De City Deal Ruimte voor Lopen presenteerde in november 2023 de Utrechtse Walking Time kaart bij het WHO congres Healthy Cities. Een kaart waarop je snel de looptijden ziet naar relevante bestemmingen. De kaart is geïnspireerd op de Metrominuto looptijden kaart van Pontevedra. De Utrechtse kaart kreeg op Linkedin meer dan 2.500 reacties. Het maken van een Looptijdenkaart is niet moeilijk. Zeker niet met deze handleiding. Ga ook aan de slag!
Bepaal de doelstelling en uitsnede
Je kunt een looptijdenkaart maken voor de hele gemeente, met een selectie van de belangrijkste plekken en routes. Maar je kunt ook kiezen voor een uitsnede of een thema. Denk bijvoorbeeld aan: bewoners en bezoekers van je eigen buurt; deelnemers aan een congres; werknemers van een bedrijf; studenten en werknemers op een campus; bezoekers van een camping, festivalterrein, bedrijventerrein, winkelcentrum, recreatie- of natuurgebied. Afhankelijk van het doel en de doelgroep bepaal je de uitsnede van de kaart.
Bepaal de plekken en routes
Verzamel nauwkeurige en actuele informatie over de belangrijke plekken. Het advies is: beter in één keer precies, want anders blijf je controleren en verbeteren. De spelling van de naam van een kerk, de plek van een monumentale boom, een foutje is er zo in geslopen en dat werkt door in het ontwerp. Als je de kaart samen met anderen maakt of voor een specifieke doelgroep, dan is dit een mooi moment om hen om input te vragen.
Ga aan de slag: op papier of digitaal
Kies je voor papier en stiften? Leg doorzichtig papier over een (papieren) kaart heen en zet met stift de belangrijke plekken en lijnen op. Ga je voor digitaal? Kies een grafische ontwerpsoftware of kaartenmaker die geschikt is voor jouw vaardigheden en voldoet aan de eisen van je project. Tools zoals Adobe Illustrator, Inkscape maar ook gespecialiseerde kaartsoftware kan nuttig zijn.
Maak een eerste schets
Begin met het maken van een basiskaart op basis van de geografische kenmerken van de stad. Denk daarbij aan belangrijke landmarks, als torens, bruggen of stations.
Bepaal de looptijden
Een looptijd is niet alleen afhankelijk van de afstand, maar ook van drukte en eventueel verkeerslichten onderweg. Ook hangt de looptijd af van je doelgroep. Een volwassene loopt met een gemiddelde snelheid van 5 km/u. Voor kinderen geldt dat ze ongeveer 3 km/u lopen. Houd voor ouderen en mensen met een beperking een lagere wandelsnelheid aan. Online kaarten apps kunnen je helpen bij het bepalen van looptijden. Deze programma’s houden niet altijd rekening met de loopsnelheid van je doelgroep, let daar dus op.
Bepaal kleuren en iconen
nderscheid de routes met verschillende kleuren of lijnstijlen. Label de lijnen op de juiste manier. Voor de Utrechtse Looptijdenkaart hebben we gekozen kernmerken van de route leidend te maken. Bijvoorbeeld een groene lijn voor een groene omgeving. Zorg er ook voor dat de kaart toegankelijk is voor een breed scala aan gebruikers. Overweeg kleurenblindvriendelijke opties, voorzie alternatieve tekst voor illustraties en gebruik een leesbare lettergrootte voor labels.
Ga aan de slag met de vormgeving
Gebruik duidelijke symbolen of iconen om de bestemmingen weer te geven. Zorg ervoor dat de symbolen makkelijk te onderscheiden zijn. Eenvoud en duidelijkheid zijn cruciaal voor een Looptijdenkaart. Op de website van Ruimte voor Lopen vind je een handige iconenset die je kunt gebruiken.
Voeg de legenda en uitleg toe
Maak een legenda die de symbolen, kleuren en andere visuele elementen op de kaart uitlegt. Geef informatie over gegevensbronnen en de methodologie die is gebruikt om de bestemmingen te kiezen en de looptijden te bepalen.
Test de kaart
Test de leesbaarheid en bruikbaarheid van je looptijdenkaart. Verzamel feedback van potentiële gebruikers of andere betrokkenen om ervoor te zorgen dat de weergave duidelijk en intuïtief is.
Lanceer de kaart
Heb je nagedacht over de manier waarop je de kaart wilt verspreiden? Er zijn tal van mogelijkheden: online via een website, intranet of social media, maak een compacte papieren kaart om uit te delen, toon hem op een bord op straat of hang hem aan de muur op kantoor. Of verspreid de kaart via de VVV.
Vier looptijdenkaarten
Erik van Hal
Verkeersplanoloog, gemeente Eindhoven
‘Het doel van onze kaart: laten zien dat Eindhoven goed te belopen is‘
‘In Eindhoven staat het maken van een metrokaart lopen in het actieprogramma van ons Masterplan Mobiliteit. Het werkatelier was een mooi moment om hier ook echt mee van start te gaan.
Het doel van onze kaart is om te laten zien dat Eindhoven goed te belopen is en om lopen te stimuleren. Tijdens de sessie in Utrecht namen we héél Eindhoven als uitgangspunt. Dat idee hebben we laten varen. Te complex. We focussen nu op het gebied binnen de Ring; daar wordt het meest gelopen en is een concentratie van interessante bestemmingen. Wel leggen we de link gelegd naar de Groene Wiggen buiten de Ring; zodat je wel aansluiting krijgt met het buitengebied.
Om ons voorstel te verbeteren, hebben we de kaart voorgelegd aan collega’s en bij Bureau Binnenstad. Ook hebben de kaart gedeeld met de citymarketingorganisatie Eindhoven365. Daar werd de kaart niet met enthousiasme ontvangen. Zij betwijfelen of je mensen hiermee echt verleid om te lopen en denken eerder aan een stimulerings- of veranderingscampagne.
Toch hebben we het idee dat de kaart zijn waarde kan hebben. De gemeente start samen met Brainport Bereikbaar een campagne Gastvrij&Bereikbaar. We gaan kijken hoe en in welke vorm de kaart hiervan onderdeel kan worden. Ook onderzoeken we of vormen van deze kaart onderdeel kunnen zijn van de vernieuwing van de bewegwijzering in het centrum. Wat eruit komt, weten we nog niet precies, maar we gaan ervoor!
Maarten Reiling
Adviseur stedelijke ontwikkeling
‘Ik heb voor Den Haag de pleinen als uitgangspunt genomen. Die fungeren als landsmarks in de stad’
Een metrominutokaart op LinkedIn van de binnenstad van Leeuwarden inspireer de mij om een vergelijkbare excercitie te doen voor mijn woonplaats Den Haag. Omdat de Haagse binnenstad bestaat uit een groot aantal pleinen die als landmarks fungeren heb ik deze gehanteerd als uitgangspunt. Met behulp van een GIS-applicatie en de weglijnen uit open streetmap heb ik de afstanden tussen alle geselecteerde pleinen over de weg berekend. Deze afstanden heb ik vervolgens omgezet in looptijden (op basis van 4 km/u).
De meest logische verbindingslijnen heb ik hieruit gefilterd. Zo ontstond er een overzichtelijk kaartbeeld met aannemelijke routes. De kaartondergrond is bewust abstract gehouden met alleen hoofdwegen en watergangen, dit omdat de pleinstippen en tussenliggende lijnen ook een abstracte weergave zijn. Om het kaartbeeld compleet te maken heb ik op plekken waar je een verkeerslicht tegen komt een icoontje geplaatst.
Deze metrominutokaart beschouw ik zelf als een nul-versie. De kaart wil ik later nog mooier maken door een paar iconen op te nemen van bekende gebouwen in de binnenstad.
John van Echtelt
Buurtsportcoach, stichting Montfoort Vitaal
‘De meeteenheid tijd wordt vooral gebruikt bij lopen in binnensteden en utilitair wandelen. Voor gezondheid worden stappen geteld, en voor recreatieve routes worden afstanden weergegeven’
De belangrijkste reden voor mij om deel te nemen aan het werkatelier was het verhogen van de belevingswaarde van de beleef- en beweegroutes die onze stichting in Montfoort heeft aangelegd. Op mijn persoonlijke looptijdenkaart kreeg ik vooral reacties over mijn wandeltempo. Door mijn lengte en door veel te lopen, is deze hoger dan bij anderen.
Dat verschil in wandeltempo is ook belangrijk voor de wandelgroepen van Montfoort Vitaal. We houden hier rekening mee bij de groepsindeling. Veel mensen weten niet dat wandeltempo een indicator voor vitaliteit is; als ik grieperig ben, loop ik langzamer.
Sinds de workshop valt me op dat de meeteenheid tijd vooral wordt gebruikt bij lopen in binnensteden en utilitair wandelen. Als het gaat om wandelen voor je gezondheid, dan wordt vaak het aantal stappen geteld. En als het gaat om routes in recreatief gebied, dan rekenen we vaak met afstanden.
Niet vreemd, want recreatief wandelen is toch een meer tijdloze vorm van ontspanning. Tijden variëren vanwege bezienswaardigheden onderweg en door verschillende ondergronden. Wandelen over klompenpaden in het buitengebied of door de bossen van de Utrechtse Heuvelrug gaat toch vaak stukken langzamer dan lopen in de stad.’
Als projectleider recreatieve projecten bij de provincie Utrecht heb ik veel met routes en kaarten te maken. Ik zie dat utilitair, lopen voor je gezondheid en recreatief wandelen steeds meer naar elkaar toegroeien. Ik vermoed dat deze kruisbestuiving in de provincie Utrecht alleen maar toeneemt nu de provinciale staten onlangs de motie ‘Stap voor stap naar een volwaardig wandelbeleid’ heeft aangenomen.
Muhammet Baldan
Gemeente Amersfoort
‘De kaart is populair. De VVV heeft om nieuwe aanvoer gevraagd’
In Amersfoort, een stad rijk aan wandel routes, hebben we na de verkiezing tot Beste Europese Stad een speciale kaart gemaakt om zowel de lokale bevolking als toeristen aan te moedigen te lopen. Deze kaart is ontworpen om gebruikers gemakkelijk belangrijke punten en verschillende wandelroutes te laten ontdekken. In de ontwerpfase hebben we de historische en culturele gebieden, natuurlijke schoonheden en populaire plekken van de stad vastgesteld. Op basis van deze punten bieden we gebruikers de meest plezierige en interessante routes aan. Door de vele wandelopties in de stad was dat nog een uitdagend proces. Ook hebben we de lengte van elke route op de kaart opgenomen.
Inmiddels is de kaart verspreid en zie je hem op drukke plekken in de stad, zoals
fietsenstallingen en toeristische centra. Ik vind de Amersfoort Wandeltijd Kaart een belangrijk hulpmiddel om de rijke wandelroutes van de stad toegankelijk en plezierig te maken, een gezonde levens stijl te bevorderen en het verkennen van de stad te vergemakkelijken. Dankzij deze kaart kan Amersfoort zijn historische, culturele en natuurlijke rijkdommen aan een breed publiek presenteren.
