Lokaal Archieven - Ruimte voor Lopen

Toolbox Lopen Stimuleren

Lopen is gezond, sociaal, duurzaam, goedkoop en vriendelijk voor de omgeving. Maar mensen helpen om (meer) te gaan lopen is best moeilijk. Wist je dat er veel gedragskundige kennis is waarmee het beter lukt om mensen te laten bewegen? Met de Toolbox Lopen stimuleren helpen we je om een kansrijke aanpak te ontwikkelen voor je doelgroep.

Ga naar de Toolbox

Voor professionals in wijken en buurten
Deze toolbox is bedoeld voor professionals in wijken en buurten, zoals:

buurtsportcoaches
wijkregisseurs
sociaal makelaars
leefstijlcoaches
welzijnswerkers
zorgprofessionals

Ook beleidsadviseurs bij gemeenten en provincies kunnen hun voordeel doen met de toolbox, of ze nu werken op het terrein van sport, gezondheid, mobiliteit, ruimtelijke ordening, groen, klimaat, inclusiviteit of sociale cohesie.

Lopen kent veel varianten en voordelen
Lopen vatten we ruim op. Denk aan lopen naar de supermarkt of een OV-halte in de buurt, of aan een ommetje in de nabije omgeving. Of aan spelen, relaxen in een park of een stevige wandeling maken. Jong of oud, beperkt of niet, rollator of rolstoel; lopen is veelkleurig en inclusief.

Check je aanpak
Heb je al een aanpak of ben je er een aan het ontwikkelen? Check dan met de Toolbox of je op het goede spoor zit.

Lees meer in magazine LOPEN

In het Magazine LOPEN stond in oktober 2024 een interview met Yannick de Korte en Daan van Velzen over de Toolbox Lopen Stimuleren.

Lees het artikel online.

Developing a city-specific walkability index through a participatory approach

Walkability, which refers to the extent to which the built environment encourages walking, has been linked to increased physical activity and improved health. While various studies have developed indicators to assess walkability, limited attention has been given to the influence of specific city characteristics on residents’ perceptions of walkability. Therefore, this study proposes the development of a context-specific walkability index for Amsterdam.

Loopkaarten Kookboek

De City Deal ‘Werkgroep lopen, data en OV’ onderzoekt, samen met het ministerie van IenW, hoe gemeenten loopnetwerken kunnen ontwikkelen op basis van data. De resultaten van dit onderzoek zijn sinds eind vorig jaar beschikbaar. Dit ‘Loop kaarten Kookboek’ beschrijft openbare data als ingrediënten voor recepten die je als gemeente kunt ontwikkelen, toegespitst op je doelen. En het bevat een aantal recepten, combinaties van data die voor alle gemeenten relevant zijn, zoals looproutes & OV haltes.

Track Landscape maakte in opdracht van de City Deal een aantal thema kaarten voor Groningen, Nijmegen en Tilburg. De bedoeling is dat het overzicht aan themakaarten, een basis geeft voor een prioritering van loopthema’s in je stad. Welke themakaarten vormen je hoofdingrediënten? En met welke andere kaarten/ingrediënten kun je deze goed combineren?

Het maken van een loopvriendelijke stad is een transformatie die begint met inzicht in de huidige situatie; de manier waarop loopbelangen zijn vormgegeven in de stad. Die brengen we in dit ‘kookboek’ letterlijk in kaart. Je kunt de kaarten zien als mogelijke ingrediënten, waarmee een (ruimtelijke) agenda voor een loopvriendelijkere stad bereid kan worden.

Stap 1: Basiskaarten van loop-relevante informatie.

Met aspecten die gaan over looproutes (paden, oversteken, omgeving, zitgelegenheid,…), loopbestemmingen (winkels, OV, werk, school,…), vertrekpunten (station, bushalte, huis,..) en lopende mensen (kinderen, ouderen,..).

Stap 2. Van kaarten naar kansen

Door kaarten slim te combineren, kunnen loop-knelpunten gevonden worden. Zie het vormgeven van de loopvriendelijke stad als een vorm van acupunctuur: probeer op gerichte plekken maatregelen te nemen, die specifieke loopomstandigheden verbeteren. Bij toekomstige gebiedsontwikkelingen in de stad kunnen de loop-basiskaarten een grondlegger vormen om voetgangersbelangen te herkennen, en door te ontwikkelen.

Stap 3. Een prioritaire loopnetwerkkaart

De kaartinformatie biedt ook de basis voor een beoogd stadsdekkend loopnetwerk, van consistente, hoogwaardige looproutes. Deze netwerkkaart is een verbindend middel waarin ook grotere investeringen kunnen worden opgenomen, en beweegvriendelijke maatregelen in de loop der tijd, in samenhang met elkaar kunnen worden genomen. Beleidsmedewerkers kunnen tijdig pleiten voor opwaardering van voetgangersruimte waar dit het meest urgent is.

Track landscapes maakte een samenvatting en een rapport voor:

Lees meer over het loopkaarten kookboek in Magazine LOPEN

Mart Reiling van Track Landscape legde in Magazine Lopen uit hoe je deze kaarten kunt inzetten. ‘Openbaar beschikbare data zijn goudmijn voor effectief loopbeleid: gebruik ze!’

Lees het artikel online.

Handreiking Looptijdenkaart

De City Deal Ruimte voor Lopen presenteerde in november 2023 de Utrechtse Walking Time kaart bij het WHO congres Healthy Cities. Een kaart waarop je snel de looptijden ziet naar relevante bestemmingen. De kaart is geïnspireerd op de Metrominuto looptijden kaart van Pontevedra. De Utrechtse kaart kreeg op Linkedin meer dan 2.500 reacties.

We organiseerden in maart 2024 een ontwerpatelier en met een groep van 20 mensen werkten we aan eigen kaarten. En heb je de resultaten in Amersfoort, Zwolle, Eindhoven al gezien?

Het maken van een Looptijdenkaart is niet moeilijk. Zeker niet met deze handleiding. Ga ook aan de slag!

Bepaal de doelstelling en uitsnede
Je kunt een looptijdenkaart maken voor de hele gemeente, met een selectie van de belangrijkste plekken en routes. Maar je kunt ook kiezen voor een uitsnede of een thema. Denk bijvoorbeeld aan: bewoners en bezoekers van je eigen buurt; deelnemers aan een congres; werknemers van een bedrijf; studenten en werknemers op een campus; bezoekers van een camping, festivalterrein, bedrijventerrein, winkelcentrum, recreatie- of natuurgebied. Afhankelijk van het doel en de doelgroep bepaal je de uitsnede van de kaart.
Bepaal de plekken en routes
Verzamel nauwkeurige en actuele informatie over de belangrijke plekken. Het advies is: beter in één keer precies, want anders blijf je controleren en verbeteren. De spelling van de naam van een kerk, de plek van een monumentale boom, een foutje is er zo in geslopen en dat werkt door in het ontwerp. Als je de kaart samen met anderen maakt of voor een specifieke doelgroep, dan is dit een mooi moment om hen om input te vragen.
Ga aan de slag: op papier of digitaal
Kies je voor papier en stiften? Leg doorzichtig papier over een (papieren) kaart heen en zet met stift de belangrijke plekken en lijnen op. Ga je voor digitaal? Kies een grafische ontwerpsoftware of kaartenmaker die geschikt is voor jouw vaardigheden en voldoet aan de eisen van je project. Tools zoals Adobe Illustrator, Inkscape maar ook gespecialiseerde kaartsoftware kan nuttig zijn.
Maak een eerste schets
Begin met het maken van een basiskaart op basis van de geografische kenmerken van de stad. Denk daarbij aan belangrijke landmarks, als torens, bruggen of stations.
Bepaal de looptijden
Een looptijd is niet alleen afhankelijk van de afstand, maar ook van drukte en eventueel verkeerslichten onderweg. Ook hangt de looptijd af van je doelgroep. Een volwassene loopt met een gemiddelde snelheid van 5 km/u. Voor kinderen geldt dat ze ongeveer 3 km/u lopen. Houd voor ouderen en mensen met een beperking een lagere wandelsnelheid aan. Online kaarten apps kunnen je helpen bij het bepalen van looptijden. Deze programma’s houden niet altijd rekening met de loopsnelheid van je doelgroep, let daar dus op.
Bepaal kleuren en iconen
Onderscheid de routes met verschillende kleuren of lijnstijlen. Label de lijnen op de juiste manier. Voor de Utrechtse Looptijdenkaart hebben we gekozen kernmerken van de route leidend te maken. Bijvoorbeeld een groene lijn voor een groene omgeving. Zorg er ook voor dat de kaart toegankelijk is voor een breed scala aan gebruikers. Overweeg kleurenblindvriendelijke opties, voorzie alternatieve tekst voor illustraties en gebruik een leesbare lettergrootte voor labels.
Ga aan de slag met de vormgeving
Gebruik duidelijke symbolen of iconen om de bestemmingen weer te geven. Zorg ervoor dat de symbolen makkelijk te onderscheiden zijn. Eenvoud en duidelijkheid zijn cruciaal voor een Looptijdenkaart. De City Deal Ruimte voor Lopen heeft een handige iconenset gebruiken, die je kunt gebruiken Verwijzen is aardig! Stuur je ons je kaart toe?
Voeg de legenda en uitleg toe
Maak een legenda die de symbolen, kleuren en andere visuele elementen op de kaart uitlegt. Geef informatie over gegevensbronnen en de methodologie die is gebruikt om de bestemmingen te kiezen en de looptijden te bepalen.
Test de kaart
Test de leesbaarheid en bruikbaarheid van je looptijdenkaart. Verzamel feedback van potentiële gebruikers of andere betrokkenen om ervoor te zorgen dat de weergave duidelijk en intuïtief is.
Lanceer de kaart
Heb je nagedacht over de manier waarop je de kaart wilt verspreiden? Er zijn tal van mogelijkheden: online via een website, intranet of social media, maak een compacte papieren kaart om uit te delen, toon hem op een bord op straat of hang hem aan de muur op kantoor. Of verspreid de kaart via de VVV.

Bekijk de volgende voorbeelden:

Wandelend de pandemie door

Zijn jongeren meer gaan wandelen als gevolg van de Covid-19 pandemie en wat zijn belangrijke factoren die dit gedrag beïnvloeden? Uit het onderzoek blijkt dat jongeren in Utrecht meer zijn gaan lopen met als voornaamste redenen niet fysieke gezondheid maar meer mentale gezondheid en sociale interactie. De gewandelde routes zijn ook veranderd ten opzichte van vóór de Covid-19 pandemie.

De openbare ruimte in de buurt

Een onderzoek waarin het effect van de fysieke inrichting en het beheer van openbare ruimte op het eigenaarsgevoel wordt onderzocht. Het blijkt uit dit onderzoek dat vooral de manier van onderhoud bijdraagt aan het eigenaarsgevoel.

De Voetgangerscode; Het creëren van een voetgangersklimaat

Deze scriptie is uitgevoerd in opdracht van de gemeente Tilburg en kan in de toekomst een bijdrage leveren aan een duurzamere stad. Gemeenten zijn druk bezig met het opstellen van voetgangersbeleid. Om in toekomst de stap van voetgangersbeleid naar uitvoering te zetten is een methodiek ontwikkeld. De methodiek, genaamd ‘De Voetgangerscode’ kan ervoor zorgen dat gemeenten looproutes kunnen verbeteren door een infrastructurele basis te creëren en ruimtelijke en psychologische factoren te integreren. Dit zorgt ervoor dat looproutes in de toekomst voetgangers stimuleren om er gebruik van te maken. Conclusie is dat de methodiek werkt op basis van de variabelen van de voetgangersbehoeftepiramide. De gemeente dient er hierbij op een chronologische volgorde voor te zorgen dat de looproutes eerst voldoen aan de variabelen uit de onderste piramidelagen, voordat de variabelen uit de bovenste lagen van toepassing kunnen zijn.

Toegankelijkheid van looproutes tussen het OV en het rijksvastgoedbedrijf

Dit rapport is uitgevoerd door een zestal studenten van de Saxion Hogeschool Deventer voor het Rijksvastgoedbedrijf en heeft als doel om haar meer inzicht te geven over de toegankelijkheid en kwaliteit van looproutes van en naar Rijksvastgoedgebouwen. Er is gekozen om in vier steden (Amersfoort, Zwolle, Apeldoorn en Arnhem) onderzoek te doen naar de toegankelijkheid tussen het openbaar vervoer en de gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf. Hierbij zijn de routes vanaf het station of vanaf het busstation belopen en beoordeeld op toegankelijkheid en kwaliteit. Van al deze routes is een fotorapportage gemaakt die zijn verwerkt in het rapport. Om de routes te kunnen beoordelen zijn door middel van deskresearch randvoorwaarden opgesteld. Daarnaast is gekeken naar de overgang van openbaar naar privéterrein, omdat dit een belangrijk aspect bleek te zijn als het gaat om de toegankelijk van de gebouwen. Voor enkele routes zijn verbeter voorstellen gemaakt, deze voorstellen zijn gemaakt om een beeld te geven van hoe het anders zou kunnen.

Ruimtevraag van de voetganger

Het doel van dit onderzoek was om te achterhalen hoeveel ruimte voetgangers nodig hebben en het creëren van een hulpmiddel waarmee ontwerpers gevoel kunnen ontwikkelen, voor voetgangersaantallen en de breedtes van voetpaden en per locatie kunnen bepalen hoe breed het voetpad moet worden. Een van de resultaten is dat de ruimtevraag van de voetganger kan worden beantwoord aan de hand van de hoeveelheid comfort oftewel bewegingsruimte die de voetganger heeft. De verschillende comfortniveaus worden uitgedrukt in Levels of Service (LoS). Uit interviews is onder andere naar voren gekomen dat ontwerpers geen gevoel hebben voor aantallen voetgangers en dat zij behoefte hebben aan hulpmiddelen bij het planvormingsproces. Om dit gevoel en deze kennis te bewerkstelligen is een referentiekader ontworpen waarin zowel de LoS als het aantal voetgangers en de breedte van het voetpad worden gecombineerd om inzicht te geven in de manier waarop deze aspecten zich tot elkaar verhouden. De hoeveelheid ruimte die de voetganger nodig heeft hangt af van de drukte op de desbetreffende locatie en het type plek. Het is aan de ontwerper/besluitvormer om te bepalen welk comfort de voetganger op de desbetreffende locatie gegund is.

Een stap vooruit naar een STOMP-stad; De kansen voor het toepassen van STOMP in middelgrote plaatsen

In dit onderzoek is middels literatuuronderzoek, interviews met tien experts, negen casestudies en observaties antwoord gegeven op de vraag: Hoe kunnen de kansen voor duurzame mobiliteit in bestaande wijken in middelgrote plaatsen in beeld gebracht worden vanuit het STOMP-principe en welke maatregelen kunnen in deze wijken bijdragen aan een optimale STOMP-toepassing?

Concluderend kan autogebruik enkel teruggedrongen worden met pushmaatregelen als de ‘STOM’-alternatieven op orde zijn. Uit het onderzoek blijkt dat STOMP het meest toegepast is in de wijken gebouwd van 1970 tot 1990. Voor de wijken van 1930 tot 1960 liggen de kansen bij ‘stappen’ en ‘trappen’ omdat deze nog niet hoog zijn maar de nabijheid en openbaar vervoer wel hoog scoren. In recent gebouwde wijken (1990 tot heden) liggen kansen voor het verbeteren van het openbaar vervoer, de privéauto en de nabijheid. Uit het onderzoek komen de volgende maatregelen naar voren om ‘STOM’ aantrekkelijker te maken: een autoluwere inrichting, voetgangersnetwerk creëren door het wegenemen van barrières, fietsparkeernormen, (deel)bakfietsen en frequent openbaar vervoer langs de randen.

Ruimtevraag van de voetganger

Een afstudeerproject over de hoeveelheid ruimte die voetgangers nodig hebben om comfortabel te kunnen lopen. Het onderzoek mondt uit in een aantal conclusies en aanbevelingen.

Het Singelpark in Leiden: samen maken we Leiden mooier!

Het Singelpark is een 6,5 kilometer lang stadspark, ontstaan vanuit het initiatief van de inwoners van Leiden. Een park in de vorm van een rondje, zonder begin of eind, voor alle inwoners en bezoekers van Leiden. Sinds 2021 kun je een rondje wandelen, (bijna) helemaal langs de singels van Leiden.

In 10 jaar tijd is bijzonder groen aangelegd, zijn er herkenbare bruggen gebouwd en zijn wegen, perken en pleinen aangelegd. Hieraan hebben heel veel mensen bijgedragen. Het park is een coproductie van de gemeente en de stichting Vrienden van het Singelpark met haar vrijwilligers die het park ontwikkelen. Het Singelpark is altijd in ontwikkeling en wordt steeds verder uitgebreid. Hiervoor zet de stichting Vrienden van het Singelpark zich in. De stichting heeft als missie het mooiste, spannendste en langste stadspark te realiseren en in stand te houden, voor en door Leidenaars en in samenwerking met de gemeente.