In onze stad liggen kansen om met een paar simpele ingrepen groene, recreatieve wandelrondjes aan te leggen. Langs het water, door parkjes, langs historische plekken – een feest om te lopen.
Op de kaart ziet het er veelbelovend uit. Maar in de praktijk doemen de obstakels op. Letterlijk. Veel van de routes bevatten trappen, steile hellingen of smalle doorgangen. Daardoor zijn ze slecht toegankelijk voor mensen in een rolstoel of met een rollator. We staan voor een inclusieve stad, waar iedereen kan meedoen. Maar als we de routes écht voor iedereen toegankelijk maken, rijzen de kosten de pan uit. Aanpassingen zijn technisch ingewikkeld en financieel bijna onhaalbaar.
Moeten we dan het hele plan laten varen, omdat het niet voor iedereen toegankelijk is? Of zetten we toch een eerste stap, in de hoop later te kunnen verbeteren?
Hoe weeg je het ideaal van inclusiviteit af tegen wat op korte termijn haalbaar is?
Groeten, een Wethouder van een middelgrote stad
Toegankelijkheid is niet letterlijk alles voor iedereen begaanbaar maken, maar zorgen dat iedereen het op zijn eigen manier kan beleven. Denk in alternatieve routes of creatieve out-of-the-box oplossingen. Bijvoorbeeld een belevingszoektocht met een VR-bril! En het belangrijkste is: ga in gesprek met de mensen zelf. Het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap zegt niet voor niks: ‘Niets over ons, zonder ons.’
Marieke van Brussel
Adviseur Duurzaam Reisgedrag — Provincie Overijssel
Viviane de Groot
Projectleider inrichting openbare ruimte — Gemeente Maastricht
Heel herkenbaar: in Maastricht hebben we hier ook mee te maken. Als je een ommetje wilt maken in het Jekerdal, loop je langs een stuw met een steile trap. Tijdens onderhoud is onderzocht of een hellingbaan mogelijk was, maar dat bleek technisch niet haalbaar. Toch is de trap aangepast: hij is in tweeën gedeeld, minder steil gemaakt en voorzien van een rustpunt. Niet perfect, maar wél een verbetering. Soms is het geen alles-of-niets. Kleine stappen kunnen al een verschil maken – én laten zien dat je de voetganger serieus neemt.
Wat een goed idee om lopen tot een feest te maken en hierbij groene en historische plekken te betrekken. Door verschillende opgaven zoals die rondom klimaat of bewegen nadrukkelijk bij het plan te betrekken, ontstaat er een breed verhaal. De gemeente bouwt zo aan plekken die ook toegankelijk zijn voor water, natuur en dier. Vanuit deze opgaven ontstaan soms rondjes die op delen van de route wat minder toegankelijk zijn, waar de recreant te gast is. Zorg dan dat deze mensen via inprikkers wel op een aantal plekken kunnen komen voor ontmoeting.
Frank Kwanten
Expert Actieve Mobiliteit — Beweegalliantie
Laura Hagedoorn
Beleidsmedewerker verkeersveiligheid en actieve mobiliteit — Provincie Groningen
Om iedereen van de routes te laten genieten, is het belangrijk om in te zetten op meerdere afstanden. Dit kan bijvoorbeeld door de route op te knippen in avontuurlijke delen en delen waar ook minder mobiele gebruikers gebruik van kunnen maken. Zorg er wel voor dat de verschillen duidelijk vindbaar zijn. Namens de provincie Groningen bied ik u daarvoor graag ter inspiratie dit voorbeeld aan: op routesinGroningen.nl hebben we een filter voor ‘rolstoel- en kinderwagenvriendelijke’ routes. Dit is nu alleen toepasbaar op bestaande routes, maar we werken aan een uitbreiding naar het wandelknooppuntennetwerk. Succes!
Natuurlijk is het belangrijk dat iedereen kan participeren; meedoen zorgt voor levensgeluk en saamhorigheid. Een belangrijke vraag in deze casus is of meedoen betekent dat iedereen de hele route zou moeten kunnen lopen? Mijn tip zou zijn om te zorgen dat iedereen zich verbonden kan voelen met (een deel van) de route. Klauteren en klimmen voor kinderen, brede vlakke paden voor mensen met hulpmiddelen. Praat eens met uw burgers. Welke onderdelen op de route spreken hen het meeste aan?
Miranda van Mol
Directielid — Rondom Lopen Groep
Patty Muller
Voetgangersvereniging Nederland
Mooi om aan de slag te gaan met wandeltochten door de stad. U schrijft dat mensen op veel routes te maken krijgen met trappen, steile hellingen of smalle doorgangen. Toegankelijkheid is dus sowieso een issue is uw gemeente. Want met een beperking van de toegankelijkheid komt ook de bereikbaarheid om de hoek kijken. Even belangrijk als een wandeling, is of mensen lopend bij hun dokter, supermarkt of bushalte kunnen komen. Inventariseer daarom welke knelpunten op de wandelroutes ook functionele routes blokkeren. Repareer die. Daarmee wordt (een deel van) de wandelroute toegankelijk en worden trajecten ook functioneel verbeterd.
Afzien van toegankelijkheid is geen optie, maar 100 % toegankelijk realiseren is ook geen optie. En niet nodig voor de doelgroep. Daarom adviseer ik om de kleine ingrepen uit te voeren en nabij specifieke locaties (zoals een verzorgingshuis) toegankelijkheid te realiseren. Dit hoeft niet de hele route te zijn, maar tenminste op specifieke plekken. In diverse gemeenten wordt deze theorie toegepast in de praktijk, in overleg met ervaringsdeskundigen. Hierdoor houden we rekening met alle doelgroepen en het budget.
Dennis van Sluijs
Voetgangersexpert Arcadis
