veelbelovend initiatief dat mensen in beweging brengt.

Staatssecretaris Maarten van Ooijen reikte de BeweegAward van 2023 uit aan het Rotterdamse programma dat werd gekozen uit drie genomineerden. In de race waren verder: Digitaal in Balans en Dynamische Schooldag op maat Amsterdam.

Laagdrempelige aanpak Rotterdam Loopt!

Het Rotterdamse loopprogramma kwam uiteindelijk als winnaar uit de bus. De jury was vol lof over de “integrale en laagdrempelige aanpak om Rotterdammers aan het lopen te krijgen. De diverse activiteiten waarmee de stad lopen op de kaart zet: door meer groene routes, groene initiatieven en wandelclub in verschillende wijken.”

Bron: ‘Staatssecretaris reikt eerste BeweegAward uit’ op de site van de BeweegAlliantie.

Foto door: XSAGA / Jorrit Lousberg

Merwede: dé wijk van de toekomst zonder auto’s.

Merwede

“Merwede wordt een gebied zonder precedent, met een geheel eigen concept voor mobiliteit en logistiek.” Het moet dé wijk worden van de toekomst. Merwede: een langgerekte strook van 24 hectare langs het Merwedekanaal, waar straks 6.000 huizen herrijzen. Voor auto’s is er geen plek voor de deur.

Het wordt een stad in de stad waar duurzame mobiliteit als toekomstmuziek klinkt. Auto’s en parkeerplaatsen domineren niet het straatbeeld. Wandelaars kunnen rustig vertoeven aan de verschillende, groene paden en er komen goede fietsverbindingen.

Duurzame mobiliteit op 1

Voor de ruim 6.000 nieuwe bewoners zijn straks slechts 1.500 auto-parkeerplekken beschikbaar.  Dat betekent dat niet iedereen een auto kan hebben, dat de mensen moeten gaan nadenken over andere manieren om zich voort te bewegen. 4 modaliteiten (vervoersvormen) heeft het project daarbij voor ogen: dé wandelschoen, fiets, openbaar vervoer én de deelauto. Er komen immers 250 deelauto’s!

Hubs als schakel

De beschikbare parkeerplekken komen aan de randen van de wijk, in ondergrondse ‘mobiliteitshubs’. Een cruciale schakel tussen de autovrije wijk en de rest van de stad. “Hier worden de elektrische auto’s opgeladen, leveren pakketbezorgers bestellingen af en parkeren de bezoekers. Doorrijden met een auto tot aan de woning mag alleen bij hoge uitzondering, bijvoorbeeld voor een verhuizing.”

Mooie plannen, maar het uitdenken en -werken heeft meer voeten in de aarde dan je denkt. Om die reden slaan gemeente en grondeigenaren de handen ineen. Benieuwd naar hoe het autovrije karakter vorm krijgt? Lees bij Gebiedsontwikkeling.nu ‘De auto’s de wijk uit, zo doen ze dat in Merwede’.

Terugblik Nationaal Voetgangerscongres 

podium bij Nationaal Voetgangerscongres

Gisteren was het enige echte vakevenent waar lopen in al haar facetten centraal stond: het Nationaal Voetgangerscongres. De 7e editie alweer! Met als interessante thema: ruimte maken voor de voetganger. Want lopen heeft een vlucht genomen: we wandelen meer, ontwerpen volgens het STOMP-principe staat volop in de schijnwerpers én in beleidsplannen verovert lopen een steeds prominentere plek. De stap van papieren werkelijkheid naar tastbare wandelruimte is soms ingewikkelder dan gedacht; meer dan eens wringt de schoen. 

Een vraag die daarom als rode draad door het hele Nationaal Voetgangerscongres liep, was: ‘hoe doe je dat, ruimte maken voor de voetganger?’ Een vraag die verschillende experts tijdens inhoudelijke sessies en walkshops beantwoordden door te laten zien hoe zij met kennis, expertise en concrete projecten bijdragen aan meer ruimte voor de voetganger. 

Een goed gevulde dag met veel inhoud

Terugblikkend was het een erg geslaagde dag. “Een mooie dag”, vat Birgit Cannegieter – Couwenberg samen op LinkedIn. Zij is Procesmanager & Adviseur at APPM Management Consultants. “We begonnen de dag goed met een heerlijke muzikale opening van Jacqueline Kerkhof en een mooie keynote over de sociale en economische component van voetgangersruimte door Jos Gadet.” Samen met haar collega gaf ze zelf ook een sessie. “Over het plan ‘Voor de voetganger’ dat wij met het team maken in Utrecht. Én ik heb vooral heel veel leuke nieuwe mensen leren kennen. Er ontstonden direct ideeën over hoe we de koppeling met groen (ook buiten de stad), sporten, toegankelijkheid, wetenschap en de aanpak van andere gemeenten actief kunnen leggen.” 

De organisatie achter het Nationaal Voetgangerscongres was ook erg tevreden over het verloop van de dag. “Met een recordaantal bezoekers begon het congres vanochtend met een energiek welkom en een sterke keynote”, lezen we op hun LinkedIn. 

Van walkshops tot wandeldata

Op de agenda stonden verschillende inhoudelijke sessies en walkshops (workshops waarbij je rondloopt). Goed voor de kennisuitwisseling en om nieuwe ideeën op te doen. De onderwerpen die de revue passeerden, waren onder meer: zebrapaden, wandeldata en Vlaams loopbeleid. 

Verschillende nieuwe partners sloten zich aan bij de CityDeal Ruimte voor Lopen, waaronder…

Royal HaskoningDHV

En als klap op de vuurpijl werd de LoopAward uitgereikt 

Lees hem nu: Magazine Lopen #3

Martine de Vaan overhandigt het tijdschrift LOPEN aan Wethouder van Amsterdam, Melanie van der Horst.

Wethouder Melanie van der Horst heeft vandaag op het voetgangerscongres in Amsterdam de derde editie in ontvangst genomen van het magazine LOPEN.

Het magazine, een uitgave van de City Deal Ruimte voor Lopen, staat boordevol inspirerende verhalen, praktijkervaringen en handreikingen hoe we de gebouwde omgeving kunnen verbeteren voor voetgangers. Het is gemaakt voor iedereen die in de dagelijkse praktijk meer ruimte wil maken voor de voetganger. Of dit nu een expliciet en prominent doel is of subtiel een plek krijg bij stedelijke herinrichting.

Het magazine bevat columns van o.a. wethouder Melanie ter Horst van Amsterdam en stadsecoloog Max Klasberg, interviews met wethouder Cilia Daemen van Nijmegen, Petrouscha Werther van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en hoogleraar Urban Mobility Features Marco te Brömmelstroet. Ook neemt het magazine een kijkje in bij de steden Utrecht, Eindhoven en bij de Provincie Groningen om te zien hoe zij aan de slag gaan met de voetganger. Het magazine zoomt ook in op de 15-minutenstad, het vergroenen van je buurt en blikt terug op bijzondere evenementen als OutdoorOfficeDay en Wandel naar je werkdag.

Veel leesplezier

Het magazine lees je online, maar is ook in een papieren variant beschikbaar. Wil je een exemplaar ontvangen, stuur dan een e-mail

Dit zijn de genomineerden van de LoopAward 2023!

Genomineerden LoopAward 2023 bekend

Maar liefst 18 verschillende organisaties stuurden hun initiatief in voor de LoopAward 2023. Allemaal mooie initiatieven die lopen hoog in het vaandel hebben staan. De jury, bestaande uit Karen van Ruiten (Directeur Alles is Gezondheid & Positieve Gezondheid), Bruno Bruins (voormalig wethouder Verkeer, minister voor Medische Zorg & Sport; nu adviseur voor de Raad van State) en Wouter Veldhuis (Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving), heeft samen de inzendingen beoordeeld. Op 3 oktober worden op het Nationaal Voetgangerscongres in Amsterdam de winnaars bekend gemaakt.

Zes genomineerden, twee awards
Uit alle inzendingen zijn zes loopinitiatieven genomineerd, die meedingen om de twee prijzen. Eén award wordt uitgereikt aan de organisatie die het meeste heeft bijgedragen aan meer (toekomstige) ruimte voor lopen in de fysieke leefomgeving. De tweede award wordt toegekend aan het meest aansprekende maatschappelijke initiatief dat ervoor heeft gezorgd dat (meer) mensen zijn gaan lopen. De uiteindelijke winnaars worden bekendgemaakt tijdens het Nationaal Voetgangerscongres op 3 oktober 2023 in Amsterdam.

De genomineerden van de LoopAward 2023, in willekeurige volgorde, zijn: Wandelhoofdstad Papendrecht, Envida naar Buiten, WorkWalk, Handboek ‘De ontwikkeling van het stedelijk loop- en wandelnetwerk’, De Groene Lopers van de Utrechtse Zusterparken en KWIEK beweegroute. Meer informatie over de initiatieven vind je onderaan dit artikel.

Compliment
De jury heeft de inzendingen met veel enthousiasme gelezen. Naast het kijken naar de eigenschappen originaliteit, actualiteit en in hoeverre het initiatief een voorbeeld is voor anderen, hebben de juryleden vanuit hun eigen achtergrond de inzendingen beoordeeld. Zo is er gekeken naar vernieuwing, opschaalbaarheid en de combinatie van werving, zorg en privatisering. Opvallend is dat dit jaar naast initiatieven vanuit de overheid, ook veel private partijen meedingen naar de LoopAward. “Het is tevens heel eervol dat sommige partijen elk jaar een voorstel insturen. Een voorbeeld hiervan is de gemeente Rotterdam. Het is een compliment dat deze gemeente lopen zo voorop zet in de stad”, aldus de jury van de LoopAward.

De drie genomineerden met een maatschappelijk initiatief
(In willekeurige volgorde)

  • Wandelhoofdstad Papendrecht

De stuurgroep van het Vitaliteitsakkoord heeft de ambitie om van Papendrecht een wandelhoofdstad te maken. Er zijn inmiddels 14 wandelgroepen in verschillende wijken verspreid door de gemeente. Als er gemiddeld 15 mensen per groep wandelen, wandelen er wekelijks 200 mensen in de gemeente. Doordat mensen elkaar ontmoeten, ontstaan er nieuwe verbindingen tussen wijkbewoners, wordt de sociale cohesie versterkt en draagt het initiatief bij aan eenzaamheidsbestrijding.

De jury is trots dat een stad zichzelf tot wandelhoofdstad wil benoemen: “Het is een hele mooie ambitie om de lat zo hoog te leggen en het heeft echt al wat in beweging gebracht in de gemeente.” Dit is een goed voorbeeld voor gemeenten die dezelfde ambitie hebben geeft de jury aan.

  • Envida naar Buiten

Envida is een zorgorganisatie in het zuiden van het land. Zorgprofessionals en natuurgidsen Marjolijn Heuvelman en Theo Custers gingen er met bewoners al jaren op uit. Verminderde mobiliteit en zorgbehoefte was en is hierbij geen reden om niet te gaan. In 2019 is Envida naar Buiten gestart. Elke cliënt die interesse heeft mag mee. Ze bezoeken met een eigen personenbus rolstoel- en rollatortoegankelijke plekken en, op verzoek, ook plaatsen waar cliënten vroeger kwamen. Het initiatief wordt gesteund door familie en mantelzorgers. Ondertussen is Envida naar Buiten verankerd in het dagbestedingsbeleid van de organisatie. 

De verbinding met zorg en het thema preventie dat in dit initiatief naar voren komt is echt iets nieuws ten opzichte van inzendingen uit andere jaren. De jury vindt het initiatief met gevoel geschreven: “Je wordt er warm en enthousiast van als je het leest. Het is heel sterk dat het echt in de organisatie wordt ingebed. Dit is symbolisch voor hoe we naar de zorg moeten kijken”, aldus een van de juryleden.

  • WorkWalk

Veel mensen aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) bewegen onvoldoende en ervaren hoge werkdruk en stress. TU/e heeft daarom vier wandelroutes, met vaste tijden en zeven meetingpoints, ontwikkeld die eenvoudig te plannen en boeken zijn. De routes zijn te koppelen en daarmee kun je precies de lengte van je vergadering plannen. Zo kunnen studenten, medewerkers en bezoekers van de universiteit een wandeling in de frisse buitenlucht combineren met een vergadering. WorkWalk stimuleert laagdrempelige beweging, zonder inbreuk te doen op productiviteit. Het bevordert conversaties en sociale cohesie en de groene campus wordt op een andere manier beleefd. WorkWalk heeft andere campussen geïnspireerd om ook aan de slag te gaan met het concept.

De jury vindt dat er een mooie praktische kant aan dit initiatief zit. “Het is een helder en slim initiatief en het spreekt de doelgroep van de campus goed aan”, aldus de jury. “Men drukt de wandeling uit in tijd en niet in afstand; zo maak je lopen op een andere manier aantrekkelijk.”

De drie genomineerden met een ruimtelijke initiatief
(In willekeurige volgorde)

  • Handboek ‘De ontwikkeling van het stedelijk loop- en wandelnetwerk’

Voor zijn afstuderen deed Dennis van Sluijs bij Goudappel onderzoek naar de behoeften en wensen van voetgangers in de openbare ruimte en hoe dit samenkomt in een netwerk in de openbare ruimte. Het resultaat is een gratis handboek voor iedereen om te komen tot een stedelijk loop- en wandelnetwerk, dat rekening houdt met de verschillende wensen en behoeften in de openbare ruimte. 

De jury vindt het handboek een mooi initiatief dat meer bekendheid mag krijgen. “Ook daarvoor is de LoopAward een mooi instrument”, geeft de jury aan. Voor de titel heeft de jury nog een aardige suggestie. “In plaats van nog een handboek, zou dit ook voetboek genoemd kunnen worden.”

  • De Groene Lopers van de Utrechtse Zusterparken

Wat als we samen een groot park zijn? Het zusterparknetwerk is een ‘grassroots’-organisatie uit Utrecht en bestaat uit mensen die hun eigen directe woonomgeving vergroenen én proberen groene lopers uit te gooien naar het volgende zusterpark, helemaal tot aan het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Groots denken en praktisch en haalbaar handelen. De parkmakers van de zusterparken zijn stadse, enigszins eigenwijze happy activists. Ze maken steppingsstones en vormen de lopers voor mens en natuur. Dit draagt bij aan gezondheid (groene wandelroutes) biodiversiteit en klimaatdoelen.

De jury over de Groene Lopers: “Dit initiatief heeft een heel duidelijke loopdoelstelling en is gekoppeld aan het groene en aangename van de stad. We vinden het vernieuwend. Tevens is het erg daadkrachtig dat ze gewoon beginnen.”

  • KWIEK beweegroute

Een vitale en veerkrachtige samenleving is in ieders belang. KWIEK draagt hieraan bij door – altijd in co-creatie met lokale initiatiefnemers – beweegroutes in de buitenruimte te realiseren voor kwetsbare doelgroepen. Bestaand straatmeubilair wordt ingezet voor diverse oefeningen, die de dagelijkse mobiliteit en autonomie van (met name seniore) deelnemers ondersteunen. Samen op pad gaan versterkt de band tussen buurtgenoten. Inmiddels zijn er al zo’n tachtig beweegroutes die de algehele vitaliteit en sociale cohesie van de bewandelaars versterken.

Het initiatief is toepasbaar in alle gemeenten en dat waardeert de jury. “Het is heel sterk dat er al tachtig beweegroutes zijn. Als je kijkt naar opschaalbaarheid is dit een perfect initiatief. Het is inspirerend en zou goed overgenomen kunnen worden.”

Uitreiking LoopAward 2023
Tijdens het Nationaal Voetgangerscongres op 3 oktober 2023 in Amsterdam worden de uiteindelijke winnaars van de LoopAward bekendgemaakt. 

Meer informatie over het Nationaal Voetgangerscongres en het programma wordt gegeven op de website www.nationaalvoetgangerscongres.nl


‘Mensen hebben geen beperking, de omgeving beperkt de mens.’


Donderdag 14 september was in Lent (Nijmegen) de gecombineerde netwerkdag van de City Deal & het Platform Ruimte voor Lopen. Met als intrigerend én urgent thema: toegankelijkheid van de openbare ruimte. Een thema waarover veel te doen is en waarvoor stedenbouwers en ontwerpers vaak een blinde vlek hebben.

Het was dan ook extra waardevol dat experts vanuit verschillende hoeken aanwezig waren, waaronder ervaringsdeskundigen van het Zelfregiecentrum Nijmegen. Zij lopen iedere dag wel ergens in de openbare ruimte vast – letterlijk of figuurlijk. ‘Mensen hebben geen beperking, maar het is de omgeving die je beperkt maakt,’ merkte een van de deelnemers op die zich voortbeweegt in een rolstoel.

Ontbrekende richtlijnen
En dat gaat vaak al mis in het allereerste begin, tijdens de ontwerpfase. Zo ontbreken er richtlijnen voor mensen met een aandoening. Voor mensen die minder goed zien. Voor mensen die een gehoorbeperking hebben en voor mensen met een neurologische of mentale beperking, zoals dementie of epilepsie. En dat is zonde, vonden de aanwezigen. Kennis is er meer dan genoeg, nu de lastige taak om die ook toe te passen.

Terugkerende dilemma’s
Terugkerende dilemma’s of uitdagingen zijn onder andere: voldoende contrast, prikkelarme ontwerpen, geïntegreerde hellingbanen en toegankelijke toiletten. Deze struikelblokken zien ProRail en Cilia Daemen ook. Daemen is sinds 2022 wethouder bij de gemeente Nijmegen en heeft welzijn, gezondheid, inclusie, mobiliteit, klimaatadaptatie en stadsvergroening in haar portefeuille. Belangrijke thema’s die vaak op elkaar ingrijpen. Zij licht toe welke uitdagingen zij ziet in het toegankelijk maken van de openbare ruimte voor iedereen

Daarna neemt projectmanager Tjebbe Ruskamp van ProRail het stokje over. Wat houdt toegankelijk ontwerpen in? En: hoe je dit buiten (de stationsomgeving).

Veel meer samenwerken met mensen om wie het gaat
Een complex thema, waarbij veel komt kijken. En waarbij we véél meer mogen gaan samenwerken met de mensen om wie het gaat. Mensen die zelf een aandoening hebben. Zo is braille niet altijd een uitkomst, omdat de meeste mensen met een visuele beperking deze taal niet voldoende kennen. Ze gaan veelal pas op latere leeftijd slechter zien.

Theorie en praktijk
Jeroen Hoyng van Kenniscentrum Sport & Bewegen deelde goede en slechte voorbeelden van inclusief ontwerpen en toegankelijkheid. Daarna ging de groep de wijk in om de openbare ruimte vanuit die blik te bekijken. Het zelfregiecentrum van Nijmegen nam een aantal mensen mee om zelf te ervaren hoe het is om je met een rolstoel of een loopstok voor te bewegen op straat.

Tot slot praatte de recent afgestudeerde planoloog Noa Hamacher het gezelschap bij over inclusief loopbeleid in vergelijking met Nijmegen. Een tipje van de sluier: Oslo is daar al véél verder in, maar gelukkig valt er nog altijd te leren.

Ben je benieuwd naar de verschillen tussen Oslo en Nijmegen? Kom dan naar het Voetgangerscongres.

Verkenning zebrapaden, meer eenduidigheid in toepassen zebra’s

CROW heeft de publicatie Verkenning zebrapaden – Aanbevelingen voor toepassing en inrichting uitgebracht. Deze verkenning geeft inzicht in het beleid van gemeenten met betrekking tot het toepassen van zebrapaden op wegvakken en diverse typen kruispunten. Ook zijn de diverse aanbevelingen tegen het licht gehouden en is verkent welke kennis er is over de veiligheid van zebrapaden. De publicatie beoogt meer eenduidigheid te brengen in de toepassing van zebra’s in Nederland. Er worden daarom per type wegvak en kruispunt aanbevelingen gegeven voor de toepassing van zebrapaden en voor de inrichting van de oversteekplaatsen.

Delen

Gemeenten hanteren al vele jaren verschillende uitgangspunten voor het toepassen van zebra’s, of formeel: voetgangersoversteekplaatsen. Rond zebrapaden doen allerlei mythes de ronde. Ze zouden schijnveiligheid bieden en niet mogen in 30- en 50km-straten. Daarom heeft CROW aan Mobycon gevraagd een verkenning uit te voeren naar de toepassing van zebrapaden.

De onderzoekers hebben de literatuur nageslagen op wat bekend is over zebrapaden en hoe gemeenten er in de praktijk mee omgaan. Ook hebben ze de bestaande aanbevelingen over de toepassing van zebrapaden tegen het licht te houden. Op basis van de verkenning zijn voorlopige aanbevelingen voor de toepassing van zebrapaden opgesteld voor verschillende kruispuntentypen en wegvakken. Daarnaast zijn adviezen gegeven voor vervolgstappen.

Kortste route

In het verkeer ondervindt de voetganger de grootste problemen bij het oversteken van wegen. Bijna 80 procent van alle ongevallen waarbij voetgangers zijn betrokken, heeft een relatie met het oversteken. Het merendeel van de geregistreerde letselongevallen met voetgangers vindt op wegvakken plaats. Een voetganger steekt namelijk via de kortste route over en dat is lang niet altijd bij een oversteekvoorziening op een kruispunt.

Een zebrapad wijst de weggebruikers op een belangrijke concentratie van voetgangers waaraan het rijdend verkeer voorrang moet verlenen. Door het oversteken van een wegvak te centreren, verbetert de verkeersveiligheid. Het kruisend verkeer verwacht op die locatie overstekende voetgangers en kan daar op anticiperen. Op hun beurt worden voetgangers gestimuleerd over te steken bij een zebra omdat ze dan voorrang krijgen.

Vanaf deze pagina kan het document worden gedownload.

Brief aan Tweede Kamer: bied voetgangers veiligheid en ruimte

Bied voetgangers veiligheid en ruimte

Van 43 naar 57: in 1 jaar tijd steeg het aantal dodelijke ongevallen met voetgangers enorm. Met éénderde. Een reden voor vier organisaties die opkomen voor de belangen van lopers om hun zorgen te uiten. 

Brief aan Tweede Kamer

In een brief aan de vaste commissie Infrastructuur en Waterstaat van de Tweede Kamer roepen Wandelnet, MENSenSTRAAT, Voetgangersbeweging Nederland en Voetgangersvereniging Nederland op tot politieke actie. Tot maatregelen. “Wij maken ons nu namelijk ernstig zorgen, namens alle voetgangers in Nederland.”

“Zet in de publieke ruimte de mensen centraal”

Volgens het viertal organisaties moet er allereerst meer ruimte komen voor wandelaars. “Ze treffen nu te smalle wegen of obstakels”, aldus Wandelnet. Bovendien ondervinden zij in toenemende mate ernstige hinder op paden of stoepen van fietsers, die met forse snelheid stil zoevend of hard roepend voorbijkomen. 

Naast meer toezicht en handhaven van regels ligt de oplossing vooral in een andere inrichting. Zet in de publieke ruimte de mensen centraal en niet het asfalt.”

Benieuwd naar wat er nog meer in de brief staat? Lees het nieuwsbericht van Wandelnet

Oproep aan gemeenten voor cirkel Ruimte voor lopen voor ouderen

Platform Ruimte voor Lopen en de Beweegalliantie trekken samen op om het lopen door ouderen te stimuleren. De Beweegalliantie is een netwerkorganisatie die is opgericht met als doel meer Nederlanders meer te laten bewegen. De Beweegalliantie verbindt, jaagt aan en haalt obstakels weg voor organisaties en programma’s die bijdragen aan dit doel een zogenaamde cirkel. Binnen deze cirkel werken diverse partijen aan een gezamenlijk doel en krijgen kansrijke initiatieven een extra impuls door van elkaar te leren en samen obstakels weg te nemen.

De cirkel Ruimte voor Lopen voor ouderen is gevormd om het lopen voor ouderen te stimuleren. Platform Ruimte voor Lopen heeft zich verbonden aan deze cirkel. Organisaties en programma’s die bijdragen aan de voorwaarden voor ouderen om te wandelen worden uitgenodigd aan te sluiten. Deze organisaties doen al mee in deze cirkel: Wandelnet, Kenniscentrum Sport en Bewegen, Provincie Zuid Holland, gemeente Rotterdam, Gezond Natuurwandelen, KBO-PCOB, Walk in the ParQ, Ouderenfonds.

Hierbij is aandacht voor veiligheid van de loopinfrastructuur, loopnetwerken, voetgangersbeleid en activiteiten om het lopen, zowel recreatief als functioneel te stimuleren.

Gezamenlijk wordt gekeken naar welke obstakels er zijn voor het duurzaam borgen van de programma’s door het invoeren van beleid. Voor beter inzicht op gemeente-niveau zijn we op zoek naar een aantal gemeenten die aan willen sluiten in de cirkel om als voorbeeld te dienen. We zoeken daarvoor 3 soorten gemeenten, namelijk:

  • Gemeente 1: veel georganiseerde wandelactiviteiten voor ouderen; integraal voetgangersbeleid en/of sport- en beweegbeleid ontbreken
  • Gemeente 2: geringe wandelactiviteiten voor ouderen, integraal voetgangersbeleid en/of sport- en beweegbeleid ontbreken
  • Gemeente 3: integraal voetgangersbeleid aanwezig, maar geringe wandelactiviteit voor ouderen

Ben je beleidsmedewerker bij een gemeente die past in een van bovenstaande profielen en is er vanuit jouw gemeente interesse om het lopen door ouderen te stimuleren en te borgen in beleid? Meld je dan aan voor deze cirkel bij Peternel Mereboer, projectleider van deze cirkel, via: peternel.mereboer@allesisgezondheid.nl.

Woonerf nog steeds een goede optie

De Verkenning Woonerven 2.0 van CROW geeft inzicht in wanneer woonerven het beste kunnen worden toegepast en welke inrichtingseisen daar bij horen. Gemeenten passen het woonerfprincipe nog maar weinig toe, terwijl het concept nog altijd een goede optie is.

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw waren woonerven populair: maar liefst 10% van alle nieuwe straten in de bebouwde kom was een woonerf. Daarna nam de populariteit geleidelijk aan af, hoewel ook de laatste decennia nog altijd zo’n 4% van alle straten binnen de kom als erf wordt aangelegd.
 
Gemeenten vragen zich regelmatig af hoe ze het beste kunnen omgaan met woonstraten zonder voetpad. Ze zijn op zoek naar mogelijkheden om woonstraten zo in te richten dat voetgangers prioriteit hebben, dat mensen elkaar kunnen ontmoeten en kinderen buiten kunnen spelen. Maar hoe zorg je dan dat de gereden snelheid afneemt, dat er geen sprake is van doorgaand verkeer en dat de straat niet vol staat met geparkeerde auto’s?

Misverstand
Nog steeds realiseren gemeenten straten zonder voetpad, die meestal geen erfstatus hebben. In dat geval mag er sneller worden gereden dan 15 km/uur en heeft de voetganger minder (juridische) bescherming. Waarom wordt het woonerfconcept dan niet vaker toegepast, aangepast aan de huidige tijd? Op die kernvraag gaat de Verkenning Woonerf 2.0 nader in.
 
Een misverstand is dat erven niet zouden passen in de wegencategorisering Duurzaam Veilig. In de categorie ‘erftoegangswegen’ binnen de bebouwde kom zijn zowel 30km/uur-straten als erven met een maximum snelheid van 15 km/uur toegestaan. Maar de inrichting moet wel zodanig zijn dat de snelheid daadwerkelijk laag is. Enkel het plaatsen van bord G5 (erf) is onvoldoende. Verder moet de inrichting aantrekkelijk ogen en uitnodigen om te voet naar buiten te gaan of er te gaan spelen. 

Afwegingskader
Onderdeel van de verkenning is een afwegingskader voor de vraag wanneer in een woonstraat het mengen van rijdend verkeer met voetgangers en verblijven mogelijk en gewenst is. Het uitgangspunt is dat alle voordeuren voor alle voetgangers veilig bereikbaar moeten zijn. Vervolgens komen het juridisch regime en een passende inrichting aan de orde. 
 
De verkenning is tot stand gekomen op basis van een literatuurstudie, een enquête onder gemeenten, data-analyses van voetpaden in 30km/uur-straten en enkele kennissessies.
 

Download de Verkenning Woonerven 2.0 hier

Terug naar het hart van de stad 

Wandelen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de mensheid. Wel verandert de functie ervan: van noodzaak naar recreatief. Dietske Bedeaux, theoloog, archeoloog en programmaleider stedelijke transformatie bij Arcadis vertelt hoe lopen door de eeuwen heen verandert. “Zoals lopen in de geschiedenis van de mens belangrijk was, kan dit zeker ook in de toekomst een prominente rol spelen.”

“Het grootste deel van onze geschiedenis hebben we gelopen.  Als je kijkt naar de prehistorie en de ontwikkeling van de mens, dan zijn we eigenlijk pas echt gaan lopen vanaf de homo erectus, de rechtopstaande mens. Deze mensachtige leefde 2 miljoen jaar geleden en liep op twee benen. Héél lange tijd was de mens gewend om een lopend bestaan te hebben. Om te jagen, te verzamelen en rond te reizen. ‘Pas’ 8.000 jaar geleden veranderde dat. De eerste landbouwsamenlevingen ontstonden en mensen bleven langer op één plek. Het keerpunt voor wandelen was toen in de Romeinse tijd de eerste steden ontstonden; we hoefden veel minder lang en ver te lopen.

Samen wandelen naar de markt in de Middeleeuwen 

Toch bleef wandelen nog eeuwenlang een belangrijke bezigheid voor iedereen. Neem bijvoorbeeld de Middeleeuwen: de wekelijkse markt in steden was een belangrijke plek van samenkomst in de stad. Van heinde en verre gingen mensen hier lopend naartoe. Kooplieden uit omringende dorpen en gehuchtjes liepen nooit alleen, maar trokken op in groepen. Samen wandelen bood hen bescherming tegen struikrovers. 

Als je stadswandelingen maakt, herinneren de straatnamen veelal nog aan deze geschiedenis. Denk aan de Veemarkt, de Vismarkt en de Ambachtssteegjes. 

Een middeleeuwse afbeelding van lopende mensen.

Wandelen naar de kerk

Ook de kerk nam een belangrijke plek in: ook in de openbare ruimte. Op zondag ging iedereen naar de kerk, wat in de Middeleeuwen niet alleen een gebouw was maar een ware sociale community. En naar de kerk gaan, dat deden de mensen ook wandelend. Vandaar dat er een kerkenpaadje helemaal liep van de kerk naar de kleine boerderijtjes eromheen. Wandelen was voor die kerkgangers een noodzakelijke activiteit, maar onderschat niet de sociale en spirituele waarde ervan. Toen al ervoeren mensen dat door wandelen je energie gaat stromen, dat je verbinding legt met je innerlijke leven en dat het je geest als het ware reset. Daarom vierden bedevaartstochten in die tijd ook hoogtij. Dat waren écht vrome tochten om in het reine komen met jezelf en met anderen. 

Religies en wandelen 

Bijzonder is dat de grote wereldreligies allemaal een belangrijke plek toekennen aan wandelen. In de islam wordt de hadj (de bedevaartstocht in Mekka) lopend afgelegd. In het christendom heb je natuurlijk de kruisweg, als voorbereiding op het paasfeest, maar ook de bedevaartsroutes, zoals Santiago de Compostella. In het boeddhisme loop je letterlijk rondom het heiligdom, de stupa, en in het hindoeïsme heb je de loodzware wandeling naar de grot van Shiva. Wandelen brengt mensen letterlijk in persoonlijke zin op weg. Je gaat een innerlijke reis aan, creëert diepgang waardoor je grote levensvragen goed overdenkt. Het heeft impact op je leven. 

Menselijke maat 

Wandelen verdween naar de achtergrond toen er andere vervoersmiddelen kwamen. Met als hoogte- of dieptepunt de introductie van de auto die al snel het straatbeeld bepaalde. De inrichting van de ruimte is sinds de Tweede Wereldoorlog steeds functioneler geworden. De menselijke maat verdween, het hart werd uit de stad gerukt. Want het hart van de stad, dat zijn de mensen. De laatste jaren zien we gelukkig dat steeds vaker anders mee wordt omgegaan. We leggen bewust wandelroutes aan en denken steeds meer na over een goede wandelinfrastructuur. We gaan van stenen omgevingen naar mooie groene parken en pleinen. Lopen is menselijken minder anoniem dan fietsen. Je ontmoet meer mensen en maakt gezellige praatjes. 

Wandelen in de stad van de toekomst 

We vergeten vaak hoe belangrijk ontmoeting is. De mens is een sociaal wezen en sociaal-zijn heeft ook impact op de gezondheid van de mens. Sterker nog; sociale interactie is het enige constante in onze geschiedenis. Samenlevingen komen en gaan, maar de behoefte om elkaar te ontmoeten, voor elkaar te zorgen en met elkaar samen te leven, blijft. In de gezonde stad van de toekomst is de stad wat mij betreft een plek waar ontmoeting plaatsvindt. Zoals lopen in de geschiedenis van de mens belangrijk was, kan dit zeker ook in de toekomst een prominente rol spelen. “


>