In Amersfoort heeft lopen een belangrijke plek gekregen in het mobiliteitsbeleid. Met als resultaat dat er concrete stappen gezet worden om meer ruimte te creëren voor voetgangers. Hierover hebben we een open en enthousiast gesprek met Houkje Hibma, adviseur landschap en recreatie bij deze gemeente. Zij adviseert onder andere over lopen en neemt ons graag mee in de projecten waar ze trots op is en wat de ontwikkelingen zijn op het gebied van loopbeleid.
“Van vergeten factor naar speerpunt in mobiliteit”
Als we haar vragen welke plaats lopen inneemt in het mobiliteitsbeleid van de gemeente hoeft ze niet lang na te denken. “Amersfoort werkt volgens het STOMP-principe”, trapt ze af. “Hierbij staan de voetganger en fietser centraal. Voor het mobiliteitsbeleid is dit principe vanaf nu altijd het uitgangspunt.” Hoewel ze wel erkent dat de stad na de oorlog vaak ingericht is voor de auto, kreeg later de fiets gelukkig ook aandacht: de noordelijke wijken zijn zo ontworpen dat bewoners makkelijk naar de binnenstad kunnen fietsen. Nu zie je dat voetgangersverbindingen tussen de wijken ontbreken. We zagen lopen vooral als iets voor binnen de wijk: lopen naar school en naar de buurtsuper, maar niet verder.”
Hibma benadrukt dat er nu meer aandacht voor voetgangers komt. “En die aandacht groeit alleen maar. In de Omgevingsvisie hebben we een netwerk van levensaders en ontmoetingsplekken benoemd, de belangrijkste routes die de basis vormen voor de samenhangende structuur van de stad. Deze gaan we vooral goed inrichten voor voetgangers en fietsers.” Ze vormen levendige, groene verbindingen van de binnenstad naar de wijken en naar de omliggende recreatieve gebieden zoals het Amersfoortse Bos.
“Meer ruimte, meer beweging, meer beleving”
In 2023 stelde gemeente Amersfoort de Omgevingsvisie vast, waarin de voetganger op de eerste plaats staat en het STOMP-principe een dominante plek inneemt. “In 2024 zijn we bezig geweest met het Omgevingsprogramma Mobiliteit, dat de eerste maanden van 2025 ter inzage lag. Voor de zomer stelt het college het Omgevingsprogramma vast. Een concreet project waar we nu aan werken, is de 6 kilometer lange verbindende looproute die rondom het Soesterkwartier moet komen. Die is geïnspireerd op het Singelpark in Leiden.” Hibma legt uit dat participatie een belangrijke rol speelt in het vormgeven van deze looproute. Zo geven we de route samen met de inwoners van de wijk vorm.
Een ander mooi project vindt de adviseur het wandelknooppuntennetwerk dat in 2025/2026 het levenslicht zal zien. “Er komt een heel netwerk van knooppunten net als voor het fietsen. Met bewegwijzeringbordjes en al.” Hiervoor is de samenwerking met partijen als het provinciale Routebureau en Wandelnet onmisbaar.
“Van stenen plein naar levendige ontmoetingsplek”
Op veel plekken zet de tweede stad in de provincie Utrecht stappen om meer ruimte voor lopen te creëren. Bijzonder trots is Hibma in dat kader op de herinrichting van de Varkensmarkt. “De Varkensmarkt is helemaal opnieuw ingericht voor groen en voetgangers. Waar er vroeger overal fietsen stonden, is het nu een fijn plein, met grote ‘slingerende’ banken en veel groen. Een echte ontmoetingsplek. Een fijne plek om te lopen én te verblijven – die perfect aansluit bij de levensaders en ontmoetingsplekken uit de Omgevingsvisie.”
Een ander voorbeeld van een groene voetgangersvriendelijke transformatie is De Hof: “We hebben hier tijdelijk groen neergezet”, vertelt Hibma hierover. Zo gaan we monitoren of de ruimteanders wordt gebruikt. We hopen op meer mensen te voet die hier elkaar kunnen ontmoeten. Slaat dit aan? Dan willen we het permanent doorvoeren. Ook is de gemeente bezig met het verbeteren van routes rondom de binnenstad. Hibma: “Samen met Staatsbosbeheer en het Rijksvastgoedbedrijf werken we hier aan een vernieuwde bomenroute rond de binnenstad. Dit maakt niet alleen het wandelen aangenamer, maar draagt ook bij aan de vergroening van de stad. Wat perfect aansluit bij mijn stellige overtuiging: groen en lopen gaan hand in hand.”
“De toekomst is voetgangersvriendelijk”
Met een glimlach vertelt Hibma over de toekomstplannen: “Er staat heel veel op stapel. We zijn druk bezig met voorbereiden. Van de levensaders is de Noorderwierweg in uitvoering en het stationsgebied gaat op de schop, maar er zijn meer levensaders die we gaan uitwerken. Tot slot wil ik nog onderstrepen dat we het inspirerend vinden om aangesloten te zijn bij initiatieven als Ruimte voor Lopen. Dat helpt om te versnellen op het gebied van de voetgangers. Vooral omdat we leren van best practices vanuit andere gemeenten.”
