Op hoofdlijnen zijn er drie types maatregelen die je in loopbeleid op kan nemen:
Infrastructurele en fysieke maatregelen, bijvoorbeeld
- Het aanleggen van groenstructuren (inclusief groene ommetjes)
- Aanleggen van voetpaden en bestaande voetpaden verbinden
- Het voor voetgangers veiliger inrichten van kruispunten
- Straten autovrij maken
- Dementievriendelijke routes aanleggen
- Toegankelijke routes naar voorzieningen (bijv. OV en wijkcentra) aanleggen
- Het nemen van tijdelijke alternatieve maatregelen bij afsluitingen van straten en trottoirs
- Voldoende ogen/camera’s op straat
- Voorzieningen voor voetgangers zoals bankjes
- Aanpak onveilige locaties op basis van ongevalsgegevens
- Strooien bij gladheid
- Groene verbindingen naar het buitengebied
- Aansluiting op recreatieve wandelnetwerken
Stimuleringsmaatregelen, bijvoorbeeld
- Campagne ‘lopen naar school’
- Gamification-initiatieven voor scholieren en studenten
- Handleiding voor bouwers, klussers, horeca, etc. om stoepversperring te voorkomen
- Educatie over voordelen van lopen
- Weetings
Ondersteunende maatregelen, bijvoorbeeld
- Kaarten van loopnetwerk ontwikkelen
- Ontwerprichtlijnen voetgangersinfrastructuur vastleggen en hier op toetsen
- In projecten in de openbare ruimte aandacht voor de voetganger verplichten
- Voetgangersdata verzamelen
- Onderzoek doen naar wie er wel en niet lopen, en waarom
- Medewerkers van de eigen organisatie stimuleren om te lopen
- Lopen als onderdeel van studieopdracht bij o.a. verkeerskundige opleidingen
- Handhaving op bijv. op de stoep geparkeerde auto’s
- Flankerend parkeerbeleid
Bron: Wilmar Dik
Ook andere indelingen kunnen gebruik worden. Denk bijvoorbeeld aan de indeling naar hardware (infrastructuur), software (bijv. activiteiten en communicatie) en orgware (bijv. organisatie en monitoring).
Voor infrastructurele en gedragsmaatregelen geldt dat ze zowel als push of als pull-maatregel ingezet kunnen worden. Een pushmaatregel maatregel ‘duwt’ mensen naar het lopen. Bijvoorbeeld door alternatieven voor lopen minder aantrekkelijk te maken. Een pullmaatregel maakt lopen zelf aantrekkelijker, en ‘trekt’ zo meer mensen naar lopen.
Beschrijf de maatregelen zo concreet mogelijk door per maatregel aan te geven:
- Hoe de verantwoordelijkheden zijn verdeeld. Wie doet wat?
- Wat de planning is.
- Wat de kosten zijn. Maak onderscheid naar incidentele of structurele kosten, en naar investering of exploitatie.
Links naar relevante informatie
Maatregelen in loopbeleid
Maatregelen in loopbeleid gemeente Tilburg
Het Tilburgse loopbeleid bevat vier pakketten van maatregelen: bewustwording en instrumentontwikkeling binnen de gemeentelijke organisatie, fysieke projecten, stimuleringsprojecten, en pilots en onderzoek. Daarbij sluit Tilburg waar mogelijk aan bij bestaande projecten. Waar dat niet mogelijk is, start de gemeente nieuwe trajecten.
Maatregelen in Leids Beleidsprogramma voetganger 2020 – 2030
Dit programma benoemt 10 actiepunten om de voetganger letterlijk en figuurlijk de ruimte te geven.
Maatregelen in Actieplan voetganger 2015 – 2020 van gemeente Utrecht
Dit plan omvat zowel infrastructurele-, stimulerings, als ondersteunende maatregelen die het voetgangersklimaat verbeteren en de stad veiliger maken voor de voetganger.
Maatregelen in Actionplan for Walking in Queensland, Australië (Engels)
Dit actieplan bevat concrete maatregelen, verdeeld over vier categorieen: 1. Planning for walkable communities and places. 2. Building connected and comfortable walking environments for all. 3. Encouraging more people to walk as part of their ‘everyday’. 4. Working together to deliver for walking.
Maatregelen in South Australian Walking Strategy (Engels)
Deze strategie bevat drie prioriteiten. 1. Plan walkable neighborhoods, towns and cities. 2. Build connected, safe and pleasant walking environments for all. 3. Create a South Australian walking culture.
Maatregelen in Walking action plan van London (Engels)
Dit actieplan bevat vier soorten maatregelen. 1. Building and managing streets for people walking. 2. Planning and designing for walking. 3. Integrating walking with public transport. 4. Leading a culture change.
Maatregelen in loopbeleid gemeente Rotterdam: Rotterdam loopt 2025
De gemeente Rotterdam zal de komende jaren o.a. experimenteren en gebruikmaken van nudging om het gedrag van mensen te beïnvloeden. Hierbij zullen tijdelijke maatregelen worden genomen en de reacties en effecten in de stad worden geëvalueerd. Als de resultaten positief zijn, zullen deze maatregelen permanent worden gemaakt. Denk hierbij aan tijdelijk groen en bankjes op parkeerplaatsen plaatsen, aanbrengen van tijdelijke markeringen om looproutes aan te geven, of bepaalde rijrichtingen of opritten kunnen tijdelijk afsluiten.
Infrastructurele maatregelen
Handreiking voetgangersnetwerken
Deze handreiking wordt eind 2023 verwacht.
De Amsterdamse Beweeglogica
Dit document geeft stadsmakers van binnen en buiten de gemeente handvatten om bewegen als vanzelfsprekend op te nemen in een ontwerp of bij de herinrichting van buurten, parken, straten en pleinen.
Bouwstenen voor een beweegvriendelijke omgeving
Hoe richten we onze leefomgeving zo in dat inwoners verleid worden om meer te lopen (en bewegen in het algemeen)? Dat is waar de bouwstenen van de beweegvriendelijke omgeving bij helpen.
Livable city: An approach to pedestrianization through tactical urbanism
De term ‘tactical urbanism’ wordt gebruikt als verzamelnaam voor (tijdelijke) stedelijke bottom-up interventies. In deze studie van de Universiteit van Alexandria worden de verschillende vormen van voetgangersvriendelijke tactical urbanism in steden over de hele wereld onderzocht en geanalyseerd.
Taxonomie van stedelijke wandelroutes
De legenda-eenheden van loop- en wandelroutes zijn nog beperkt en komen vaak niet verder dan een stippellijn. Als er wel onderscheid gemaakt wordt, is dat meestal tussen utilitair, recreatief, en toegankelijk. Dit doet geen recht aan de grote diversiteit aan wandelintenties, en de bijbehorende wensen en eisen. Om die reden heeft Martine de Vaan deze taxonomie gemaakt. In de taxonomie is de startlocatie het vertrekpunt in het denken. Als startlocaties onderscheidt de taxonomie werklocaties, onderwijs, zorg, thuis, recreatie & sport, centrum en mobiliteit.
Handboek “de ontwikkeling van het stedelijke loop- en wandelnetwerk”
Dit handboek is behulpzaam bij het in kaart brengen en ontwikkelen van een loopnetwerk. Het maakt onderscheid naar verschillende soorten routes en zones. 1. Makkelijke, snelle en toegankelijke loop- en wandelroute. 2. Hoogwaardig toegankelijke loop- en wandelroute. 3. Groene en levendige loop- en wandelroute. 4. Centrumzones. 5. Speelzones. 6. Schoolzones. 7. Rustzones.
Ontwerpleidraad leefkwaliteit openbare ruimte gemeente Groningen
De Leidraad Openbare Ruimte is een inspiratiedocument, die een nieuwe blik geeft op de openbare ruimte. Het document is ook een handleiding die de verschillende straten en buurten van de gemeente typeert met bijbehorende ontwerpprincipes en maatregelen. De Leidraad is ook een instrument om samen aan een toekomstbestendige openbare ruimte te werken voor iedereen. Hoewel de leidraad niet alleen of specifiek over voetgangers gaat, is de leidraad wel zeer behulpzaam bij het ontwerpen voor voetgangers. De leidraad gaat uit van tien dimensies. De straat 1. Is voor iedereen. 2 is veilig. 3. Heeft mobiliteit op maat. 4. Is een ecosysteem. 5. Stimuleert de beleving. 6. Is klimaat adaptief. 7. Is een gezonde omgeving. 8. Creëert waarde. 9. Is openbaar domein. 10. Heeft een identiteit.
De Planning for Walking toolkit uit London
Dit is een handboek voor ontwerpers. Het bevat ‘good practice’ principes voor de voetganger, en werkt deze verder uit. De principes zijn veilig, inclusief, comfortabel, direct, leesbaar, verbonden en aantrekkelijk.
Portland Pedestrian Design Guide (Engels)
De Portland Design Guide bevat ontwerprichtlijnen voor voetgangersinfrastructuur.
Superblocks in Barcelona
Het idee van de Superblocks in Barcelona kan ook in Nederland toegepast worden. In dit interview vertelt Martine de Vaan hier meer over.
10 principes van de Healthy Streets Approach (Engels)
Healthy Streets is een mensgericht raamwerk voor het verankeren van volksgezondheid in vervoer, openbare ruimte en planning. De 10 Healthy Streets Indicatoren richten zich op de menselijke ervaring die nodig is op alle straten, overal en voor iedereen. De indicatoren zijn: 1. Everyone feels welcome. 2. Easy to cross. 3. Shade and shelter. 4. Places to stop and rest. 5. Not too noisy. 6. People choose to walk and cycle. 7. People feel safe. 8. Things to see and do. 9. People feel relaxed. 10. Clean air.
Gedragsmaatregelen
Toolbox loopstimulering
Deze toolbox legt uit welke doelgroepen waarom wel en niet lopen, welke gedragsmaatregelen daarbij passen, en hoe je die maatregelen inzet. De toolbox is nog in ontwikkeling en gaat naar verwachting in het voorjaar van 2024 live.
Kinderen stimuleren om naar school te lopen
Dit artikel op allesoversport.nl bevat verschillende interventies om lopen naar school te stimuleren.
Indicatoren
Lopen als sleutel voor aantrekkelijke binnensteden
Dit onderzoek bevat een toolbox om in kaart te brengen hoe aantrekkelijk een gebied is om te lopen. De toolbox bevat drie pijlers (nabijheid, comfort en verrijking) en operationaliseert deze naar 50+ indicatoren.
The ten principles of Active Design (Engels)
Deze Britse methode bevat 10 principes voor het creëren van actieve omgevingen die mensen aanmoedigen om actief te zijn in hun dagelijks leven. De principes zijn als volgt. 1. Walkable communities. 2. Providing connected active travel routes. 3. Mixing uses & co-locating facilities. 4. Netwerk of multi-functional open spaces. 5. High-quality streets & spaces. 6. Providing activity infrastructure. 7. Active buildings, inside and out. 8. Maintaining high-quality flexible spaces. 9. Activating spaces. 10. Activity for all.