Miranda Thüsh, stedenbouwkundige met kennis over verkeerskunde, sociologie en psychologie, overleed op 4 juli 2022, kort nadat ze het ‘even’ rustig aan moest doen vanwege long COVID. Zij stond midden in het leven, de samenleving en de vakgebieden ‘Ruimte’ en (actieve) ‘Mobiliteit’. Het netwerk Ruimte voor Lopen zag graag haar bijdragen aan nieuw onderzoek, zoals naar ‘de voetganger in het hoger onderwijs’. Ze bleek helaas “veel zieker dan gedacht”, schreef haar partner aan de vakwereld. Wat laat Miranda na? Negen vakgenoten over haar gedachtegoed. 

Martine de Vaan, City Deal Ruimte voor Lopen: “Vanuit alle invalshoeken tegelijk kijken” 

“Miranda en ik maakten online kennis in corona-tijd, meestal geen garantie voor een energiek gesprek, maar niets was minder waar. We spraken over ‘lopen’ dat aan veel vakgebieden en beleidsvelden raakt. Ik had het gevoel dat zij vanuit alle invalshoeken tegelijk kon kijken. Vermoedelijk verdiepte ze zich, vanuit de wens om de mens in zijn/haar omgeving écht te begrijpen, in al die vakgebieden en kroop ze in de huid van verschillende soorten voetgangers. Miranda sprak ook over rode tijd – die je liever niet meemaakt – en groene tijd – waarin je tijd anders beleeft en herinnert. Die rode en groene tijd moeten we echt op door.”

Frank Hart, Wandelnet: “Wees oprecht geïnteresseerd”

“Ik leerde Miranda 20 jaar geleden kennen als collega-docent bij de opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie aan Saxion Hogescholen in Deventer. “Haar bijdrage aan het onderzoek vanuit de City Deal Ruimte voor Lopen om de positie van ‘lopen’ in het hoger onderwijs te versterken zou de cirkel rond maken. Ze hamerde bij studenten op: “Realiseer je dat je bezig bent met het inrichten van de openbare ruimte die door mensen wordt gebruikt. Het gaat dus om hen, om tevreden gebruikers, niet om het opleveren van een mooi ontwerp.” Zo denken was haar missie en zo zijn was ze als mens: wezenlijk geïnteresseerd zonder een oordeel te vellen en steeds de goede vragen stellen. Dát maakte haar ook zo fijn om mee om te gaan. Wat we beslist verder moeten brengen is: wees oprecht geïnteresseerd in mensen.”

Filip van As, Platform Ruimte voor Lopen: “Consistent patroon”  

“We ontmoetten elkaar vier jaar geleden bij het Voetgangerscongres in Amsterdam. We reisden samen terug naar onze woonplaats Zwolle. Onderweg spraken we over lopen, het toen nog ‘onontgonnen gebied’. Een half jaar later begeleidde zij in Zwolle een eerste brainstormsessie waarin we met verschillende partijen zochten naar ‘het gemeenschappelijke’ rond lopen. Later was ze procesbegeleider bij de start van het Platform Ruimte voor Lopen en stond er hoog op de shortlist voor onderzoeken en vraagstukken rond het verbinden van thema’s in de openbare ruimte. Miranda vertoonde een consistent patroon in betrokkenheid, kennis en integraal denken.”

Emile Oostenbrink, CROW: “Je verdiepen in het gedrag van mensen”

“Miranda maakte me er extra bewust van dat ruimte en mobiliteit met elkaar zijn verweven en dat omgevingspsychologie daarbij een belangrijke rol speelt. We werkten vele jaren samen aan verschillende CROW-publicaties. Het laatste half jaar verkende ze voor ons ‘woonerven 2.0’. Deze maken we nu af op de bouwstenen die ze achterlaat. Miranda wist veel over de relatie tussen mobiliteit en ruimtelijke aspecten als plinten, groen, bebouwingsdichtheden, functiemenging, kleur- en materiaalgebruik en identiteit van ruimtes. De sleutel om daar grip op te krijgen was, zo zei ze: ‘je verdiepen in het gedrag van mensen’.”

Sipke van der Meulen, ROF/OVVF: “Een beleidsdenker van de nieuwe tijd”

“Ik trof Miranda bij verschillende werkgroepen voor het Fietsberaad. ‘Nieuwsgierig blijven over de grenzen van beleidsterreinen heen’, zo herinner ik me één van haar kernkwaliteiten. De tijd nemen voor verdieping en reflectie in een groep van geïnteresseerden. Met vragen mensen aan elkaar verbinden. 

Miranda was een mensen-mens, aimabel, sfeergevoelig: een beleidsdenker van de nieuwe tijd.” Wat we echt verder moeten brengen is: ‘Als je een nieuwe gedachte introduceert, moet men wel begrijpen wat je doet’, kernachtiger kan het bijna niet.”

Sander van der Ham, Thuismakerscollectief: “De sociale stoep”

“Mijn samenwerking met Miranda was pril, maar betekenisvol. Na een bijeenkomst spraken we over aantrekkelijke looproutes. We veronderstelden dat een beetje ‘wrijving’ in de publieke ruimte zomaar een belangrijk element kan zijn en kwamen op de term ‘sociale stoep’. Voor een artikel hierover rakelde Miranda allerlei cijfers op. Haar, voor mij, schokkende conclusie was dat de publieke ruimte steeds minder bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen. Sindsdien kijk ik in straten ook even met een ‘kinder-bril’. Laten we wat Miranda voor ogen had met de sociale stoep toepassen, of er minimaal een kwaliteitseis van maken.” 

Annemieke Molster, Molster Stedenbouw: ”Verder ontwerpen dan functioneel en mooi”

Miranda en ik mengden ons als stedenbouwkundigen in de wereld van verkeer en werkten recent nog samen aan de CROW-Ontwerpwijzer Voetganger. Miranda inspireerde met het idee dat je gedrag met ontwerp kunt sturen. Zo schreef ze me: ‘Beleving heeft ook invloed op ons gedrag en ons gevoel van directheid, veiligheid, toegankelijkheid. Als we ons daar niet van bewust zijn, hebben we een veilige, brede, stroeve stoep zonder paaltjes waar niemand graag loopt.’ Het gaat dus heel erg om verder ontwerpen dan ‘functioneel’ en ‘mooi’. Dat kan het best als we samenwerken en van elkaar willen leren.” 

Matthijs Dicke, Goudappel: “Breng werkvelden bij elkaar”

Miranda schreef over de rol van psychologie in het boek ‘Mobiliteit en Gedrag’ dat we in 2014 samenstelden voor CROW. Sindsdien praatten we vaak bij. Miranda had aandacht voor doelgroepen die vaak worden vergeten, zoals de voetganger of passanten van plekken die onveilig aanvoelen en had ook ideeën voor betere ontwerpen. Ze maakte daarbij geen doorsnee keuzes en had sterke overtuigingen, zoals: ‘Breng verschillende werkvelden bij elkaar en ga voor een integraal ontwerp waarbij de mens altijd voorop staat’.”

Rico Andriesse, Goudappel: “Als je ruimtelijke aspecten niet meeneemt, zie je gedragsrisico’s over het hoofd”

“Ik herinner me goed ons onderzoek rond 2016 naar ‘reistijdbeleving van fietsers’. Wat voor mij zowel leuk, lastig, maar bovenal leerzaam was, was Miranda’s consequente vasthouden aan het belang van de ruimtelijke- en belevingskant van fietsers en het overige verkeer, daar waar wij als verkeerskundigen makkelijk teruggrijpen op richtlijnen. Het dwong ons vaak tot compromissen, maar ik ben haar er dankbaar voor. Ik zie haar als een voorloper in het denken over de relatie ‘ruimtelijke aspecten en gedrag in het verkeer’. Met name in verkeersveiligheidsonderzoeken is hier ruimte voor. Sterker, als je het niet meeneemt, laat je gedragsrisico’s liggen, of je ziet ze over het hoofd.”