Dit rapport is uitgevoerd door een zestal studenten van de Saxion Hogeschool Deventer voor het Rijksvastgoedbedrijf en heeft als doel om haar meer inzicht te geven over de toegankelijkheid en kwaliteit van looproutes van en naar Rijksvastgoedgebouwen. Er is gekozen om in vier steden (Amersfoort, Zwolle, Apeldoorn en Arnhem) onderzoek te doen naar de toegankelijkheid tussen het openbaar vervoer en de gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf. Hierbij zijn de routes vanaf het station of vanaf het busstation belopen en beoordeeld op toegankelijkheid en kwaliteit. Van al deze routes is een fotorapportage gemaakt die zijn verwerkt in het rapport. Om de routes te kunnen beoordelen zijn door middel van deskresearch randvoorwaarden opgesteld. Daarnaast is gekeken naar de overgang van openbaar naar privéterrein, omdat dit een belangrijk aspect bleek te zijn als het gaat om de toegankelijk van de gebouwen. Voor enkele routes zijn verbeter voorstellen gemaakt, deze voorstellen zijn gemaakt om een beeld te geven van hoe het anders zou kunnen.
In dit rapport wordt een stappenplan beschreven waarmee vooraf bepaald kan worden waar de belangrijkste looproutes liggen. Op deze routes moet vervolgens ruimte gereserveerd worden voor de voetgangers op het trottoir. Op deze manier wordt voorkomen dat voetgangers het ondergeschoven kindje worden bij het verdelen van ruimte in de stad. Bij de maatvoering van trottoirs wordt rekening gehouden met de verschillende dimensies. Zo wordt een vrije doorloopruimte bepaald, naast een ruimte voor obstakels en een frontale zone. Aangegeven wordt welke maatvoering gewenst is bij het basisnet en het hoofdnet voor voetgangers. Deze afmetingen zijn gebaseerd op bestaande maatvoeringen uit diverse steden wereldwijd. De vrije doorloopruimte is per definitie vrij van obstakels en zorgt voor een stroomfunctie op trottoirs. Een aparte ruimte voor obstakels wordt gebruikt voor straatmeubilair en groen om de looproute aantrekkelijker te maken. Obstakels zoals geparkeerde fietsen worden toegestaan zolang de vrije doorloopruimte gewaarborgd blijft.
Het doel van dit onderzoek is om nieuwe inzichten te verkrijgen in het ontwerpen met het Shared Space principe, om zo de positie van de voetganger te waarborgen en hiermee de (gevoelsmatige) problemen weg te nemen. Om deze doelstelling te behalen is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: Welke kenmerken zijn van belang voor een veilige, toegankelijke en aantrekkelijke Shared Space inrichting voor voetgangers en zorgen ervoor dat de positie van de voetganger kan worden gewaarborgd? Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verblijven en verplaatsen door de voetganger.
Met dit onderzoek zijn aanbevelingen gedaan om de positie van de voetganger in Shared Space gebieden te waarborgen. Deze aanbevelingen kunnen worden gebruikt bij herinrichtingsprojecten waarbij het Shared Space principe wordt toegepast. Met dit onderzoek is tevens aangetoond dat de voetganger en Shared Space in een combinatie zeker mogelijk zijn, maar dat dit op een juiste manier moet worden toegepast.
Deze masterscriptie betreft een onderzoek naar de inclusieve mobiliteit in voetgangersgebieden: beschrijven en evalueren van inclusieve voetgangersgebieden in Oslo, Noorwegen en Nijmegen, Nederland. Dit onderzoek geeft meer inzicht in de definitie van inclusieve voetgangersgebieden en factoren die de mate van inclusiviteit beïnvloeden. Om dit te onderzoeken werden vragen met betrekking tot inclusiviteit; “van wat”, “voor wie”, “door wie” en “hoeveel” bestudeerd. Het onderzoek is gericht op een beter begrip van de definitie en beoordeling van inclusieve voetgangersgebieden.
CROW heeft een rapport uitgebracht over de effecten van investeren in lopen. De literatuurverkenning is uitgevoerd door economisch onderzoeksbureau Decisio en Molster Stedenbouw. De belangrijkste conclusie is dat over vrijwel alle baten voldoende kennis beschikbaar is om te kunnen stellen dat investeren in lopen loont. Meer lopen kan een waarde hebben voor individuen, bedrijven, een overheid of de maatschappij als geheel. Investeringen in voetgangersvoorzieningen hebben per saldo een positieve kosten-baten verhouding, oplopend tot een ratio van 37,6. Dit is aanzienlijk hoger dan bij andere modaliteiten. Wat ook opvalt is dat de baten zeer divers zijn en kunnen bijdragen aan het bereiken van doelen in meerdere beleidsvelden.
De Ontwerpwijzer voetgangers is hèt handboek voor iedere professional die werkt aan een toegankelijke, veilige en aantrekkelijke omgeving voor voetgangers. De ontwerpwijzer biedt de kennis die nodig is bij het maken van voetgangersbeleid, het vaststellen van het voetgangersnetwerk, het ontwerpen van voetgangersvriendelijke infrastructuur en het beheer en onderhoud ervan.
De Ontwerpwijzer voetgangers is beschikbaar als onderdeel van de Kennismodule Voetgangers in de Online kennisbank van CROW. Hij is ook als boek te bestellen via de website van CROW.
Deze Handreiking voetgangersnetwerk biedt de kennis die kan helpen bij het vaststellen van een voetgangersnetwerk en het toetsen van dat netwerk aan de huidige situatie. De handreiking bestaat uit 2 delen: een stappenplan om te komen tot een goed voetgangersnetwerk, gebaseerd op de Ontwerpwijzer voetgangers, en een overzicht van alle beschikbare hulpmiddelen bij die stappen. Dit netwerk bestaat uit een basisnetwerk, een hoofdnetwerk en een groen, ontspannen netwerk. De publicatie is samengesteld door Goudappel in opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW. Dit is een van de publicaties die is gemaakt in het kader van het Versnellingsplan van het platform uit 2022.
Download hier de publicatie.
In opdracht van het Platform Ruimte voor Lopen en CROW heeft RHDHV deze publicatie gemaakt met daarin een overzicht van de juridische instrumenten die gemeenten hebben om de openbare ruimte loopvriendelijk te krijgen en te houden. Het gaat daarbij om instrumenten in het kader van de Omgevingswet, de verkeerswetgeving en om privaatrechtelijke instrumenten. Beschreven wordt welke instrumenten in de praktijk worden ingezet, hoe ze worden ingezet en wat de ervaringen zijn. Ook zijn enkele praktijkvoorbeelden opgenomen en worden een aantal aanbevelingen voor gemeenten gedaan. Dit is een van de publicaties die is gemaakt in het kader van het Versnellingsplan van Ruimte voor Lopen uit 2022.
Download hier de publicatie.
Wil je meer ruimte maken voor lopen? In je gemeente, provincie of in je eigen buurt? Actief aan de slag met loopbeleid? Kijk dan eens in de Toolbox Loopbeleid, een digitaal hulpmiddel speciaal voor beleidsadviseurs van gemeenten en provincies en iedereen die de voetganger een stap verder wil brengen.
De Toolbox Loopbeleid helpt je op weg om tot een effectief loopbeleid te komen. Het leidt je door de verschillende onderdelen die aan bod kunnen komen: visie, doel, doelgroep, data, monitoring en evaluatie, maatregelen, organisatie en bekostiging. Het biedt ook een stappenplan: hoe betrek je de juiste mensen, zet je het op de politieke agenda, maak je slim gebruik van data en regel je de financiering.
Ook geeft de toolbox inzicht in de voordelen van lopen en loopbeleid. Lopen is natuurlijk gezond, maar het draagt ook bij aan andere beleidsterreinen als bijvoorbeeld mobiliteit, openbare ruimte, duurzaamheid en lokale economie. En wie op zoek is naar goede voorbeelden van loopbeleid, komt de toolbox ook van pas. Hier vind je voorbeelden van goed loopbeleid uit binnen- en buitenland.
‘Als we willen dat voetgangers een vanzelfsprekend onderdeel worden van stadsplanning, dan moeten we beginnen met het goed opleiden van studenten.’ Dat stelt Ineke Spapé, die samen met Sandra Schuit voor de City Deal Ruimte voor Lopen onderzoek doet naar het lopen in het hoger onderwijs. Spapé: ‘Zo zorg je voor een goede basis van professionals die er met passie aandacht aan besteden.’
Lees de samenvatting
De looptool is een feit! Een quick-scan van de beloopbaarheid van een wijk of straat die mobiliteitsexpert Goudappel ontwikkelde in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
De potentie van lopen verzilveren
De tool helpt om de potentie van lopen te verzilveren. Om de bijdragen aan verschillende beleids- en maatschappelijke doelen te realiseren. Denk aan de vergroeningsopgave, klimaatadaptatie (= omgaan met klimaatverandering), het welzijn van de mensen, het economische klimaat en meer ruimte voor recreatie en verblijven. Kortom, alle doelen waaraan lopen bijdraagt.
Hoe werkt de looptool?
De tool geeft inzicht in beloopbaarheid en doet suggesties voor verbeteringen van hoogwaardige looproutes. Hiervoor dien je als gebruiker 30 meerkeuzevragen te beantwoorden. Op basis waarvan de app een score voor de wandelvriendelijkheid berekent. Dit wordt gedaan op basis van 5 indicatoren uit de voetgangersbehoeftepiramide:
- Aantrekkelijk;
- Comfortabel;
- Veilig;
- Toegankelijk;
- Fundament (basis).
Lees meer over de achtergrond van de looptool op de site van Goudappel.
Sinds enkele jaren neemt de aandacht toe voor wandelen, of ‘lopen’. Vooral het initiatief ‘ruimte voor lopen’ is sinds 2019/2020 een aanjager geweest om meer aandacht aan voetgangers te geven in ruimtelijke ontwikkelingen.
Maar de aandacht ligt vooralsnog wel op ‘utilitair’ lopen, in een stedelijke context. Dat is niet onterecht; het grootste deel van wandelbewegingen is utilitair. De stap naar het ‘recreatieve’ lopen, in zowel stad als landschap, is een wenselijke verbreding. Er is geen vorm van bewegen waarbij utilitair en recreatief, binnen en buiten de stad, zo sterk vervlochten zijn als bij lopen. Juist dat maakt lopen zo’n veelzijdige en waardevolle beweging.
In dit onderzoek/deze toepassing staat het recreatieve lopen centraal. Ook deze vorm van lopen geniet steeds meer aandacht, zowel gestuwd door feitelijke toenames als een vernieuwde bewustwording en waardering.
