Deze scriptie is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Tilburg en kan in de toekomst een bijdrage leveren aan een duurzamere stad. Gemeenten zijn druk bezig met het opstellen van voetgangersbeleid. Om in toekomst de stap van voetgangersbeleid naar uitvoering te zetten is een methodiek ontwikkeld. De methodiek, genaamd ‘De Voetgangerscode’ kan ervoor zorgen dat gemeenten looproutes kunnen verbeteren door een infrastructurele basis te creëren en ruimtelijke en psychologische factoren te integreren. Dit zorgt ervoor dat looproutes in de toekomst voetgangers stimuleren om er gebruik van te maken. Conclusie is dat de methodiek werkt op basis van de variabelen van de voetgangersbehoeftepiramide. De gemeente dient er hierbij op een chronologische volgorde voor te zorgen dat de looproutes eerst voldoen aan de variabelen uit de onderste piramidelagen, voordat de variabelen uit de bovenste lagen van toepassing kunnen zijn.
Het doel van dit onderzoek was om te achterhalen hoeveel ruimte voetgangers nodig hebben en het creëren van een hulpmiddel waarmee ontwerpers gevoel kunnen ontwikkelen, voor voetgangersaantallen en de breedtes van voetpaden en per locatie kunnen bepalen hoe breed het voetpad moet worden. Een van de resultaten is dat de ruimtevraag van de voetganger kan worden beantwoord aan de hand van de hoeveelheid comfort oftewel bewegingsruimte die de voetganger heeft. De verschillende comfortniveaus worden uitgedrukt in Levels of Service (LoS). Uit interviews is onder andere naar voren gekomen dat ontwerpers geen gevoel hebben voor aantallen voetgangers en dat zij behoefte hebben aan hulpmiddelen bij het planvormingsproces. Om dit gevoel en deze kennis te bewerkstelligen is een referentiekader ontworpen waarin zowel de LoS als het aantal voetgangers en de breedte van het voetpad worden gecombineerd om inzicht te geven in de manier waarop deze aspecten zich tot elkaar verhouden. De hoeveelheid ruimte die de voetganger nodig heeft hangt af van de drukte op de desbetreffende locatie en het type plek. Het is aan de ontwerper/besluitvormer om te bepalen welk comfort de voetganger op de desbetreffende locatie gegund is.
Het Singelpark is een 6,5 kilometer lang stadspark, ontstaan vanuit het initiatief van de inwoners van Leiden. Een park in de vorm van een rondje, zonder begin of eind, voor alle inwoners en bezoekers van Leiden. Sinds 2021 kun je een rondje wandelen, (bijna) helemaal langs de singels van Leiden.
In 10 jaar tijd is bijzonder groen aangelegd, zijn er herkenbare bruggen gebouwd en zijn wegen, perken en pleinen aangelegd. Hieraan hebben heel veel mensen bijgedragen. Het park is een coproductie van de gemeente en de stichting Vrienden van het Singelpark met haar vrijwilligers die het park ontwikkelen. Het Singelpark is altijd in ontwikkeling en wordt steeds verder uitgebreid. Hiervoor zet de stichting Vrienden van het Singelpark zich in. De stichting heeft als missie het mooiste, spannendste en langste stadspark te realiseren en in stand te houden, voor en door Leidenaars en in samenwerking met de gemeente.
Dit document bevat de visie op de bevordering van lopen van de gemeente van Londen, Groot Brittannië. De visie bestaat uit de voordelen van lopen, de doelen en een actieplan.
Een beleidsdocument waarin speerpunten, verbeterpunten en methoden worden benoemd om de ruimte in de stad Amsterdam meer voetgangersvriendelijk te maken.
Lees ook: Nieuwe norm maakt ruimte voor de voetganger in Amsterdam
In juni 2023 stelde de gemeenteraad van Amsterdam –met enige aanpassingen– het Voetgangerskader vast. Dit maakt Amsterdam één van de weinige Nederlandse steden met vastomlijnde normen voor de voetgangersruimte. Beleidsmedewerker Frans Osté vertelt over dit beleid in Magazine LOPEN.
Amsterdam stelde een concept voor een Beleidskader Voetganger op, maar toen kwam COVID-19. Horecaondernemers maakten massaal bezwaar vanwege hun belang in grote terrassen. Het kader werd niet vastgesteld. Hoe nu verder met het beleid? Govert de With van de Gemeente Amsterdam legt in magazine LOPEN uit hoe het nu verder moet.
Dit actieplan van de gemeente Utrecht heeft twee doelen: het verbeteren van het voetgangersklimaat en het verbeteren van de verkeersveiligheid van voetgangers.
Beleidsprogramma Voetganger (2020-2030). Aan de hand van verschillende doelen vanuit de mobiliteitsnota Leiden 2020-2030 worden praktische verbeterpunten voor de stad gegeven om lopen te stimuleren.
Vanuit de gemeente Tilburg opgesteld loopbeleid met agenda voor projecten van 2020 tot en met 2023. Verschillende voordelen, doelen en concrete invullingen aan stimulering van lopen worden genoemd.
Het mobiliteitsplan van de gemeente Utrecht voor 2040 uit het jaar 2021. De voetganger en het faciliteren van lopen komt hier veelvuldig in terug. Dit plan is een strategisch van aart en geeft een stip op de horizon om naar toe te gaan richting 2040. Veelvuldig komt de eerst prioriteit van modaliteit, in lijn met het STOMP principe, op de voetganger te liggen. Dit plan kan als inspiratie worden gebruikt voor soortgelijke plannen in andere regio’s.
Lees meer: Loopbeleid op stoom
Steeds meer gemeenten en provincies werken aan loopbeleid. Voor het magazine LOPEN namen we een kijkje bij drie partners van het Platform Ruimte voor Lopen – de gemeente Eindhoven, de gemeente Utrecht en de provincie Groningen – om zo te horen hoe zij loopbeleid tot stand brengen en verankeren.
Er is steeds meer aandacht voor de voetganger, maar wat betekent dat nu specifiek voor het ontwerp? Om ontwerpers inspiratie en de juiste handvatten mee te geven heeft de gemeente Rotterdam de Rotterdamse Ontwerpwijzer ontwikkeld, één van de uitwerkingen van programma Rotterdam Loopt.
Met dit instrument zet Rotterdam in op het vergroten van bewustwording en aandacht voor de voetganger in de stad, een stad voor alle Rotterdammers o.a. gericht op veiligheid en goede toegankelijkheid.
De ontwerpwijzer is een bundeling van relevante bestaande Rotterdamse én landelijke richtlijnen en principes. En is ook gekoppeld aan het handboek openbare ruimte de Rotterdamse Stijl.
De Leidraad Openbare Ruimte is een inspiratiedocument, die een nieuwe blik geeft op de openbare ruimte. Het document is ook een handleiding die de verschillende straten en buurten van de gemeente typeert met bijbehorende ontwerpprincipes en maatregelen. Echter de Leidraad is ook een instrument om samen aan een toekomstbestendige openbare ruimte te werken voor iedereen. Een betoog voor een ideaal proces. Het document laat namelijk zien welke dimensies noodzakelijk zijn voor een kwalitatieve en gewaardeerde openbare ruimte. En dat er tijdens het (ontwerp)proces gezamenlijk afgewogen keuzes worden gemaakt. Zowel op de schaal van de straat, buurt of stad, maar ook in dienst van de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte, een goede bereikbaarheid, klimaatdoelstellingen, etc.
Rotterdam werkt aan een gezonde, bereikbare en toegankelijke stad voor de voetganger; in de straten, parken, pleinen en gebouwen. Zodat het prettiger wordt voor mensen om in Rotterdam te lopen.
Lopen was nog nooit zo populair. Uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid blijkt dat ‘lopen als verplaatsing’ is verdubbeld in de periode van coronamaatregelen. Twintig procent van de Nederlands geeft aan ook na deze periode te blijven wandelen en fietsen. Daarom is het ambitiedocument ‘Rotterdam Loopt 2025’ ontwikkeld.
Mobiliteitstransitie Rotterdam is in trek. De stad groeit. In 2035 zijn er 65.000 meer Rotterdammers dan vandaag. Dit betekent dat het steeds drukker wordt op straat en in het verkeer. Hierdoor staat de gemeente voor de uitdaging om de stad gezond, aantrekkelijk en economisch sterk te houden. Hiervoor is een mobiliteitstransitie nodig. De gemeente werkt daarom aan meer ruimte voor de voetganger en fietser.
Onderzoek De gemeente Rotterdam wil Rotterdammers stimuleren om vaker te gaan lopen. Het is namelijk een gezonde en duurzame manier van verplaatsen in de stad. En het zorgt voor een toegankelijke en bereikbare stad.
Lees ook: Rotterdam zet de voetganger boven aan de verkeerspiramide
André de Wit, adviseur mobiliteit bij de gemeente Rotterdam en collega Merel Scheltema (planoloog) gaven in het Magazine LOPEN een uitgebreide toelichting op Rotterdam Loopt: het ambitieuze plan dat de voetganger beleidsmatig op een voetstuk zet.
