CROW heeft een publicatie uitgegeven met relevante kennis en inspiratie over de baten van investeren in een loopvriendelijke openbare ruimte bij gebiedsontwikkeling. Hierbij ligt de nadruk op woningbouw.
Uit een eerdere verkenning naar de baten van investeren in een loopvriendelijke openbare ruimte kwam naar voren dat het waardevol zou zijn om partijen die betrokken zijn bij gebiedsontwikkeling inzicht te geven in de baten van investeren in een loopvriendelijke omgeving.
Dit betreft zowel baten voor henzelf als voor de maatschappij. CROW heeft Decisio en Molster Stedenbouw een verkenning laten uitvoeren naar die baten. Ook om inzicht te krijgen in wat er nodig is om gebiedsontwikkelaars te stimuleren de omgeving loopvriendelijk in te richten.
Bewustzijn creëren
Deze publicatie biedt een overzicht van de beschikbare kennis en onderbouwing over de baten van investeren in loopvriendelijke omgevingen voor partijen die betrokken zijn bij gebiedsontwikkeling.
Daarmee hopen we ook meer bewustzijn te creëren van de voordelen van investeren in loopvriendelijke omgevingen. De publicatie biedt ook een aanzet voor een set richtlijnen voor loopvriendelijke gebiedsontwikkeling en een aantal inspirerende voorbeelden. Het gaat daarbij om
bouwen in hoge dichtheid om de nabijheid van functies te bevorderen
een fijnmazig netwerk van looproutes dat aansluit op de omgeving en voorziet in korte, directe routes naar bestemmingen en mogelijkheden voor ommetjes en langere wandelingen
een goed aanbod van publiek vervoer, zodat mensen voor grotere afstanden niet afhankelijk zijn van de (eigen) auto
een goede kwaliteit van de looproutes zelf, wat betreft directheid, begaanbaarheid, leesbaarheid, veiligheid en aantrekkelijkheid (de kwaliteitseisen uit de Ontwerpwijzer voetgangers).
Tot slot noemen we een aantal gewenste vervolgstappen om gebiedsontwikkelaars te stimuleren te investeren in loopvriendelijke gebiedsontwikkelingen.
Een manier om de omgeving van een school veiliger in te richten en daarmee de attentie van het verkeer te verhogen is het toepassen van een schoolzone. Deze CROW-notitie biedt een afwegingskader om te bepalen of een schoolzone in een bepaalde situatie wenselijk is. Daarnaast vind je in deze notitie inrichtingskenmerken voor het toepassen van een schoolzone.
In het kader van het Versnellingsplan van Ruimte voor Lopen uit 2022 is aan Decisio en Molster Stedenbouw gevraagd om te verkennen welke nieuwe kennis inmiddels beschikbaar is gekomen nadat in 2018 de CROW-publicatie ’Verkenning effecten van investeren in lopen’ is verschenen. Ook is gevraagd door middel van een reeks interviews met actoren uit het veld te onderzoeken welke informatie vooral nodig is en welke vorm deze het beste kan krijgen. In de nu verschenen rapportage wordt verslag gedaan van de verkenning en zijn aanbevelingen gedaan voor vervolgstappen. Op grond daarvan is besloten te werken aan het ontwikkelen van standaardgereedschap voor het doen van effectmeting van loopmaatregelen en een verdere verkenning van de baten van een loopvriendelijke omgeving bij gebiedsontwikkeling.
De Noorse onderzoeker Helge Hillnhütter promoveerde op zijn onderzoek, getiteld Pedestrian Access to Public Transport (Stavanger, 2016). Uit zijn onderzoek blijkt dat de stedelijke omgeving invloed heeft op het lopen naar de ov-halte. OV-gebruikers lopen tot 70% langere afstanden in voetgangersgebieden in vergelijking met een omgeving waarin de auto domineert. Lees er meer over in deze samenvatting van zijn dissertatie.
CROW heeft een rapport uitgebracht over de effecten van investeren in lopen. De literatuurverkenning is uitgevoerd door economisch onderzoeksbureau Decisio en Molster Stedenbouw. De belangrijkste conclusie is dat over vrijwel alle baten voldoende kennis beschikbaar is om te kunnen stellen dat investeren in lopen loont. Meer lopen kan een waarde hebben voor individuen, bedrijven, een overheid of de maatschappij als geheel. Investeringen in voetgangersvoorzieningen hebben per saldo een positieve kosten-baten verhouding, oplopend tot een ratio van 37,6. Dit is aanzienlijk hoger dan bij andere modaliteiten. Wat ook opvalt is dat de baten zeer divers zijn en kunnen bijdragen aan het bereiken van doelen in meerdere beleidsvelden.
De Ontwerpwijzer voetgangers is hèt handboek voor iedere professional die werkt aan een toegankelijke, veilige en aantrekkelijke omgeving voor voetgangers. De ontwerpwijzer biedt de kennis die nodig is bij het maken van voetgangersbeleid, het vaststellen van het voetgangersnetwerk, het ontwerpen van voetgangersvriendelijke infrastructuur en het beheer en onderhoud ervan.
De Ontwerpwijzer voetgangers is beschikbaar als onderdeel van de Kennismodule Voetgangers in de Online kennisbank van CROW. Hij is ook als boek te bestellen via de website van CROW.
Lees meer over de Ontwerpwijzer in LOPEN
Hillie Talens is projectleider bij het CROW voor de Ontwerpwijzer Voetganger. In oktober 2023 ging zij in gesprek met het magazine LOPEN. ‘Met de ontwerpwijzer in de hand kunnen mensen uit verschillende sectoren met elkaar in gesprek komen over voetgangersbeleid en -voorzieningen’.
Deze Handreiking voetgangersnetwerk biedt de kennis die kan helpen bij het vaststellen van een voetgangersnetwerk en het toetsen van dat netwerk aan de huidige situatie. De handreiking bestaat uit 2 delen: een stappenplan om te komen tot een goed voetgangersnetwerk, gebaseerd op de Ontwerpwijzer voetgangers, en een overzicht van alle beschikbare hulpmiddelen bij die stappen. Dit netwerk bestaat uit een basisnetwerk, een hoofdnetwerk en een groen, ontspannen netwerk. De publicatie is samengesteld door Goudappel in opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW. Dit is een van de publicaties die is gemaakt in het kader van het Versnellingsplan van het platform uit 2022.
Lees meer over de handreiking in Magazine LOPEN
Annemieke Molster( Molster Stedenbouw) en Dennis van Sluijs (Goudappel) leggen in het Magazine uit waarom voetgangersnetwerken zo belangrijk zijn en hoe de Handreiking hierbij kan helpen.
Voetgangersdeskunigde Dennis van Sluijs werd ook in magazine LOPEN #2 geinterviewd over zijn visie op de 15 minutenstad: ‘De ene stad zet in op 10 minuten, de andere op 15 minuten. Dan zijn er in de uitwerking natuurlijk verschillen, maar het werkt allebei naar hetzelfde ambitieuze doel. Het gaat in de praktijk telkens om hetzelfde principe, om de nabijheid van bestemmingen”, vertelt hij.
In opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW heeft RHDHV deze publicatie gemaakt met daarin een overzicht van de juridische instrumenten die gemeenten hebben om de openbare ruimte loopvriendelijk te krijgen en te houden. Het gaat daarbij om instrumenten in het kader van de Omgevingswet, de verkeerswetgeving en om privaatrechtelijke instrumenten. Beschreven wordt welke instrumenten in de praktijk worden ingezet, hoe ze worden ingezet en wat de ervaringen zijn. Ook zijn enkele praktijkvoorbeelden opgenomen en worden een aantal aanbevelingen voor gemeenten gedaan. Dit is een van de publicaties die is gemaakt in het kader van het Versnellingsplan van Ruimte voor Lopen uit 2022.
Met deze publicatie geeft CROW inzicht in het beleid van gemeenten met betrekking tot het toepassen van zebrapaden. Ook zijn de diverse aanbevelingen tegen het licht gehouden en is verkend welke kennis er is over de veiligheid van zebrapaden. De publicatie beoogt meer eenduidigheid te brengen in de toepassing van zebra’s in Nederland. Er worden voor wegvakken en verschillende typen kruispunten aanbevelingen gedaan voor de toepassing van zebrapaden en voor de inrichting ervan.
Op veel plaatsen maken fietsers en voetgangers gemengd gebruik van dezelfde ruimte. Vaak is dat in winkelgebieden maar ook in bijvoorbeeld parken. Maar kan dat mengen wel zonder dat de veiligheid en het comfort voor beide groepen in het geding komt?
In deze publicatie staan voorlopige aanbevelingen voor het maken van de keuze of mengen van fietsers en voetgangers in een situatie wel of niet een optie is. De aanbevelingen kunnen worden gebruikt bij het maken van de keuze of mengen van fietsers en voetgangers verantwoord is en voor welke mengvorm het beste gekozen kan worden. Maar uiteraard blijft het gezonde verstand altijd nodig. Het betreft een eerste versie. Dat wil zeggen dat de inhoud, waaronder het gepresenteerde stappenplan, gebaseerd is op de nu beschikbare inzichten. Ze worden de komende tijd in de praktijk getoetst en kunnen waar nodig worden bijgesteld. We roepen iedereen dan ook op suggesties voor verbeteringen door te geven. Stuur een email aan emile.oostenbrink@crow.nl.
De Verkenning Woonerven 2.0 van CROW geeft inzicht in wanneer woonerven het beste kunnen worden toegepast en welke inrichtingseisen daar bij horen. Gemeenten passen het woonerfprincipe nog maar weinig toe, terwijl het concept nog altijd een goede optie is. Onderdeel van de verkenning is een afwegingskader voor de vraag wanneer in een woonstraat het mengen van rijdend verkeer met voetgangers en verblijven mogelijk en gewenst is. Het uitgangspunt is dat alle voordeuren voor alle voetgangers veilig bereikbaar moeten zijn. Een maximum snelheid van 15 km/uur is dan aan te bevelen. Als dat niet kan worden altijd voetpaden aanbevolen.
De jaren 2020 en 2021 stonden grotendeels in het teken van de coronacrisis. De crisis heeft grote gevolgen gehad voor onze economie, maar zeker ook voor mobiliteit. Het gebruik van openbaar vervoer is drastisch afgenomen (op het dieptepunt met 87%) en we hebben het thuiswerken massaal ontdekt (van 34% voor de coronacrisis tot 76% tijdens). Ook lopen en fietsen staat nu meer dan ooit in de belangstelling en kent een groei.
Er zijn in deze periode aanvankelijk tijdelijke maatregelen in de openbare ruimte genomen om de 1,5- metersamenleving te waarborgen. Veel van deze maatregelen zijn erop gericht om meer ruimte te creëren voor de fiets en de voetganger.
Vanuit CROW-Fietsberaad is veel aandacht besteed aan dit thema.
Door het ministerie van I&W is budget beschikbaar gesteld om per maatregel een factsheet, vergelijkbaar met de factsheets die CROW-Fietsberaad in 2020 heeft opgesteld voor ‘Herverdeling openbare ruimte ten gunste van Fietsers en Voetgangers’, op te stellen. Hiertoe is literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn interviews gehouden met diverse wegbeheerders die verschillende maatregelen hebben toegepast.
