“Een goede publieke ruimte nodigt uit tot lopen”, stellen Lior Steinberg en Jorn Wemmenhove van het bureau voor stedelijke verandering Humankind. Maar hoe weet je hoe goed je pleinen, parken en straten zijn ingericht, hoe inwoners er gebruik van maken én hoe je ze kunt verbeteren? Vanuit de minicoalitie ‘Omgekeerd ontwerpen – Voetgangers eerst’ doet Humankind een pilot met de Goede Publieke Ruimte Analyse (GPRA). Daarbij onderzoekt het bureau uiteenlopende plekken in Rotterdam, Den Haag, Groningen en Nijmegen. Het welzijn van inwoners staat daarbij centraal.
Steinberg en Wemenhove zijn oprichters van Humankind. “Wij willen steden beter maken, en richten ons op welzijn en kwaliteit van leven,” vertelt Wemmenhove. Steinberg: “We geloven in de kracht van de stad en de publieke ruimte maakt de stad. Daar is al veel kennis over, maar versnipperd over verschillende afdelingen, zoals gezondheid, openbare ruimte en mobiliteit.”
Goede Publieke Ruimte Analyse
Wemmenhove vervolgt: “Welzijn zit overal tussenin, dat maakt het complex. Want wat is goed leven in de stad? We hebben daarom de Goede Publieke Ruimte Analyse ontwikkeld, een praktisch instrument om gemeenten te helpen om vanuit verschillende domeinen actie te ondernemen. In de pilot zetten we de tool in om te onderzoeken hoe loopvriendelijk de onderzochte plekken zijn en om aanbevelingen te doen voor lopen in de publieke ruimte.”
De Goede Publieke Ruimte Analyse is een holistisch onderzoek. Hier het ‘dashboard’ met de interactieve visualisatie van een GPRA.
Combineren ontwerp, gedrag en observaties
De tool combineert data over ontwerp en gedragskennis met observaties. Steinberg: “Bij data kun je denken aan aanwezig groen, lawaai, banken en andere elementen, hittestress, geluid en water en bij gedrag aan spelen, sporten, zitten, liggen, staan, praten. Dat combineren we met observaties van gedrag: deze persoon loopt of speelt hier of zit op een bankje. Maar observanten moeten ook herkennen wat er niet is, wie er niet zijn.”
Mismatch
Wemmenhove sluit aan: “We leggen de ontwerpdata van een plek over de gegevens hoe mensen deze plek gebruiken. Als daar een mismatch zit, wordt dat meteen zichtbaar. Zoals een plein met veel zitplekken waar niemand zit. Of een plek waar onverwacht veel jongeren samenkomen. Daarover gaan we dan in gesprek met de gemeente. Wat willen ze met deze plek en welke interventies zijn mogelijk? De deelnemende gemeenten delen de inzichten over de diverse plekken ook met elkaar.”
Onverwachte en nieuwe inzichten
José Besselink, planoloog Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam is blij met de samenwerking: “De Goede Publieke Ruimte Analyse is waardevol omdat het kennis en afdelingen samenbrengt en ons zo helpt om integraal aan ruimtelijke opgaven te werken. Het werpt een nieuw licht op het onderzoek naar de openbare ruimte en laat onverwachte en nieuwe inzichten zien die zeer waardevol zijn om onze steden nu en in de toekomst te verbeteren.”
“Je moet er naar toe”
Wemmenhove: “De GPRA werkt zo goed omdat het een combinatie is van data én zien. Je moet er naar toe. Want vaak wordt de ruimte anders gebruikt dan is bedacht.” Steinberg vervolgt: “Wij geloven dat je moet ontwerpen voor lopen. Hoe transformeer je dan een straat vol auto’s in een fijne verblijfplek? Welzijn is groen, spelen en minder verkeer. En met de juiste informatie hoeft dat helemaal niet complex te zijn.”
Benieuwd naar de resultaten van het onderzoek?
