De Binckhorst in Den Haag, BOSK in Leeuwarden en de Amsterdamse Weesperstraat. Drie bijzondere projecten, eerder belicht in ons magazine, die op hun eigen manier ruimte creëren voor lopen. Hoe gaat het nu met deze initiatieven? Wat hebben ze de stad gebracht en wat kunnen we ervan leren?

DEN HAAG

Binckhorst toneel van verkennend onderzoek

De Binckhorst is een Haags bedrijventerrein dat een levensgrote transformatie ondergaat: van kaal en versteend naar een stadswijk met veel groen om te wonen en te werken. Én veel ruimte om te lopen. I’M BINCK wil het gebied voorbereiden op een nieuwe toekomst. Stadmaker Susanne van der Kleij neemt ons mee.

‘Vorig jaar hebben we de handen ineen geslagen met de Movares, Hogeschool Rotterdam en gemeente Den Haag voor een project over lopen en bewegen in transitiegebieden. Daarin keken we samen met studenten naar de Binckhorst: hoe zorg je ervoor dat het leuk wordt en blijft om in zo’n gebied te bewegen. Daar koppelden we een prijsvraag aan: welk idee spreekt het meeste aan?’ Ze vertelt enthousiast over de guerrilla-dag op 7 juni toen een groep studenten hun ideeën tot leven lieten komen. Een greep uit de ideeën: een Behinckelbaan waarmee je de stoep duidelijk zichtbaar claimt als wandelgebied, het aantrekkelijk maken van de omgeving door betonnen pilaren te beschilderen met kleurrijke beelden en geveltuinen aan te leggen.

Van der Kleij: ‘De ingrepen waren specifiek opgezet voor één dag, maar ze geven een goed beeld van hoe een stil gebied met minimale ingrepen tot leven kan komen. Ook mooi om te zien hoe het effect zichzelf versterkt: de aanwezigheid van studenten, de gemeente en de bedrijven zette meer mensen aan om in beweging te komen, wat nog meer levendigheid bracht.’

Wandelroutes op stapel

Voor de Binckhorst zitten ook nog interessante wandelroutes in de pijplijn. Vorig jaar vertelde de stadmaker over de wandelroute langs het aanwezige (industriële) erfgoed, dit jaar is het plan om video’s toe te voegen waarin je ins en outs hoort over interessante BINCK-plekken. Verder is de Binckhorst onderwerp van onderzoek in het project Souding Urban Places, waarin de invloed van geluid op de levenskwaliteit in steden centraal staat. ‘Al tientallen jaren zijn geluiden opgenomen in dit gebied’, legt Van der Kleij uit. ‘Vroeger waren dat de typisch industriële geluiden, zoals zand en grind dat gestort werd voor de betonfabriek. Het zou geweldig zijn als er met deze geluiden een audiotour wordt gemaakt.’

Ook is er aandacht voor de bedrijven en werknemers in de Binckhorst. ‘Je werk plek zou een beweegvriendelijk werklandschap moeten zijn, waar het prettig is om even naar buiten te gaan voor een ommetje, om ideeën te krijgen of een telefoontje te plegen. We denken er vanuit I’M BINCK over na hoe we op een laagdrempelige manier zulke wandelingetjes kunnen stimuleren. Bijvoorbeeld met in het oog springende routewijzers.’

Een mooie ontwikkeling is dat de gemeente Den Haag loopvriendelijkheid véél beter op het netvlies heeft. Alle activiteiten van de afgelopen periode en de inspanningen in het kader van de City Deal Ruimte voor Lopen hebben daar vast aan bijgedragen. I’M BINCK adviseerde met andere City Deal-deelnemers o.a. over de Zonweg. Daar is het niet prettig lopen: stoeptegels liggen ongelijk, auto’s parkeren half op het voetpad en er wordt hard gereden, waardoor oversteken geen pretje is. En raad eens? ‘Precies daar is nu een zebrapad aangelegd’, lacht Van der Kleij. ‘Daar word ik heel blij van! We geven steeds een duwtje in de goede richting.’

LEEUWARDEN

BOSK doet publieke opinie op de grondvesten schudden

Een groot project dat over de grenzen bekend werd: de binnenstad van Leeuwarden kleurde in 2022 100 dagen groen. Om te laten zien wat groen met de stad doet. Wat de voordelen zijn, hoe fijner het dan lopen is. Meer dan 1.000 bomen wandelden door de stad, in beweging gebracht door honderden deelnemers. Jos van Langen: ‘Krankzinnig gewoon. BOSK was zo’n enorm gebeuren. Iedereen heeft het er nu nog over. Omdat we culturele hoofdstad van Europa zijn geweest, krijgen we vaak internationale delegaties over de vloer. Zij vragen steevast hoe we dit zo hebben kunnen aanpakken.’

Het mooiste resultaat is volgens van Langen dat er een omslag is geweest in denken over groen. Voorheen legde de voetganger het toch vaak af tegen de auto. Nu is de algemene gedachte: ‘dit moeten we doen!’ Terwijl andere steden massaal discussies krijgen met ondernemers bij voetgangersprojecten, zijn in de Friese hoofdstad zelfs de ondernemers het er unaniem over eens. ‘Dit merken we nu we de grootste winkelstraat van de binnenstad willen vergroenen. Iedereen wil meer bomen, meer ruimte om te lopen. BOSK heeft immers bewezen dat het werkt. 2022 was een hele hete zomer. Door al die bomen werd het maar liefst 5 graden koeler!’

Dankzij BOSK is ruimte geven aan lopen makkelijker geworden. Van Langen denkt bijvoorbeeld aan de aanpak van De Waag waar ze een pleintje hebben gemaakt met bomen en groen. ‘Hierdoor verblijven er véél meer mensen, ze blijven langer op die locatie, omdat ze fijner kunnen lopen en wandelen.’ Ook vertelt hij dat in nieuwe plannen voor de stad steevast minder plek is voor auto’s. De binnen stad wordt autoluw. Er komen minder parkeerplekken langs de weg: de auto’s worden verbannen naar parkeergarages die langs de stadsrand liggen. Alles ten voordele van de wandelruimte.

De senior Stedenbouwkundige vertelt dat de gemeente dankzij BOSK eerder denkt aan voetgangers. ‘Het plan is om onder de oude V&D een grote fietsparkeergarage te maken, zodat je minder rondslingerende f ietsen op straat hebt. En dus meer vrije ruimte op de stoep. Heel belangrijk, want uiteindelijk wordt iedereen een voetgan ger. Je kan niet de winkel in fietsen’, lacht hij.

Voetganger op 1

De gemeente Leeuwarden is net bezig met een Mobiliteitsvisie waar eerst de fietser op 1 stond en nu de voetganger. ‘En nu komt de volgende hobbel: de ondergrondse infrastructuur. Die zit bomen
planten in de weg’, zegt van Langen.‘ Het is veel makkelijker als je van begin af aan ruimte maakt voor bomen en voor de voetganger. Om de voetgangers echt tot hun recht te laten komen, moet het belang van lopen landen in het onderwijs. Zij leveren de stedenbouwkundigen, city planners en verkeerskundigen van de toekomst. In de City Deal heb ik hier op ingezet en dat blijf ik doen.’

AMSTERDAM

Veelbesproken knip maakt veel duidelijk

Zowat de meest besproken verkeersmaat regel van 2023. Ingegeven door de Agenda Amsterdam Autoluw sloot de gemeente maar liefst zes weken lang overdag tus sen 06.00 en 23.00 de Weesperstraat. Een belangrijke verkeersader in het centrum van onze hoofdstad waar duizenden auto’s overheen razen. Dag in, dag uit.

Wiard Kuné neemt ons mee naar die zomer. Hij was als strategisch adviseur Verkeer en Openbare Ruimte betrokken bij de knip, een pilot. Welke impact had deze maatregel? ‘Aan de ene kant zag je 11.000 minder auto’s (3%) in de stad’, vertelt Kuné. Tegelijkertijd zagen we een verplaatsing van het verkeer: in omringende buurten ontstonden files. Daarnaast ontstond er discussie over ambulances en politiewagens die soms noodgedwongen over de stoep moesten: een ongewenste situatie.’

Veel goede input voor het verkeersmodel en verdere data

Daarmee lijkt de proef mislukt, maar in deze conclusie kan Kuné zich zeer zeker niet vinden. ‘Er zijn zo ontzettend veel goede data voortgekomen uit deze knip’ vertelt hij. ‘Het verkeersmodel klopte goed, alleen zagen we op de Ring A10 minder verkeer dan verwacht. En in de praktijk zagen we wat ons model niet zag: specifieke doelgroepen die last hadden van knip. Daar hebben we nu meer aandacht voor.

Natuurlijk hadden we van tevoren heel erg goed nagedacht over allerlei struikel blokken. Maar iedere week kwam er wel weer iets bovendrijven. Heel erg mooi eigenlijk, want daardoor weten we nog beter hoe we kunnen toewerken naar ons uiteindelijke doel: een stad met meer ruimte voor lopen!

Betere oversteekbaarheid

Ondanks alle euvels zag je dat de situatie voor voetgangers wel verbeterde. Kuné: ‘De oversteekbaarheid van de straat was vele malen beter. Normaal gesproken moet je eerst naar het voorbijrazende autoverkeer staren voordat je kan over steken. Het was daardoor makkelijker om lopend van de ene kant van het centrum naar de andere te gaan.’

Toch denkt de strategisch adviseur dat een definitieve knip geen goede maat regel is voor nu. Het idee dat eraan ten grondslag ligt, is helemaal niet zo gek: het aantal auto’s verminderen. ‘We moeten alleen niet meer volledig weren, maar filteren. Alleen bepaald soort autoverkeer doorlaten. Dat is wel een plan voor de langere termijn, want bepalen wie er dan wél en wie niet door de straat mag rijden is een klus voor de lange adem.’ Een ander idee om meer ruimte voor de voetganger te creëren, is om het aantal rijbanen te halveren van 2×2 naar 2×1 rijbaan voor iedere richting. Ook is hier het voornemen om de maximale snelheid terug te brengen naar 30 kilometer per uur. ‘Dan wordt de straat veel veiliger, ook voor voetgangers. En het is er dan veel fijner om te lopen.’