(On)toegankelijkheid van voetpaden onder de loep

(On)toegankelijkheid van voetpaden

Elke voetganger verdient veiligheid en comfort”, schreef communicatie-expert Caroline Tilleman onlangs op LinkedIn. Waarna ze verschillende aspecten aan voetgangerspaden noemt die niet prettig zijn voor mensen met een handicap. Een goed moment om eens stil te staan bij de (on)toegankelijkheid van voetpaden en bij hoe wij werken aan meer toegankelijkheid en inclusie.

Caroline: “handicapvriendelijkheid is een verbetering voor iedereen.” Om dat punt te bereiken, is volgens haar echter een heel andere manier van denken nodig. Zo geeft ze aan dat er veel urban planners geen rekening houden met bepaalde punten, waar mensen zonder handicap geen handicap mee hebben. Denk dan aan:

  • Gras, grasdallen en andere vergroening;
  • sommige mensen kunnen geen enkele trap lopen, zelfs geen één trede of een drempel of de rand van het voetpad;
  • sommige mensen kunnen maar 100 meter aan één stuk wandelen voordat ze moeten rusten.
  • het is moeilijk om te slalommen, zeker als je niet 100% goed te been bent. “We vragen deze inspanning niet van automobilisten en fietsers, waarom dan wel van voetgangers…”

Samenwerking met expert-partners

Zeer belangrijke punten, waarvoor wij steeds meer oog beginnen te krijgen. We willen namelijk garanderen dat de belangen van iedereen worden meegenomen bij het creëren van meer ruimte voor lopen. Om die reden werken we veel samen met expert-partners. Namens de Vrije Universiteit Amsterdam neemt er bijvoorbeeld een man met een visuele beperking deel aan het platform. Hij kan goed uit eerste hand vertellen wat er nodig is om een omgeving fijn te maken voor iemand die minder goed ziet. Daarnaast is onze contactpersoon bij gemeente Zwolle expert op het gebied van toegankelijkheid van de openbare ruimte. 

(On)toegankelijkheid in Nationaal Masterplan Lopen

Ook het Nationaal Masterplan Lopen benadrukt het belang van inclusie en toegankelijkheid voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Het document bevat specifieke passages die hierop ingaan. Hieronder vindt u enkele relevante citaten met de bijbehorende paginanummers:

  • Inclusieve openbare ruimte: “De term ‘inclusieve openbare ruimte’ betekent dat de behoeften van iedereen zijn meegenomen in het ontwerp van de buitenruimte. Of je nu jong of oud bent, cisgender man of transgender vrouw, of je nu een beperking of een hogere leeftijd hebt.”
  • Toegankelijkheid voor mensen met een beperking: “Een goed ingerichte openbare ruimte is toegankelijk voor elke gebruiker zodat die zich zelfstandig kan voortbewegen zonder hulp van derden.”
  • Betrekken van belanghebbenden bij het ontwerp: “Om de ruimte écht volledig inclusief te maken voor iedereen, dient die: toegankelijk te zijn voor alle inwoners; veilig aan te voelen voor iedereen; stimulerend te zijn; en belanghebbenden (bijvoorbeeld mensen met een beperking) te betrekken bij het ontwerp ervan.”
  • Inclusief ontwerp en toegankelijkheid: “Mensen hebben geen beperking, maar het is de omgeving die je beperkt maakt.”
  • Toegankelijkheid van looproutes:“Er is gekozen om in vier steden (Amersfoort, Zwolle, Apeldoorn en Arnhem) onderzoek te doen naar de toegankelijkheid tussen het openbaar vervoer en de gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf.”
  • Autonomie en vrijheid: “Voor jongeren of mensen met een beperking ontstaat meer vrijheid als ze naar een bestemming kunnen lopen en niet afhankelijk zijn van anderen.”

Deze passages illustreren het streven naar een inclusieve en toegankelijke openbare ruimte, waarin rekening wordt gehouden met de diverse behoeften van alle burgers, inclusief mensen met een beperking.

Handboek ‘toegankelijkheid’ gebruikt bij visie Harderwijk toegankelijk voor iedereen

Harderwijk toegankelijk maakt gebruikt van Handboek Goudappel

Adviesbureau Goudappel maakte het handboek Toegankelijkheid Openbare Ruimte met de meest gestelde vragen en antwoorden over toegankelijkheid. Hoe pak je toegankelijkheid aan? Welke afwegingen maak je? De beleidsvisie ‘Harderwijk toegankelijk voor iedereen’ maakte handig gebruik van die inzichten. In een interview op Goudappel vertellen experts Dennis van Sluijs en Marco Aarsen erover.

“Het is belangrijk de ‘waarom’-boodschap centraal te stellen”, zegt Marco al snel. Waarom willen we toegankelijk zijn? “Het gaat om mensen. Door de openbare ruimte vanuit deze beleving te benaderen, begrijp je waarom bepaalde zaken wenselijk zijn of juist niet.” “Een inclusieve openbare ruimte is zo ingericht dat iedereen van dezelfde voorzieningen en mogelijkheden gebruik kan maken en niemand wordt buitengesloten. Zo wordt de openbare ruimte van ons allemaal”, voegt Dennis toe.

Brede doelgroepenbenadering

De twee experts kiezen daarbij voor een brede doelgroepenbenadering. “Bij toegankelijkheid denken we al snel aan mensen met een beperking. Maar ook andere doelgroepen hebben extra aandacht nodig wat betreft toegankelijkheid van de openbare ruimte, zoals senioren of mensen met een kinderwagen of rollator.” Harderwijk streeft daarom naar toegankelijkheid en zelfstandige mobiliteit voor:

  • Iedereen met een fysiek hulpmiddel;
  • Iedereen met een zintuigelijke of lichamelijke beperking;
  • Iedereen met een verstandelijke beperking;
  • Kinderen;
  • Oudere mensen.

Lees meer in ‘Openbare ruimte van en voor iedereen.’

Aan inclusieve openbare ruimte wordt gedacht

Aan inclusieve openbare ruimte wordt gedacht. Man in elektrische rolstoel op straat

“Denken jullie aan mensen met een mobiliteitsbeperking? Houden jullie rekening met personen die een visuele beperking hebben?” Steeds vaker krijgen we bij wandelprojecten de vraag of we met bepaalde groepen rekening houden. Of we gaan voor een inclusieve openbare ruimte. Dat is zeker zo: ruimte voor iedereen is zelfs een VN-doel. 

Iedereen kan zelfstandig bewegen in inclusieve openbare ruimte

De term ‘inclusieve openbare ruimte’ betekent dat de behoeften van iedereen zijn meegenomen in het ontwerp van de buitenruimte. Of je nu jong of oud bent. Cisgender man of transgender vrouw. Of je nu een beperking of een hogere leeftijd hebt. Bij platform Ruimte voor Lopen laten we ons leiden door de ‘Richtlijn toegankelijkheid’ van onze partner kennisplatform CROW. Zij zegt: “Een goede ingerichte openbare ruimte is toegankelijk voor elke gebruiker zodat die zich zelfstandig kan voortbewegen zonder hulp van derden.”  

Maar toegankelijkheid staat niet gelijk aan inclusie. Om de ruimte écht volledig inclusief te maken voor iedereen, dient die:

  • Toegankelijk te zijn voor alle inwoners. 
  • Veilig aan te voelen voor iedereen. Ook voor een vrouw die in de schemering alleen naar huis wandelt. 
  • Stimulerend te zijn. Alle inwoners te inspireren om te gaan bewegen, buitenspelen en sporten. 
  • Belanghebbenden (bijvoorbeeld mensen met een beperking)  te betrekken bij het ontwerp ervan.

Samenwerking met expert-partners 

Wij willen garanderen dat de belangen van iédereen worden meegenomen bij het creëren van meer ruimte voor lopen. Om die reden werken we veel samen met expert-partners. Namens de Vrije Universiteit Amsterdam neemt er bijvoorbeeld een man met een visuele beperking deel aan het platform. Hij kan goed uit eerste hand vertellen wat er nodig is om een omgeving fijn te maken voor iemand die minder goed ziet. Daarnaast is onze contactpersoon bij gemeente Zwolle expert op het gebied van toegankelijkheid van de openbare ruimte. 

Ieder(in) belangrijke partner op gebied inclusie

En last but not least, Ieder(in) is partner. Zij zijn een netwerk voor iedereen met een beperking of chronische ziekte. Ze zetten zich in voor meer toegankelijkheid en inclusie op allerlei gebieden. Zo ook voor een inclusieve openbare ruimte. Al sinds 2016 roept ze politiek en stedenbouwkundigen op om de ruimte inclusiever te maken, zodat drempels letterlijk en figuurlijk verdwijnen. Bovendien maakte ze zich hard voor opname van het criterium ‘inclusie/toegankelijkheid’ in de Nationale Omgevingsvisie. Ieder(in): “Door onze aanhoudende lobby heeft toegankelijkheid in de definitieve NOVI een plaats gekregen. Het ‘waarborgen van een goede toegankelijkheid van de leefomgeving’ is opgenomen in de lijst met nationale belangen.”

Netwerkbijeenkomst toegankelijkheid

Een leuke toevoeging aan dit artikel is dat we op 14 september een netwerkbijeenkomst hebben in Nijmegen. Deze staat voor de volle 100% in het teken van het thema ’toegankelijkheid’. Inmiddels kunnen zich geen mensen meer aanmelden voor deze bijeenkomst – dat laat wel zien hoe groot de interesse voor dit thema is! Na afloop delen we wél een verslagje over de besproken topics.

 Wil je meer weten over een inclusieve openbare ruimte?

Onze partner Kenniscentrum Sport en Bewegen heeft een aparte pagina over ‘de inclusieve beweegvriendelijke omgeving.’ En gebiedsontwikkeling.nu gaf in een eerder artikel tips voor een inclusieve stad.

>