Amsterdam stelde een concept voor een Beleidskader Voetganger op, maar toen kwam COVID-19. Horecaondernemers maakten massaal bezwaar vanwege hun belang in grote terrassen. Het kader werd niet vastgesteld. Hoe nu verder met het beleid? Binnen (her)inrichtingsprojecten en elders krijgen lopers toch steeds meer ruimte, zegt Govert de With.
Govert de With, beleidsadviseur verkeer en openbare ruimte van de gemeente, legt in vogelvlucht het hoofdstedelijke voetgangersbeleid uit. “Een gemeenteraadslid schreef ruim tien jaar geleden de nota ‘De Fietser Koning’, bedoeld om het fietsbeleid veel bredere vleugels te geven. Maar een tijd later, na veel reacties, kwam hij met een vervolgnota: ‘De Voetganger Keizer’. Beide nota’s werden door de gemeenteraad aangenomen en de jaren daarna is veel gedaan om ook voetgangers de aandacht te geven die zij verdienen. Zo is er een Hoofdnet Voetganger getekend. Normen zijn opgesteld in een werkbare Leidraad van de Centrale Verkeer Commissie, het orgaan dat tot voor kort alle verkeersplannen beoordeelde.”
De With vertelt dat een paar jaar geleden gemeente collega’s die vergunningen moeten verlenen zoals voor terrassen, een probleem tegenkwamen. “Zij konden tegen sommige aanvragen geen ‘nee’ zeggen omdat het voetgangersbeleid niet bestuurlijk door B&W of gemeenteraad was vastgesteld. Om dit manco op te lossen liet het vorige college een ‘concept beleidskader Voetganger’ opstellen. Daar was brede steun voor in de gemeenteraad. De raad wilde zelfs het instellen van een obstakel vrije breedte voor looproutes van minimaal 2 meter in plaats van de voorgestelde 1.80 meter.”
Overgelaten aan het nieuwe college
“Toen werd het februari 2020 en startte de inspraaktermijn van zes weken over dit concept. Een maand later kwam de eerste lockdown vanwege COVID-19, dus nog tijdens de inspraaktermijn. De Telegraaf schreef dat Amsterdam voetgangers meer ruimte wilde geven waarbij horecaondernemers al dan niet op termijn hun terrasvergunning zouden kunnen verliezen. Ondernemers roerden zich massaal en kwamen met 90 tegenreacties. Voorstanders, in 30 reacties, wilden doorgaans meer van de gemeente. Zoals: maak een meerjarenplan, hang uitvoeringsgeld aan het beleid, besteed meer aandacht aan oversteken.”
De inspraaktermijn werd verlengd en een groot deel van het jaar 2020 stond onder meer in het teken van noodmaatregelen om de 1,5 meter afstand houden op drukke plekken voor elkaar te krijgen. Een verwarrende, drukke periode. De gemeente wilde horecaondernemers steunen en gaf meer ruimte aan tijdelijke terrassen. Een groot aantal wisselingen van wethouders volgde en tegelijk naderden de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Uiteindelijk is ervoor gekozen het vraagstuk over te laten aan het nieuwe college.
Discussies om de vierkante meter
Teleurstellend? De With: “Met de praktische normen uit de Leidraad kunnen wij binnen projecten goed uit de voeten. In projecten krijgen voetgangers nu volop aandacht en krijgen zij vaak per saldo, maar niet altijd, meer ruimte. Het blijft dikwijls lastig kiezen, er zijn veel discussies om de vierkante meter, of zelfs centimeter. Niet alleen terrassen, maar ook meer groen en fietsparkeerruimte kunnen ten koste gaan van loopruimte. Anderzijds wordt lopen en verblijven wel steeds meer gezien als onderdeel van het hele straatleven.”
Voor de langere termijn zullen snelheidsverlagingen voor voetgangers gunstig uitpakken, verwacht De With. “Lagere snelheden leveren een meer leefbare, beter beloopbare stad op. Amsterdam wil de standaard van 50 kilometer snelheid voor auto’s veranderen naar 30 kilometer. Dat gebeurt in principe voor de gehele bebouwde kom, maar er zullen wel een aantal uitzonderingen komen. Daarnaast onderzoekt het nieuwe college van B&W de mogelijkheid om voor fietsen een maximumsnelheid in te voeren.”
