Al vijf jaar is Karen van der Spek programmacoördinator van Rotterdam Loopt en sinds maart ook de nieuwe programmaleider van de City Deal Ruimte voor Lopen. Toen in maart de eindrapportage het officiële einde markeerde van de eerste City Deal, werd het al snel duidelijk dat er er nog een paar dingen in de praktijk getest kunnen worden om te ontdekken wat er nog meer werkt en bijdraagt aan betere ruimte voor lopen. “Daarom is besloten de City Deal met twee jaar te verlengen, tot halverwege 2027.”
“Mijn rol daarin is: zorgen dat we verder gaan met loop-onderwerpen waarbij een kleine investering een tastbaar verschil kan gaan maken, omdat we in de aanloop hier naartoe al een mooie basis hebben gelegd”, legt Van der Spek uit. “Gemeenten willen dieper duiken in de acties uit het Nationaal Masterplan Lopen en zoeken naar manieren om projecten in iedere fase sterker te maken. Van ontwerp tot beheer. Ik begeleid experimenten en breng de juiste mensen en organisaties bij elkaar.”
Experimenteren met oversteken
Als we vragen naar de onderwerpen waar nu veel energie op zit, noemt ze al snel ‘veilig en snel oversteken.’ Eén van de actielijnen waar veel op gebeurt. Daar leven vragen die in verschillende gemeenten herkenbaar zijn. Waarom leg je een zebrapad over een fietspad: wanneer werkt dat wél en wanneer niet? Hoe bepaal je of een oversteek nodig is? Op basis van tellingen of juist op basis van latente/mogelijke behoefte? En hoe stem je verkeerslichten zo op elkaar af dat de voetganger het best wordt bediend?
Van der Spek: “Je kunt veel bedenken op papier, maar uiteindelijk moet je het zien gebeuren. Hoe reageren voetgangers en hoe verandert het gedrag van het autoverkeer? Dat testen we in de praktijk.” Ook kijkt de City Deal Ruimte voor Lopen naar de inrichting en herinrichting van wijken. Hoe behoud je loopruimte als er ook ruimte nodig is voor vergroening, laadpunten, afvalbakken, parkeren en terrassen? En wat betekent inzetten op een loopvriendelijke wijk voor processen richting projectontwikkelaars in de ontwikkelfase van gebiedsontwikkelingen?
Leren via tactische ingrepen
Tactical urbanism is één van de onderwerpen waar de verlengde City Deal aandacht aan besteedt. Tijdelijke ingrepen, zoals plantenbakken, een anders ingerichte parkeerplaats of een tijdelijke knip, helpen gemeenten om te ervaren wat wel en niet werkt. Uit deze tijdelijke maatregelen kan een toolkit ontstaan die laat zien hoe effectief tijdelijke maatregelen mogelijk zijn. “Het gaat om laagdrempelig testen en leren”, vat de programmaleider samen. “Dat is precies waar de City Deal voor bedoeld is. Omdat we met verschillende regio’s samenwerken, krijg je meteen variatie in de experimenten en leer je razendsnel van elkaar.”
Kinderen lopend en fietsend naar school
Een ander experiment richt zich op de beweegvriendelijke schoolomgeving. In het project rondom lopen en fietsen naar school laten gemeenten zich inspireren door schoolkinderen. Wat hebben zij nodig om lopend of fietsend naar school te gaan? Veel ouders brengen kinderen met de auto omdat ze de route onveilig vinden, terwijl kinderen het juist leuk en leerzaam vinden om zelf te reizen. Van der Spek vertelt hoe belangrijk het is om ook de kinderen zelf aan het woord te laat: “Wat denken zij dat nodig is om (meer) te lopen en fietsen naar school? Is de route wel leuk en veilig genoeg? Of zijn het de ouders waardoor ze niet lopend of fietsend naar school gaan? Dat nemen we mee. Een vraag is ook: hoe krijg je ouders mee?” De uitkomsten van de interviews worden vertaald naar een concreet advies. Het resultaat kan variëren van aangepaste routes tot verkeersmaatregelen of gerichte communicatiecampagnes.
Lopen en ov opnieuw doordenken
Voor provincies en vervoersregio’s is de actielijn ‘lopen en ov’ interessant. De locatie en het ontwerp van een halte of station krijgen opnieuw aandacht. Niet alleen toegankelijkheid van een looproute naar een OV-halte telt, maar ook comfort en aantrekkelijkheid. Van der Spek noemt voorbeelden uit Den Haag, waar de lengte van perrons voor langere trams wordt onderzocht. Ook busstops langs 80 kilometer-randwegen van dorpen komen terug in de discussies. “Kan je ervoor zorgen dat deze haltes te voet te bereiken zijn, of moeten ze worden verplaatst? Bijvoorbeeld naar het midden van de wijk”. Een experiment kan resulteren in een handreiking of toolkit.
Kennis delen en verder bouwen
Tijdens de City Deal dagen komen we samen en leren we van elkaars praktijk. Zoals tijdens de vorige bijeenkomst in Arnhem, waar een schoolomgeving centraal stond. De eerstvolgende City Deal dag staat in het teken van het vormgeven van de overige experimenten. Van der Spek: “Dat samen nadenken is het leukste. Je ziet meteen wat er mogelijk is.”
De City Deal brengt alle lessen bijeen en geeft die vervolgens terug aan het platform Ruimte voor Lopen. Dat voedt weer de vervolgstappen in beleid.