In opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW heeft RHDHV deze publicatie gemaakt met daarin een overzicht van de juridische instrumenten die gemeenten hebben om de openbare ruimte loopvriendelijk te krijgen en te houden. Het gaat daarbij om instrumenten in het kader van de Omgevingswet, de verkeerswetgeving en om privaatrechtelijke instrumenten. Beschreven wordt welke instrumenten in de praktijk worden ingezet, hoe ze worden ingezet en wat de ervaringen zijn. Ook zijn enkele praktijkvoorbeelden opgenomen en worden een aantal aanbevelingen voor gemeenten gedaan. Dit is een van de publicaties die is gemaakt in het kader van het Versnellingsplan van Ruimte voor Lopen uit 2022.
Wil je meer ruimte maken voor lopen? In je gemeente, provincie of in je eigen buurt? Actief aan de slag met loopbeleid? Kijk dan eens in de Toolbox Loopbeleid, een digitaal hulpmiddel speciaal voor beleidsadviseurs van gemeenten en provincies en iedereen die de voetganger een stap verder wil brengen.
De Toolbox Loopbeleid helpt je op weg om tot een effectief loopbeleid te komen. Het leidt je door de verschillende onderdelen die aan bod kunnen komen: visie, doel, doelgroep, data, monitoring en evaluatie, maatregelen, organisatie en bekostiging. Het biedt ook een stappenplan: hoe betrek je de juiste mensen, zet je het op de politieke agenda, maak je slim gebruik van data en regel je de financiering.
Ook geeft de toolbox inzicht in de voordelen van lopen en loopbeleid. Lopen is natuurlijk gezond, maar het draagt ook bij aan andere beleidsterreinen als bijvoorbeeld mobiliteit, openbare ruimte, duurzaamheid en lokale economie. En wie op zoek is naar goede voorbeelden van loopbeleid, komt de toolbox ook van pas. Hier vind je voorbeelden van goed loopbeleid uit binnen- en buitenland.
Voor de Toolbox Loopbeleid is ook een handige factsheet gemaakt.
Lees ook: Lopen krijgt een plek in de gemeentelijke organisatie
Hoe vullen gemeenten hun lokale voetgangersbeleid in? Horen lopers bij iedereen en dus bij niemand? Magazine LOPEN maakte een rondgang onder beleidsadviseurs uit Nijmegen, Groningen en Rotterdam.
‘Als we willen dat voetgangers een vanzelfsprekend onderdeel worden van stadsplanning, dan moeten we beginnen met het goed opleiden van studenten.’ Dat stelt Ineke Spapé, die samen met Sandra Schuit voor de City Deal Ruimte voor Lopen onderzoek doet naar het lopen in het hoger onderwijs. Spapé: ‘Zo zorg je voor een goede basis van professionals die er met passie aandacht aan besteden.’
De tool helpt om de potentie van lopen te verzilveren. Om de bijdragen aan verschillende beleids- en maatschappelijke doelen te realiseren. Denk aan de vergroeningsopgave, klimaatadaptatie (= omgaan met klimaatverandering), het welzijn van de mensen, het economische klimaat en meer ruimte voor recreatie en verblijven. Kortom, alle doelen waaraan lopen bijdraagt.
Hoe werkt de looptool?
De tool geeft inzicht in beloopbaarheid en doet suggesties voor verbeteringen van hoogwaardige looproutes. Hiervoor dien je als gebruiker 30 meerkeuzevragen te beantwoorden. Op basis waarvan de app een score voor de wandelvriendelijkheid berekent. Dit wordt gedaan op basis van 5 indicatoren uit de voetgangersbehoeftepiramide:
Sinds enkele jaren neemt de aandacht toe voor wandelen, of ‘lopen’. Vooral het initiatief ‘ruimte voor lopen’ is sinds 2019/2020 een aanjager geweest om meer aandacht aan voetgangers te geven in ruimtelijke ontwikkelingen.
Maar de aandacht ligt vooralsnog wel op ‘utilitair’ lopen, in een stedelijke context. Dat is niet onterecht; het grootste deel van wandelbewegingen is utilitair. De stap naar het ‘recreatieve’ lopen, in zowel stad als landschap, is een wenselijke verbreding. Er is geen vorm van bewegen waarbij utilitair en recreatief, binnen en buiten de stad, zo sterk vervlochten zijn als bij lopen. Juist dat maakt lopen zo’n veelzijdige en waardevolle beweging.
In dit onderzoek/deze toepassing staat het recreatieve lopen centraal. Ook deze vorm van lopen geniet steeds meer aandacht, zowel gestuwd door feitelijke toenames als een vernieuwde bewustwording en waardering.
De jaren 2020 en 2021 stonden grotendeels in het teken van de coronacrisis. De crisis heeft grote gevolgen gehad voor onze economie, maar zeker ook voor mobiliteit. Het gebruik van openbaar vervoer is drastisch afgenomen (op het dieptepunt met 87%) en we hebben het thuiswerken massaal ontdekt (van 34% voor de coronacrisis tot 76% tijdens). Ook lopen en fietsen staat nu meer dan ooit in de belangstelling en kent een groei.
Er zijn in deze periode aanvankelijk tijdelijke maatregelen in de openbare ruimte genomen om de 1,5- metersamenleving te waarborgen. Veel van deze maatregelen zijn erop gericht om meer ruimte te creëren voor de fiets en de voetganger.
Vanuit CROW-Fietsberaad is veel aandacht besteed aan dit thema.
Door het ministerie van I&W is budget beschikbaar gesteld om per maatregel een factsheet, vergelijkbaar met de factsheets die CROW-Fietsberaad in 2020 heeft opgesteld voor ‘Herverdeling openbare ruimte ten gunste van Fietsers en Voetgangers’, op te stellen. Hiertoe is literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn interviews gehouden met diverse wegbeheerders die verschillende maatregelen hebben toegepast.
In het kader van de Tour de Force en het Platform Ruimte voor Lopen zijn door experts uit deze netwerken, tien tips samengesteld om lopen en fietsen een prominente rol te geven in de woningbouwopgave.
Samenvatting In 2030 moeten er 900.000 woningen zijn bijgebouwd, een enorme opgave. Het kabinet stelt de komende tien jaar 7,5 miljard euro beschikbaar om ervoor te zorgen dat deze woningen goed bereikbaar zijn. Daarvan is ruim 1 miljard bestemd voor actieve mobiliteit: lopen en fietsen.
In het kader van de Tour de Force en het Platform Ruimte voor Lopen zijn door experts uit deze netwerken, tien tips samengesteld om lopen en fietsen een prominente rol te geven in de woningbouwopgave. Voorrang geven aan lopen en fietsen is niet nóg een extra last bij de woningbouwopgave, naast de druk van tijd, personeelstekorten, stikstof en financiële beperkingen. Welnee, het biedt juist oplossingen. Hoe benut je die optimaal? Lees de tien tips!
Over Tour de Force Tour de Force is een krachtige samenwerking tussen overheden, marktpartijen, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en platforms die zich inzetten voor een sterker fietsbeleid in Nederland. De doelstelling van Tour de Force is ambitieus: 20% meer fietskilometers in 2027 ten opzichte van 2017.
HET COLLEGE VAN RIJKSADVISEURS & FELIXX LANDSCAPE ARCHITECTS & PLANNERS ONDERZOCHTEN DE MOGELIJKE ROL VAN LOPEN IN DE STEDELIJKE OMGEVING.
De potentie van lopen is groot. Het is misschien niet de snelste en volgens sommigen ook niet de meest comfortabele manier om ons te verplaatsen, maar wel de enige waarvoor we geen vervoermiddel nodig hebben. Meer lopen beperkt daardoor de invloed van onze verplaatsingen op de omgeving. Ruimte voor lopen creëert daardoor ruimte in de stad, die kan ingezet worden voor tal van maatschappelijke opgaven. Toch wordt de voetganger vaak vergeten bij de inrichting van onze openbare ruimte. Dit ontwerpend onderzoek is ontwikkeld in nauwe samenwerking met stadspsycholoog Sander van der Ham – STIPO. Het maakt de voordelen van lopen inzichtelijk en laat zien wat dit betekent voor de inrichting van onze bebouwde omgeving.
CROW heeft met financiering van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een magazine gemaakt met daarin interviews, achtergrondartikelen, een column met Erik Scherder en inspirerende praktijkvoorbeelden. In aanvulling op het magazine wordt op de website van CROW-Fietsberaad een compleet overzicht geboden van de locaties met beschikbare kennis die je kunnen helpen als je aan de slag gaat om tot een beweegvriendelijke omgeving te komen. Het betreft niet alleen kennis van CROW maar ook van andere organisaties zoals het Kenniscentrum Sport & Bewegen.
De omgeving speelt een belangrijke rol in de gezondheid van mensen. Om mensen in beweging te brengen, is het creëren van een zogenoemde beweegvriendelijke omgeving essentieel. Dit is een leefomgeving die mensen faciliteert, stimuleert en uitdaagt om te bewegen, spelen en te sporten. Deze definitie van een beweegvriendelijke omgeving is nadrukkelijk breder dan alleen de fysieke omgeving en voorzieningen (hardware). Het gaat ook om de activiteiten (software) en de organisatie (orgware). Het BVO-model is ontwikkeld om aan te geven dat een beweegvriendelijke omgeving uit drie elementen bestaat: Hardware, Software en Orgware.
Een weeting (walk your meeting, een vraag mee op pad nemen, een ommetje tijdens werktijd, een walkshop (wandelende workshop) of wandelende brainstorm. Er zijn vele manieren om je werk lopend uit te voeren. De werkgroep Lopend Werken brengt dit bij werkend Nederland onder de aandacht.
Er is toenemend aandacht voor het belang van beweging en buiten. Over heel het land zijn er verschillende initiatieven die lopen stimuleren en verleiden om te lopen. Een overzicht van deze initiatieven faciliteert beleidsmedewerkers bij de zoektocht naar het meest passende initiatief voor de betreffende gemeente of organisatie. In samenwerking met de deelnemende partijen van de City Deal Ruimte voor Lopen maken we bekende initiatieven inzichtelijk. Heb jij een initiatief dat hier ook bij hoort? Laat je horen!
