(On)toegankelijkheid van voetpaden onder de loep

(On)toegankelijkheid van voetpaden

Elke voetganger verdient veiligheid en comfort”, schreef communicatie-expert Caroline Tilleman onlangs op LinkedIn. Waarna ze verschillende aspecten aan voetgangerspaden noemt die niet prettig zijn voor mensen met een handicap. Een goed moment om eens stil te staan bij de (on)toegankelijkheid van voetpaden en bij hoe wij werken aan meer toegankelijkheid en inclusie.

Caroline: “handicapvriendelijkheid is een verbetering voor iedereen.” Om dat punt te bereiken, is volgens haar echter een heel andere manier van denken nodig. Zo geeft ze aan dat er veel urban planners geen rekening houden met bepaalde punten, waar mensen zonder handicap geen handicap mee hebben. Denk dan aan:

  • Gras, grasdallen en andere vergroening;
  • sommige mensen kunnen geen enkele trap lopen, zelfs geen één trede of een drempel of de rand van het voetpad;
  • sommige mensen kunnen maar 100 meter aan één stuk wandelen voordat ze moeten rusten.
  • het is moeilijk om te slalommen, zeker als je niet 100% goed te been bent. “We vragen deze inspanning niet van automobilisten en fietsers, waarom dan wel van voetgangers…”

Samenwerking met expert-partners

Zeer belangrijke punten, waarvoor wij steeds meer oog beginnen te krijgen. We willen namelijk garanderen dat de belangen van iedereen worden meegenomen bij het creëren van meer ruimte voor lopen. Om die reden werken we veel samen met expert-partners. Namens de Vrije Universiteit Amsterdam neemt er bijvoorbeeld een man met een visuele beperking deel aan het platform. Hij kan goed uit eerste hand vertellen wat er nodig is om een omgeving fijn te maken voor iemand die minder goed ziet. Daarnaast is onze contactpersoon bij gemeente Zwolle expert op het gebied van toegankelijkheid van de openbare ruimte. 

(On)toegankelijkheid in Nationaal Masterplan Lopen

Ook het Nationaal Masterplan Lopen benadrukt het belang van inclusie en toegankelijkheid voor iedereen, inclusief mensen met een beperking. Het document bevat specifieke passages die hierop ingaan. Hieronder vindt u enkele relevante citaten met de bijbehorende paginanummers:

  • Inclusieve openbare ruimte: “De term ‘inclusieve openbare ruimte’ betekent dat de behoeften van iedereen zijn meegenomen in het ontwerp van de buitenruimte. Of je nu jong of oud bent, cisgender man of transgender vrouw, of je nu een beperking of een hogere leeftijd hebt.”
  • Toegankelijkheid voor mensen met een beperking: “Een goed ingerichte openbare ruimte is toegankelijk voor elke gebruiker zodat die zich zelfstandig kan voortbewegen zonder hulp van derden.”
  • Betrekken van belanghebbenden bij het ontwerp: “Om de ruimte écht volledig inclusief te maken voor iedereen, dient die: toegankelijk te zijn voor alle inwoners; veilig aan te voelen voor iedereen; stimulerend te zijn; en belanghebbenden (bijvoorbeeld mensen met een beperking) te betrekken bij het ontwerp ervan.”
  • Inclusief ontwerp en toegankelijkheid: “Mensen hebben geen beperking, maar het is de omgeving die je beperkt maakt.”
  • Toegankelijkheid van looproutes:“Er is gekozen om in vier steden (Amersfoort, Zwolle, Apeldoorn en Arnhem) onderzoek te doen naar de toegankelijkheid tussen het openbaar vervoer en de gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf.”
  • Autonomie en vrijheid: “Voor jongeren of mensen met een beperking ontstaat meer vrijheid als ze naar een bestemming kunnen lopen en niet afhankelijk zijn van anderen.”

Deze passages illustreren het streven naar een inclusieve en toegankelijke openbare ruimte, waarin rekening wordt gehouden met de diverse behoeften van alle burgers, inclusief mensen met een beperking.

Nationaal Masterplan Lopen: de rode loper uitleggen voor de voetganger

Zestig partijen ondertekenen het Nationaal Masterplan Lopen
Lees het plan

Met het symbolisch uitrollen van een rode loper hebben zo’n zestig partijen vandaag het Nationaal Masterplan Lopen gelanceerd. Overheden, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven lieten zo zien dat zich samen inzetten voor een samenleving waarin lopen voor iedereen een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven is. 

‘We weten allen dat lopen goed is voor je gezondheid, voor sociale contacten en dat het duurzaam is,’ zei burgemeester Floor Vermeulen van Wageningen en voorzitter van het Platform Ruimte voor Lopen vandaag. ‘Toch laten cijfers zien dat meer aandacht nodig is voor voetgangers: slechts 44% van de Nederlanders voldoet aan de beweegnorm, kinderen spelen minder buiten, en het aantal voetgangers dat door een verkeersongeval om het leven is gekomen, stijgt. Daar willen wij wat aan veranderen.‘

Het Nationaal Masterplan Lopen komt voort uit de gedachte dat lopen een positieve bijdrage kan leveren aan de fysieke en mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking. Daarnaast kan het bijdragen aan het aanpakken van diverse maatschappelijke vraagstukken in Nederland op het gebied van zorg, duurzaamheid, mobiliteit en sociale cohesie.

Concrete acties
Het Nationaal Masterplan Lopen bevat dertig concrete en uiteenlopende acties: acties gericht op het verbeteren van de voetgangersvriendelijkheid, het stimuleren van mensen om meer te lopen, het ontwikkelen van instrumenten om de openbare ruimte beter in te richten. Ook zijn er actiepunten voor het beter opleiden van professionals, het stimuleren van gemeenten en provincies tot het opstellen van loopbeleid en over het ontwikkelen van meer kennis en data over lopen.

Goed dat meer dan zestig partijen aan de slag gaan met National Masterplan Lopen,’ aldus Cilia Damen, wethouder mobiliteit in Nijmegen. ‘In Nijmegen geven we de voetganger steeds meer ruimte. Onder andere voor de bereikbaarheid van de stad. We stimuleren lopen met aantrekkelijke wandelzones en -routes én werken aan een goede toegankelijke openbare ruimte, voor iedereen. Zodat ook je boodschappen doen, naar school gaan of met een collega overleggen iets is dat steeds vaker lopend wordt gedaan.’

Meer dan zestig partijen ondertekenen het Nationaal Masterplan Lopen, waaronder 14 steden en 6 provincies. Het is een initiatief van het Platform Ruimte voor Lopen en de City Deal Ruimte voor Lopen. Het Platform Ruimte voor Lopen is een plek voor uitwisseling en samenwerking voor organisaties en professionals die meer ruimte voor lopen willen creëren. De City Deal Ruimte voor Lopen is een samenwerking tussen gemeenten, Rijksoverheid maatschappelijke partijen en bedrijven om samen te experimenteren en innoveren met loopbeleid in een stedelijke omgeving.

De partners van het Nationaal Masterplan Lopen zijn:

De gemeenten Amersfoort, Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Leeuwarden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg, Utrecht, Wageningen en Zwolle.

De provincies Gelderland, Groningen, Noord-Holland, Overijssel, Utrecht, Zuid-Holland en Vervoerregio Amsterdam.

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Rijksvastgoedbedrijf, Staatsbosbeheer, NS.

ANBO PCOB, ANWB, Beroepsvereniging Leefstijlcoaches Nederland, Fietsersbond, MENSenSTRAAT, NOC*NSF, Stichting Gezond Natuurwandelen, Veilig Verkeer Nederland, Voetgangersbeweging Nederland, VoetgangersVereniging Nederland, Wandelnet.

Alles is Gezondheid, Beweegalliantie, Breda University of applied sciences, CROW, European Urban Knowledge Network, JOGG, Kenniscentrum Sport en Bewegen, OV-campus (CROW/DOVA), RIVM, SWOV, VeiligheidNL, Visio Zicht op Toegankelijkheid.

Arcadis, DTV, Goudappel, Heijmans, Molster Stedenbouw, Movares, OKRA, Rebel, Rondom Lopen Groep, Royal HaskoningDHV,  SOAB Adviseurs Woning- en Leefomgeving, Sweco, Witteveen+Bos.

Handreiking voetgangersnetwerk beschikbaar

In opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW heeft adviesbureau Goudappel een handreiking gemaakt om binnen een gemeente te komen tot een een beleidsmatig verankerd en kwalitatief hoogwaardig voetgangersnetwerk. Dit netwerk bestaat uit een basisnetwerk, een hoofdnetwerk en een groen, ontspannen netwerk. De handreiking biedt een stappenplan, gebaseerd op de Ontwerpwijzer voetgangers, en een overzicht van alle beschikbare hulpmiddelen bij die stappen. Op basis van een voetgangersnetwerk kunnen gemeenten zorgen voor een structurele verbetering van de kwaliteit van looproutes. Het gaat dan bijvoorbeeld om het realiseren van ontbrekende schakels en het oplossen van de belangrijkste knelpunten op het gebied van toegankelijkheid, veiligheid en aantrekkelijkheid.

Download hier de publicatie vanuit de kennisbank.

>